Từ trung tâm huyện Sốp Cộp, vượt gần 60 km đường dốc ngoằn ngoèo, vắt ngang cổng trời - đỉnh Pù Sâng, qua khu rừng già bản Mạt đến bản Liềng, xã Mường Lèo, rồi đi hết đoạn đường bê tông 300m là đến khu khoáng nước nóng lộ thiên giữa cánh đồng lúa xanh mướt.

Theo truyền thuyết, dân tộc Thái ở vùng Púng Bánh đi săn thú rừng qua những ngọn núi mây phủ quanh năm và những tán rừng nguyên sinh thì thấy một vùng đất bằng phẳng, trù phú, ở giữa có một con suối nước trong xanh, chiều chiều muông thú kéo từng đàn xuống uống nước, biết đây là vùng đất tốt, nên đã đến khai khẩn dựng bản, đó chính là bản Liềng ngày nay.

Còn mó khoáng nóng bản Liềng gắn với câu chuyện Nàng Huổi - con gái của chúa đất, đến tuổi thiếu nữ không may mắc phải một chứng bệnh lạ, da dẻ sần sùi, lở lói. Thấy con gái mắc bệnh lạ, chúa đất đã cho người đi khắp vùng tìm thầy lang tới trị bệnh và treo thưởng nhiều vàng, bạc và hàng chục con trâu mộng, nhưng không ai chữa được. Một lần trong giấc ngủ, chúa đất mơ gặp một ông lão râu tóc bạc phơ chỉ tay vào một đống đá bên dòng suối cạnh bản và nói: Hãy đào sâu xuống đống đá bên suối sẽ tìm được thuốc trị bệnh cho con gái. Tỉnh giấc, chúa đất vội cho người lật đá đào sâu xuống đất. Lạ thay, khi vừa đào được chừng một thước, rộng vài thước, một dòng nước nóng tuôn trào khắp mặt đất. Chúa đất bèn ra lệnh quây màn cho Nàng Huổi tắm. Khi nàng vừa ngâm mình xuống nước, lớp da sần sùi, ghẻ chóc tan biến hết, da dẻ trở lại hồng hào. Kể từ đó, khu khoáng nóng có tên là Púng Họn (Púng là vũng nước, Họn là nóng). Như được tiếp thêm sinh lực từ dòng nước nóng trong lòng đất, con suối cùng tên Púng Họn chảy quanh bản Liềng bốn mùa ăm ắp nước, dân tộc Thái đã khai khẩn trồng lúa nước, tạo nên một vùng đất Mường Lèo trù phú.

Khu khoáng nóng Púng Họn được nhân dân trong vùng dùng liếp tre để ngăn cách bên nam và bên nữ, dùng đá suối để quây xung quanh thành tường để tránh nguy cơ bị bồi lấp do canh tác lúa nước. Xã đã nhiều lần đề nghị huyện đầu tư xây dựng để khai thác, bảo tồn khu khoáng nóng này. Năm 2015, huyện đã đầu tư hơn 500 triệu đồng xây dựng các bể chứa nước, 4 phòng thay đồ và 2 bể to hình vuông cho nam, bể hình lục giác cho nữ, với tổng diện tích trên 300 m².

Ông Lò Văn Chủ, Chủ tịch UBND xã Mường Lèo, cho biết: Nước nóng ở khu vực Púng Họn có nhiệt độ từ 35 - 400C. Xã đã giao cho Đoàn xã phối hợp với lực lượng vũ trang đứng chân trên địa bàn xã cùng nhân dân bản Liềng thường xuyên vệ sinh bể tắm, phòng thay đồ để nhân dân, giáo viên và học sinh các trường học trên địa bàn xã sử dụng quanh năm. Mong rằng huyện, tỉnh sớm có dự án quy hoạch, đầu tư nâng cấp khu khoáng nóng Pú Họn, cùng một số địa điểm đẹp như suối Nậm Lăm, dốc 3 tầng, đỉnh Pù Sâng, đồng cỏ Sam Quảng để phát triển dịch vụ du lịch phục vụ du khách trong và ngoài huyện đến tham quan, trải nghiệm.

Vừa cùng gia đình trải nghiệm tắm khoáng nóng Púng Họn, anh Lê Minh Vũ, du khách đến từ Hà Nội, chia sẻ: Đến huyện Sốp Cộp, được giới thiệu trải nghiệm Mường Lèo, chúng tôi nhận thấy khí hậu mát mẻ, núi non trùng điệp, những con suối và khu tắm khoáng nóng ở đây thật thú vị. Mong rằng lần sau đến đây sẽ có nhiều dịch vụ ăn uống, lưu trú hơn, đáp ứng nhu cầu của du khách thập phương.

Thiết nghĩ, khu khoáng nóng cùng với những tiềm năng, thế mạnh sẵn có về du lịch ở Mường Lèo, nếu được quan tâm xây dựng đồng bộ; cá nhân, doanh nghiệp đầu tư phát triển, thì nguồn tài nguyên quý giá trên vùng đất biên cương này sẽ phát huy thế mạnh, tạo sản phẩm du lịch, thu hút khách đến tham quan, khám phá, góp phần phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.