Với lợi thế về điều kiện đất đai, khí hậu, thích hợp cho cây sơn tra sinh trưởng phát triển, những năm qua, ngoài diện tích cây sơn tra tự nhiên, nhân dân bản Nậm Lộng, xã Hang Chú (Bắc Yên) đã tự ươm giống để trồng sơn tra. Đồng thời, liên kết thành lập Hợp tác xã sơn tra Nậm Lộng Hang Chú, bước đầu đem lại hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

Cán bộ xã Hang Chú hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc sơn tra cho thành viên HTX sơn tra Nậm Lộng.

Sơn tra ở Nậm Lộng có vị thơm ngon đặc trưng, bởi cây mọc ở độ cao từ 1.500 - 2.000 m so với mực nước biển, quanh năm có sương mù, giá lạnh. Trước đây, đồng bào Mông thường để cây sơn tra sinh trưởng và phát triển tự nhiên (cả bản có hơn 400 ha cây sơn tra, thì trên 280 ha là sơn tra tự nhiên). Từ tháng 9 đến tháng 11 hằng năm, bà con tiến hành thu hái. Tuy nhiên, do không được chăm sóc, phòng chống sâu bệnh, qua nhiều năm cây sơn tra già cỗi, thoái hóa, quả nhỏ, ít nước. Bên cạnh đó, do đường xá đi lại khó khăn, nên sản phẩm bị tư thương ép giá. Những năm gần đây, huyện Bắc Yên đã có chủ trương xây dựng và phát triển vùng nguyên liệu sơn tra trên địa bàn. Đối với bản Nậm Lộng, cùng với triển khai thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ sản xuất, vận động bà con mở rộng diện tích sơn tra, phủ xanh đất trống, đồi trọc, tháng 6/2018, bản đã thành lập HTX sơn tra Nậm Lộng, với 7 thành viên là các hộ trồng sơn tra trong bản. Là hộ thành viên của HTX, gia đình anh Giàng A Sáy có gần 3 ha sơn tra. Anh Sáy cho biết: Nhận thấy giá trị kinh tế của sơn tra, gia đình tôi đã chuyển đổi diện tích trồng ngô, lúa nương kém năng suất sang trồng sơn tra kết hợp với trồng rừng.

  Để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, HTX đã cử cán bộ tham gia tập huấn, tiếp thu kiến thức về phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, như: Kỹ thuật ghép mắt, tỉa cành, phòng chống sâu bệnh, chăm sóc, thu hái và bảo quản quả sơn tra, sau đó về hướng dẫn cho các thành viên HTX và bà con trong bản. Đồng thời, HTX đã lựa chọn những cây sơn tra trội để nhân giống, mở rộng diện tích; đặc biệt, sau thu hoạch không dùng hóa chất bảo quản, nên sản phẩm sơn tra bảo đảm an toàn với người tiêu dùng. Hiện nay, HTX có 50 ha sơn tra, trong đó 20 ha đã cho thu hoạch, HTX đang chuẩn bị 2 vạn mắt ghép và ươm 1 vạn cây giống để cung cấp cho các dự án và nhân dân trồng mới năm 2020.

Trao đổi với chúng tôi, ông Giàng A Chinh, Giám đốc HTX sơn tra Nậm Lộng, cho biết: Năm 2018, HTX đã được Sở Khoa học và Công nghệ trao quyền sử dụng Nhãn hiệu chứng nhận táo sơn tra Sơn La; huyện Bắc Yên hỗ trợ bao bì, nhãn mác, quảng bá, giới thiệu sản phẩm sơn tra trong và ngoài tỉnh. Đây là điều kiện để xây dựng sản phẩm sơn tra của HTX trở thành thương hiệu có uy tín trên thị trường. Tuy nhiên, sau hơn một năm hoạt động, HTX vẫn chưa tìm kiếm được đầu ra ổn định, nguyên nhân là do cơ sở hạ tầng, hệ thống đường giao thông còn gặp khó khăn, việc vận chuyển, thu mua sản phẩm còn hạn chế. Bên cạnh đó, HTX còn gặp khó khăn về vốn đầu tư thiết bị bảo quản, sơ chế sản phẩm tại chỗ.       

Bên cạnh những thuận lợi về điều kiện tự nhiên, sự đồng thuận của các thành viên, trong quá trình hoạt động, HTX còn gặp không ít khó khăn, rất cần sự quan tâm của các cấp, các ngành  trong việc hỗ trợ HTX liên kết trong khâu tiêu thụ sản phẩm; đầu tư cơ sở hạ tầng, như: Đường giao thông, hệ thống viễn thông...; tạo điều kiện cho HTX tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi để mở rộng quy mô sản xuất; hỗ trợ kinh phí đầu tư máy móc sơ chế tại chỗ, giúp đa dạng hóa sản phẩm từ quả sơn tra...