Dưới sự lãnh đạo của hai Đảng, hai Nhà nước, tình đoàn kết hữu nghị, hợp tác đặc biệt Việt Nam - Lào không ngừng được củng cố, tăng cường và đạt nhiều thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, trong đó, hợp tác về giáo dục và đào tạo được xác định là lĩnh vực hợp tác chiến lược quan trọng giữa hai nước nói chung, tỉnh Sơn La và các tỉnh Bắc Lào nói riêng.

Lưu học sinh Lào tại Trường Cao đẳng Y tế Sơn La biểu diễn điệu múa truyền thống.

Thực hiện biên bản ký kết giữa tỉnh Sơn La và các tỉnh Bắc Lào, từ năm 1969, đến nay, tỉnh Sơn La đã đào tạo giúp các tỉnh Bắc Lào hàng nghìn cán bộ, học sinh, sinh viên tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, ban hành chính sách hỗ trợ lưu học sinh (LHS) Lào trong thời gian học tập tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp trên địa bàn tỉnh. Chỉ tính từ năm 2015 đến nay, có 2.980 LHS Lào học tập tại tỉnh Sơn La. Trong đó, 2.117 LHS đã hoàn thành chương trình đào tạo về nước công tác; hiện có hơn 800 LHS Lào đang học tại Trường đại học Tây Bắc; Trường cao đẳng Sơn La; Trường cao đẳng Y tế Sơn La; Trường trung cấp Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Sơn La. Ngoài ra, còn có trên 600 cán bộ của các tỉnh Bắc Lào được đào tạo về tiếng Việt trở về nước công tác

Chương trình, nội dung đào tạo LHS Lào được các nhà trường thực hiện theo Thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy chế quản lý người nước ngoài học tập tại Việt Nam và các quy chế đào tạo thạc sĩ, đại học, cao đẳng, trung cấp của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Theo đó, các LHS Lào trước khi vào học chuyên ngành tại các trường trên địa bàn tỉnh, nếu chưa biết tiếng Việt sẽ được học dự bị tiếng Việt trong thời gian 1 năm tại Trường cao đẳng Sơn La và Trường đại học Tây Bắc, được cấp Chứng chỉ tiếng Việt dành cho người nước ngoài. Tiếp đó, các LHS Lào được bố trí vào các lớp để học tập cùng các sinh viên, học viên Việt Nam theo chuyên ngành và chương trình đào tạo của các cơ sở đào tạo bằng tiếng Việt ở tất cả các trình độ sau đại học, đại học chính quy/liên thông, cao đẳng, trung cấp đã đăng ký.

Ngoài ra, các cơ sở đào tạo thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, tham quan, trải nghiệm như: tổ chức Tết Bunpimay, Tết Nguyên đán Việt Nam; các hoạt động chào mừng ngày Quốc khánh nước CHDCND Lào; các cuộc thi tìm hiểu về văn hóa Việt - Lào, thi thể thao, văn nghệ; câu lạc bộ tiếng Việt; tổ chức cho LHS được đi tham quan học tập, trải nghiệm tại các di tích lịch sử cách mạng, di tích và lễ hội văn hóa, danh lam, thắng cảnh trong tỉnh Sơn La và một số tỉnh của Việt Nam.

Nhiều năm kinh nghiệm trong đào tạo tiếng Việt và các chuyên ngành cho LHS các tỉnh Bắc Lào, Trường Cao đẳng Sơn La hiện có 200 LHS Lào đang học tiếng Việt và các chuyên ngành tại trường. Nhà trường không ngừng cải tiến, xây dựng chương trình đào tạo theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, giúp LHS sau khi hoàn thành chương trình đào tạo Tiếng Việt sẽ đạt kỹ năng nghe, nói, đọc, viết; đảm bảo cho các em có đủ tiêu chuẩn tham gia học các chương trình đào tạo chuyên ngành tại trường và các trường đại học, cao đẳng, trung cấp trên địa bàn tỉnh.

Thạc sỹ Nguyễn Đức Long, Hiệu trưởng Trường cao đẳng Sơn La, cho biết: Trong quá trình đào tạo, nhà trường luôn quan tâm nâng cao chất lượng của đội ngũ giáo viên, lựa chọn những giáo viên có nhiều kinh nghiệm để giúp cho LHS ngay từ những bài học đầu tiên đã tiếp cận và làm quen với yêu cầu của môn học. Đồng thời, trang bị những phương tiện kỹ thuật hiện đại để hỗ trợ trong quá trình giảng dạy, sử dụng công nghệ thông tin trong quá trình giảng dạy trên lớp, cung cấp cho các em đầy đủ các tài liệu liên quan như từ điển, tài liệu tham khảo trên hệ thống thư viện điện tử của nhà trường…

Em Khoăn Ta Khoăn Thạ Vông, lớp Cao đẳng Công nghệ thông tin K55, Trường cao đẳng Sơn La, chia sẻ: Khi mới sang học em và các bạn sinh viên Lào gặp rất nhiều khó khăn vì bất đồng ngôn ngữ, phong tục tập quán. Sau 2 năm học tập, được các thầy cô giáo, các bạn sinh viên Việt Nam quan tâm, tận tình giúp đỡ, em đã thành thạo tiếng Việt và bắt kịp chương trình học tập. 

Còn Trường đại học Tây Bắc hiện có hơn 400 lưu học sinh Lào đang theo học. Tiến sỹ Đoàn Đức Lân, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường đại học Tây Bắc, cho biết: Xác định công tác đào tạo LHS Lào là một nhiệm vụ quan trọng, là nghĩa vụ quốc tế cao cả, nhà trường luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi cho LHS Lào học tập. Nhà trường bố trí khu ký túc xá, miễn hoàn toàn các chi phí về chỗ ở tại khu nội trú của trường, làm thẻ sinh viên, thẻ thư viện, bảo hiểm y tế, khám sức khỏe định kỳ; được hưởng học bổng khuyến khích nếu đạt kết quả học tập và rèn luyện tốt, được tạo điều kiện học tập và tham gia các hoạt động ngoại khóa.

Tôi gặp em Xúc Sạ Vẳn Lao Ly, K59 Giáo dục chính trị, Trường đại học Tây Bắc, cùng các bạn đến tham quan, tìm hiểu tại Khu Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt cách mạng Việt Nam - Lào tại bản Lao Khô 1, xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, em chia sẻ: Đến Sơn La học tập, chúng em luôn được nhà trường tạo điều kiện học tập và rèn luyện tốt nhất, được tham gia các hoạt động văn nghệ, thể dục, thể thao; tham quan di tích lich sử... Sau này, khi tốt nghiệp ra trường, về nước, em sẽ mang những kiến thức của mình được học tại Việt Nam để đóng góp xây dựng quê hương giàu đẹp; góp phần xây dựng, vun đắp tình hữu nghị, đoàn kết Việt Nam – Lào ngày càng bền chặt.

Nhiều lưu học sinh Lào tốt nghiệp về nước công tác và giữ các vị trí quan trọng trong các cơ quan Nhà nước, phục vụ tốt vào sự nghiệp xây dựng và phát triển nước CHDCND Lào. Điều này đã khẳng định chất lượng đào tạo của các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh Sơn La, góp phần thắt chặt mối quan hệ đoàn kết hữu nghị đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai nước Việt - Lào, giữa tỉnh Sơn La và các tỉnh Bắc Lào mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững.