Chúng tôi đến xã Tạ Khoa (Bắc Yên) sau ảnh hưởng mưa lũ do hoàn lưu cơn bão số 3 gây ra. Điểm dừng chân đầu tiên là bản Nhạn Nọc, để sang nhà văn hóa bản, chúng tôi phải lội qua suối. Nước chảy khá siết, quan sát thấy cát, đá sa bồi, dư âm của trận mưa lũ cách đây không lâu.

Điểm Trường Tiểu học và Mầm non bản Nhạn Nọc, xã Tạ Khoa

bị hư hỏng do mưa lũ phải di chuyển đến địa điểm mới.

Trò chuyện với chúng tôi, Trưởng bản Hoàng Anh cho biết: Trưa ngày 4/6/2018, phía trên đầu nguồn suối Nhạn có mưa to, nước lũ về nhanh, cát, đá vùi lấp sân và nền lớp học của điểm trường Tiểu học và Mầm non bản khoảng 1m; 22 hộ dân trong bản bị cô lập hoàn toàn, may mắn không có thiệt hại về người. Tuy nhiên, các hộ dân phải đợi nước rút, trời nắng ráo mới đi lại được, theo đường vòng gần 1 km, vì đi qua 2 khe suối, mưa lớn nước về nhiều. Qua rà soát, trong bản có 3 hộ dân phải di dời khẩn cấp. Ban quản lý bản đã lập hồ sơ gửi lên UBND xã xem xét bố trí quỹ đất ở cho 3 hộ di dời khỏi vùng nguy hiểm.

Còn ông Mùi Văn Thăm, một trong 3 hộ của bản Nhạn Nọc phải di dời khẩn cấp, nói: Gia đình tôi có 6 người, nhà ở ven suối. Mấy năm gần đây, nước suối lên to hơn. Mỗi khi trời mưa to, gia đình tôi kéo nhau lên lán cách đó 2 km để ở, tạnh mưa mới dám về nhà. Mưa vào ban đêm gần như không ai dám ngủ, canh mưa, canh lũ. Cuộc sống rất vất vả, mong sớm được bố trí đất để gia đình sớm di chuyển khỏi chỗ này.

Tạ Khoa là xã vùng lòng hồ thủy điện Hòa Bình, địa hình chủ yếu là đồi núi nhiều dốc cao, khe sâu. Khi có mưa lớn, nước từ đầu nguồn kéo về theo con suối, tạo nên lũ quét bất ngờ, gây ngập lụt trên diện rộng làm ảnh hưởng đến hoa màu và đời sống người dân khu vực ven suối. Nhằm chủ động phòng, tránh, giảm nhẹ mức thấp nhất thiệt hại thiên tai, ngay từ đầu năm 2018, UBND xã Tạ Khoa đã kiện toàn Ban PCTT&TKCN xã, thành lập 10 đội xung kích tại 9 bản gồm: Đoàn viên thanh niên, dân quân tự vệ, công an xã..., chủ động xây dựng kế hoạch, phương án, phân công nhiệm vụ từng thành viên khi có tình huống khẩn cấp xảy ra. Rút kinh nghiệm từ những năm trước, Ban chỉ huy PCTT&TKCN xã đã chủ động theo dõi diễn biến bất thường của thời tiết, kịp thời thông báo, cảnh báo mức độ thiệt hại đến nhân dân.

Chỉ tính riêng từ đầu tháng 6 đến nay, mưa lũ đã vùi lấp sân và hiên lớp học của 2 điểm trường Tiểu học, Mầm non bản Nhạn Nọc gây hư hỏng 2 nhà lớp học với 8 phòng học, 1 công trình thủy lợi bản Co Muồng; sạt lở tà luy dương khiến 1 nhà  bản Tà Đò đổ sập hoàn toàn, sạt lở tà luy âm thiệt hại 9 nhà ở khu tái định cư bản Nhạn Nọc, theo đó phải di dời khẩn cấp 13 hộ. Nhiều tuyến đường giao thông liên bản, nội bản bị sạt lở gây tắc đường. Đồng chí Lừ Văn Cường, Bí thư đảng ủy xã cho biết: Để khắc phục hậu quả, giúp phương tiện được lưu thông, xã đã huy động lực lượng tại chỗ khẩn trương hót sạt, thông tuyến, di dời nhà và tài sản đến nơi an toàn. Đối với hộ có nhà bị đổ sập hoàn toàn, xã đã kịp thời đến thăm hỏi, động viên, trước mắt là bố trí cho gia đình ở nhờ anh em, họ hàng, xem xét bố trí chỗ ở mới cho gia đình bị thiệt hại. Huy động lực lượng đoàn viên thanh niên, dân quân tự vệ giúp các hộ dân di chuyển nhà ở, dựng nhà mới. Riêng 2 nhà lớp học của điểm trường Tiểu học và Mầm non bản Nhạn Nọc được xây dựng gần suối, hằng năm xã đã thuê máy xúc đắp đê chắn lũ. Tuy nhiên trận lũ đầu tháng 6, đã cuốn trôi, xói mòn, mở rộng lòng suối, khiến điểm trường thường bị ngập lụt, không sử dụng được. Năm học mới, trước mắt xã sẽ bố trí cho học sinh điểm trường Tiểu học bản Nhạn Nọc học tại nhà văn hóa bản và tu sửa nhà lớp học cũ của bản cho học sinh điểm trường mầm non. Rất mong huyện sớm có phương án xây dựng điểm trường, tạo điều kiện cho học sinh đến trường.

Hiện nay, đang trong thời gian cao điểm của mùa mưa lũ, tình hình thời tiết diễn biến ngày càng phức tạp và khó lường, công tác PCTT&TKCN được chú trọng. Xã Tạ Khoa tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân chủ động phương tiện, vật chất sẵn sàng đối phó với thiên tai, với phương châm “4 tại chỗ”, thực hiện nghiêm chế độ trực 24/24h trong những ngày có mưa, bão để kịp thời xử lý các tình huống, đảm bảo tài sản và tính mạng của nhân dân.

Thu Thảo (CTV)