Ngày 26/9, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga tuyên bố chính quyền Tokyo sẽ duy trì cảnh giác và tiếp tục chú trọng vào việc giám sát các hoạt động quân sự của Trung Quốc để bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ.

Các báy bay của lực lượng không quân Trung Quốc, gồm một máy bay ném bom H-6K (trái) 
và một báy bay chiến đấu Su-30 bay về phía Tây Thái Bình Dương tại vùng không phận phía trên eo biển Miyako
 thuộc quận Okinawa (Nhật Bản), ngày 25/9.

Tuyên bố trên của ông Suga được xem là một phản ứng của Nhật Bản trước việc Trung Quốc đã điều các máy bay quân sự đi vào khu vực gần lãnh thổ Nhật Bản vào sáng 25/9. Báo chí Nhật Bản cho biết, vào thời điểm trên, 8 máy bay của Trung Quốc xuất hiện trên không phận quốc tế phía trên eo biển rộng hơn 250km giữa đảo chính của Okinawa và đảo Miyako, buộc Lực lượng phòng vệ Nhật Bản (SDF) phải điều các máy bay ứng phó.

Theo nhận định của ông Suga thì trong số 8 máy bay xuất hiện tại gần vùng không phận của Nhật Bản ngày 25/9 gồm 2 máy bay chiến đấu. Đây là lần đầu tiên Nhật Bản ghi nhận sự xuất hiện của các máy bay chiến đấu của Trung Quốc tại khu vực này.

Ông Suga từ chối bình luận về mục đích của các máy bay Trung Quốc, song cho rằng các phương tiện này có thể đang tham gia vào một cuộc huấn luyện. Tuy nhiên, cũng trong lời phát biểu ngày 26/9, ông Suga khẳng định, chính phủ Nhật Bản sẽ áp dụng các biện pháp cứng rắn để chặn đứng các hành vi vi phạm chủ quyền lãnh thổ, dựa trên luật pháp quốc tế và luật các Lực lượng phòng vệ Nhật Bản.

Tờ The Japan Times (Nhật Bản) cho rằng, thông qua việc huy động các máy bay bay qua eo biển chia tách các đảo thuộc tỉnh Okinawa thuộc phía Tây Nam Nhật Bản, ngày 25/9, Trung Quốc đã phát đi một thông điệp “hợp pháp” song lại “nhạy cảm về mặt chính trị” đối với Tokyo. Đây là lần đầu tiên các máy bay chiến đấu của Trung Quốc bay qua khu vực này và chỉ diễn ra ít ngày sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản công bố ý định “tăng cường sự can dự” của Tokyo vào tình hình Biển Đông.

Cũng trong ngày 25/9, truyền thông Trung Quốc đưa tin khoảng 40 máy bay của Không quân nước này, trong đó có máy bay ném bom và máy bay chiến đấu, đã tiến hành một cuộc diễn tập bao gồm hoạt động bay qua eo biển giữa các đảo của Nhật Bản để đến Tây Thái Bình Dương, tiến hành giám sát, tuần tra và tiếp nhiên liệu trên không.

Phát ngôn viên Shen Jinke của Không quân Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) cho biết, ngày 25/9, các máy bay ném bom H-6K, máy bay chiến đấu Su-30…đã tham gia vào một cuộc “phô trương lực lượng đồng loạt”, tiến hành các cuộc huấn luyện do thám và cảnh báo sớm, tấn công vào những mục tiêu trên mặt biển và tiếp nhiên liệu trên không nhằm “kiểm nghiệm khả năng chiến đấu của lực lượng không quân Trung Quốc trên vùng biển sâu”.

Đáng lưu ý là các máy bay ném bom và các máy bay chiến đấu của Trung Quốc, ngày 25/9 cũng đã tiến hành nhiệm vụ được ông Shen gọi là “tuần tra định kỳ” tại Vùng Nhận dạng phòng không (ADIZ) ở biển Hoa Đông mà Bắc Kinh đơn phương tuyên bố hồi tháng 11/2013.

“Các cuộc diễn tập thường kỳ tại phía Tây Thái Bình Dương và các cuộc tuần tra tại ADIZ đóng vai trò cần thiết trong việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh và duy trì sự phát triển hòa bình của Trung Quốc…Các lực lượng không quân sẽ tiếp tục tuần tra tại ADIZ trên biển Hoa Đông và tham gia vào các cuộc tập luyện để cải thiện khả năng chiến đấu nhằm giữ vững quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc” – ông Shen nói.

Bình luận về diễn biến này, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Suga ngày 26/9 nêu rõ tuyên bố của Trung Quốc về thiết lập ADIZ trên biển Hoa Đông đã "gây trở ngại hoạt động bay tự do trong không phận quốc tế, một nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế"./.