Quang cảnh tại Hội thảo.

Gần 200 đại biểu tham dự Hội thảo, trong đó có gần 60 học giả quốc tế, 70 học giả và đại biểu Việt Nam, cùng hơn 20 đại diện của 15 cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam và 35 phóng viên thuộc hơn 30 hãng tấn trong và ngoài nước tham dự Hội thảo.

Trong bối cảnh tình hình Biển Đông trong năm qua có nhiều diễn biến mới đáng chú ý, Hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ tám là cơ hội để các học giả nghiên cứu Biển Đông trong nước và quốc tế chia sẻ thông tin, đánh giá về các diễn biến gần đây và những hệ lụy ở khu vực Biển Đông; đồng thời thảo luận các khả năng thúc đẩy hợp tác trong khu vực. 

Theo đó, khoảng 30 tham luận sẽ được các đại biểu trình bày trong hai ngày diễn ra hội thảo (14 và 15/11) thông qua 7 phiên, gồm: Nguồn gốc của tranh chấp Biển Đông: Khía cạnh lịch sử; Căng thẳng Biển Đông sẽ đi đến đâu? Luật pháp quốc tế và Biển Đông; Kinh tế chính trị của Biển Đông: Vấn đề và triển vọng; An ninh, chính trị và ngoại giao; Tương tác và phối hợp trên biển; Cơ chế quản lý căng thẳng ở Biển Đông.

Các diễn giả sẽ thảo luận tình hình trên Biển Đông ở nhiều khía cạnh khác nhau, từ chính trị, ngoại giao tới luật pháp, nhằm tìm kiếm các cơ hội và ý tưởng thúc đẩy hiểu biết, hợp tác ở Biển Đông trên tinh thần các nguyên tắc của luật pháp quốc tế. Đặc biệt, tại hội thảo lần này, lần đầu tiên tổ chức một phiên riêng (phiên 6) dành cho đại diện hải quân và lực lượng chấp pháp trên biển các nước chia sẻ các biện pháp tương tác và phối hợp trên thực địa nhằm tránh các tình huống va chạm bất ngờ và thúc đẩy hợp tác trên biển.

Bên cạnh chương trình chính, hội thảo lần này tiếp tục tổ chức Chương trình các nhà Lãnh đạo trẻ (YLP) tập hợp 8 nhà nghiên cứu trẻ và nghiên cứu sinh tiến sỹ từ 7 quốc gia với mục tiêu xây dựng mạng lưới các nhà nghiên cứu trẻ về Biển Đông và thảo luận về các ý tưởng, sáng kiến hợp tác mới vì hòa bình, phát triển ở Biển Đông.

Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS.TS Nguyễn Vũ Tùng, Giám đốc Học viện Ngoại giao nhận định, trong năm qua, căng thẳng ở khu vực chưa có dấu hiệu hạ nhiệt do các vụ va chạm, các thay đổi nguyên trạng trên thực địa vẫn tiếp diễn. Vẫn còn nhiều vụ đụng độ ở mức độ nguy hiểm giữa các tàu cá, tàu chấp pháp của các nước ven Biển Đông ở gần khu vực Trường Sa, đặc biệt là Hoàng Sa. Tình hình cải tạo đảo và quân sự hóa ở các khu vực tranh chấp ngày càng phức tạp hơn. Trong khi đó, tình trạng môi trường biển khu vực tiếp tục xuống cấp với tốc độ đáng báo động.

Với những đánh giá về tình hình khu vực, PGS.TS Nguyễn Vũ Tùng nêu rõ, tinh thần thẳng thắn, khách quan, khoa học và cầu thị đã trở thành tôn chỉ của chuỗi hội thảo này trong suốt thời gian qua. "Thông qua hội thảo này, chúng ta hi vọng có thể đưa ra những kiến nghị tích cực và xác đáng, giúp chính phủ các nước liên quan cùng phối hợp hành động vì mục tiêu cải thiện môi trường an ninh-phát triển chung, nhất là các đề xuất nhằm xây dựng, củng cố và tận dụng các cơ chế an ninh khu vực trong việc quản lý tranh chấp và giải quyết hòa bình các vấn đề phức tạp ở Biển Đông" - PGS.TS Nguyễn Vũ Tùng bày tỏ kỳ vọng.

Thay mặt lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa (địa phương đăng cai Hội thảo), đồng chí Lê Thanh Quang, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa chia sẻ: Tình hình Biển Đông thời gian qua có những biểu hiện đáng lo ngại, cạnh tranh nhiều khi lấn át hợp tác, luật pháp quốc tế có lúc có nơi không được tôn trọng, làm suy giảm lòng tin giữa các dân tộc trên Biển Đông. "Hơn lúc nào hết, tình hình Biển Đông hiện nay đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về một giải pháp lâu dài cho các tranh chấp trong khu vực này cũng như các cơ chế cần thiết để duy trì trật tự và pháp luật trên biển. Ở Biển Đông, không chỉ có vấn đề hòa bình, ổn định mà cả những vấn đề liên quan đến quyền và nghĩa vụ của các quốc gia, sinh kế của các cộng đồng ven biển, và tính bền vững của hệ sinh thái đại dương. Chúng tôi mong Hội thảo sẽ có tiếng nói góp phần làm cho tình hình trên Biển Đông ổn định, ngư dân yêu tâm khai thác trên các vùng biển truyền thống của cha ông từ nhiều đời qua"...

Trước khi bước vào phiên thảo luận đầu tiên, Tiến sỹ Trần Trường Thủy thay mặt Quỹ hỗ trợ Nghiên cứu Biển Đông và Học viện Ngoại giao chính thức giới thiệu trang web mới cung cấp các nghiên cứu mới nhất của học giả quốc tế về an ninh, chính trị, kinh tế và luật pháp liên quan đến biển. Trang web có thể được truy cập tại: http://maritimeisssues.com.