Ngày 1/1, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết: Ngoại trưởng Mike Pompeo sẽ trì hoãn chuyến công du tới các nước gồm: Ukraine, Belarus, Kazakhstan, Uzbekistan và CH Síp do “tính cần thiết” của việc tiếp tục theo sát các diễn biến tại Iraq.

Ngoại trưởng  Mỹ Mike Pompeo . (Ảnh: Timothy D. Easley/AP)

Thông báo của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus nêu rõ: “Ngoại trưởng Pompeo phải hoãn chuyến công du tới Ukraine, Belarus, Kazakhstan, Uzbekistan và CH Síp vì vai trò cần thiết của ông tại Washington, D.C để tiếp tục theo dõi tình hình đang diễn ra ở Iraq”. Lịch trình chuyến thăm của ông Pompeo sẽ được thu xếp lại trong một tương lai gần.

Quyết định trì hoãn chuyến công du nước ngoài của ông Pompeo được đưa ra trong bối cảnh hàng trăm người biểu tình đã tập trung trước Đại sứ quán Mỹ tại Baghdad để tưởng nhớ các thành viên của lực lượng bán quân sự Hashd Shaabi bị thiệt mạng trong một vụ tấn công do Mỹ vừa thực hiện. Vụ việc này không chỉ khiến đất nước Iraq tiếp tục bị đẩy sâu vào bất ổn mà còn được xem là một diễn biến thúc đẩy kế hoạch của Mỹ nhằm điều động thêm binh sỹ tới Trung Đông.

Theo kế hoạch ban đầu, chuyến công du nước ngoài kéo dài 5 ngày của ông Pompeo sẽ bắt đầu được thực hiện từ ngày 3/1, với chặng dừng chân đầu tiên tại thủ đô Kiev của Ukraine. Trong khuôn khổ chuyến đi này, ông Pompeo dự kiến sẽ gặp gỡ Tổng thống Volodymyr Zelensky và một số quan chức cấp cao khác của Ukraine.

Hiện những thông tin về chuyến thăm Ukraine của ông Pompeo đang thu hút sự chú ý của dư luận bởi diễn ra sau khi ông D.Trump trở thành Tổng thống thứ 3 trong lịch sử bị Hạ viện luận tội trước cáo buộc lạm dụng quyền lực trong giải quyết các vấn đề liên quan tới Ukraine và cản trở Quốc hội.

Cuối tuần trước, quân đội Mỹ đã tiến hành nhiều vụ không kích nhằm vào các căn cứ liên quan tới lực lượng dân quân Kataib Hezbollah nhằm đáp trả vụ một nhà thầu dân sự của Mỹ bị thiệt mạng trong cuộc tấn công bằng rocket nhằm vào một căn cứ quân sự Iraq hôm 27/12. Vụ không kích đã khiến 20 người thiệt mạng.

Ngày 31/12, người biểu tình Iraq đã đột nhập vào Đại sứ quán Mỹ ở thủ đô Baghdad và đập vỡ các cửa sổ, buộc Mỹ phải điều động binh sỹ tới khu vực này để đối phó với tình huống khẩn cấp. Về phía Tổng thống Mỹ D.Trump đã điện đàm với Thủ tướng tạm quyền của Iraq Adel Abdul Mahdi và yêu cầu ông này hành động để bảo vệ Đại sứ quán Mỹ tại Iraq. Tuy nhiên, chính phủ Iraq đã không thể đưa ra biện pháp ứng phó phù hợp.

Đến ngày 1/1, ổn định đã dần được thiết lập tại khu vực Đại sứ quán Mỹ ở Baghdad, sau khi một thành viên cấp cao của phong trào Hồi giáo Shia kêu gọi người biểu tình rút lui.

Trên trang Twitter, Tổng thống D.Trump cáo buộc Iran có hành động kích động người biểu tình và quy kết chính quyền Tehran phải chịu “hoàn toàn trách nhiệm” trước vụ việc.

Tuy nhiên, ngày 1/1, Lãnh tụ tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei đã mạnh mẽ lên án các cuộc tấn công của Mỹ nhằm vào một nhóm dân quân đồng minh của Iran ở Iraq, đồng thời đổ lỗi cho Washington về tình trạng bạo lực ở quốc gia láng giềng này. Ông Khamenei đã bác bỏ sự liên quan của Iran trước vụ tấn công nhằm vào Đại sứ quán Mỹ tại Iraq và lưu ý thêm rằng “nếu Iran quyết định đối đầu với bất cứ nước nào, thì sẽ thực hiện điều này một cách không do dự”.

Cũng trong ngày 1/1, Bộ Ngoại giao Iran đã triệu Đại biện lâm thời Thụy Sĩ tại nước này để bày tỏ phản đối trước những lời bình luận “hiếu chiến” của giới chức Mỹ và chính sách mà Iran coi là “ném đá giấu tay” của Mỹ tại Iraq. Nhân cuộc gặp, Bộ Ngoại giao Iran đã đề nghị Đại biện lâm thời Thụy Sĩ thông báo với phía Mỹ rằng "Iraq là một quốc gia độc lập và người dân Iraq cũng yêu chuộng tự do, tìm kiếm hòa bình và có phẩm giá cao quý”.

Thụy Sĩ hiện là nước đại diện cho các quyền lợi của Mỹ tại Iran. Tehran và Washington không thiết lập quan hệ ngoại giao kể từ sau vụ khủng hoảng con tin vào năm 1979, khi các sinh viên Iran tràn vào Đại sứ quán Mỹ tại Iran và bắt giữ nhân viên ngoại giao làm con tin trong 444 ngày./