Những năm qua, huyện Thuận Châu luôn chú trọng việc xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước ở tổ, bản, nhằm giữ gìn, phát huy những phong tục, tập quán tốt đẹp và truyền thống văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh trật tự, xây dựng nếp sống văn minh trong cộng đồng dân cư.

Ban quản lý bản Chà Mạy, xã Long Hẹ vận động người dân thực hiện nội dung hương ước, quy ước.

Ông Đinh Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Thuận Châu, cho biết: Sau khi sáp nhập, toàn huyện đã giảm từ 570 xuống còn 391 bản, thôn, tiểu khu. Huyện đã chỉ đạo Phòng Văn hóa - Thông tin phối hợp Phòng Tư pháp rà soát, hướng dẫn xây dựng, sửa đổi, bổ sung hương ước, quy ước; bãi bỏ những hương ước, quy ước không còn phù hợp quy định của pháp luật và tình hình thực tế ở địa phương. Đến nay, 100% thôn, bản, tiểu khu trong huyện đã xây dựng quy ước, hương ước, được UBND huyện thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh phù hợp với các quy định hiện hành, điều kiện thực tế từng khu dân cư.

Hương ước, quy ước được thực hiện nghiêm túc, phổ biến trong các cuộc họp, sinh hoạt tổ, bản. Nội dung của hương ước, quy ước bám sát tình hình thực tế, như: An ninh trật tự; vệ sinh môi trường; việc cưới, việc tang; chính sách dân số; xóa đói, giảm nghèo; bảo vệ, phát triển rừng; loại trừ các hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan; vận động người dân đóng góp vào các quỹ gắn với phong trào Toàn dân xây dựng xã hội học tập, gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa, xây dựng nông thôn mới. Qua đó, tạo sự đồng thuận trong nhân dân, khơi dậy tính chủ động, tự nguyện của người dân trong việc chấp hành các quy định chung, tích cực tham gia đóng góp nguồn lực xây dựng các công trình phúc lợi, xây dựng nông thôn mới. Nhiều công trình giao thông, nhà văn hóa, sân thể thao được nhân dân đóng góp tiền, đất và ngày công xây dựng; phát huy tốt vai trò tự quản của cộng đồng, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh trật tự, xây dựng nếp sống văn minh, việc cưới, việc tang được thực hiện gọn nhẹ, tiết kiệm; tỷ lệ gia đình văn hóa, bản văn hóa tăng dần. Năm 2021, toàn huyện có 69,8% hộ gia đình đạt gia đình văn hóa; 194 bản, tiểu khu đạt tiêu chuẩn văn hóa, đạt 49,6%; có 2 xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Tại bản Há Tàu của xã vùng cao Long Hẹ, việc xây dựng hương ước, quy ước ở bản được người dân tham gia đóng góp ý kiến dân chủ và thực hiện nghiêm túc. Trưởng bản Vàng A Páo chia sẻ: Ngoài quy định chung về hương ước, bản chú trọng nội dung cam kết “5 có, 5 không” ở vùng đồng bào dân tộc Mông, gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ rừng, giữ vững an ninh trật tự; đồng thời, đưa tiêu chí người dân đi họp bản đầy đủ để xét tiêu chí gia đình văn hóa. Hiện, nhiều hủ tục như thách cưới bằng bạc trắng, để người chết trong nhà lâu ngày đã được xóa bỏ; thực hiện nếp sống văn hóa trong tổ chức việc cưới, việc tang đảm bảo văn minh, tiết kiệm, phù hợp với điều kiện kinh tế của gia đình; bản sắc văn hóa dân tộc Mông được bảo tồn, gìn giữ; nhiều năm liền, bản không có ma túy, không có trộm cắp...

Năm 2019, bản Cọ A và bản Cọ B, xã Tông Cọ sáp nhập thành bản Cọ, đã xây dựng, bổ sung hương ước, quy ước mới. Ông Quàng Văn Lập, Trưởng bản Cọ, cho hay: Bản xây dựng hương ước, quy ước trên tất cả các lĩnh vực, như: Xây dựng nếp sống văn hóa, gia đình văn hóa, khuyến học, xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn mới... được nhân dân đồng thuận, thống nhất thực hiện. Kết quả rõ nhất là nhân dân tích cực trồng hoa làm đẹp cảnh quan ngõ, xóm; đóng góp tiền, ngày công làm hệ thống đèn điện gồm 50 cột với tổng kinh phí 50 triệu đồng, thắp sáng hơn 1,5 km đường trong bản; các hộ đưa gia súc ra khỏi gầm sàn; đảng viên đóng góp 6 triệu đồng và ngày công làm cổng chào của bản... góp sức cùng xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới cuối năm 2022.

Huyện Thuận Châu đang tiếp tục tuyên truyền nâng cao ý thức người dân trong việc thực hiện hương ước, quy ước; tăng cường đánh giá, kiểm tra việc thực hiện lồng ghép với việc kiểm tra công tác xây dựng gia đình văn hóa, tổ, bản văn hóa; chỉ đạo rà soát, kịp thời sửa đổi, bổ sung, thẩm định, phê duyệt hương ước, quy ước đảm bảo chất lượng, góp phần phát huy vai trò của hương ước, quy ước trong quản lý xã hội tại cộng đồng dân cư.