Mặc dù các cơ quan chức năng đã có nhiều cảnh báo về tác hại của ma túy, tuy nhiên thời gian gần đây, trên địa bàn cả nước liên tiếp xảy ra những trường hợp ngộ độc phải cấp cứu do sử dụng thực phẩm, đồ uống hay hút thuốc lá điện tử có trộn ma túy. Điều này đã gây ra những hệ lụy khôn lường, đặc biệt là với giới trẻ.

Bất ngờ với các hình thức trà trộn ma túy

Thời gian qua, trong cả nước đã ghi nhận việc xuất hiện những dạng ma túy “núp bóng” được đóng gói dưới dạng thực phẩm, đồ uống hay trong tinh dầu thuốc lá điện tử. Một trong số các loại ma túy “núp bóng” thực phẩm là bánh kẹo có chứa chất ma túy sản xuất, đóng gói ở nước ngoài và được các đối tượng lén lút vận chuyển vào trong nước phát tán sử dụng. Đây là thủ đoạn tinh vi của tội phạm ma túy nhằm che giấu cơ quan chức năng để vận chuyển vào nước ta.

Ngày 22-9-2022, Công an tỉnh Thanh Hóa phát đi cảnh báo khuyến cáo người dân cảnh giác về việc xuất hiện một loại ma túy mới chứa nhãn mác nước trái cây. Theo đó, các cơ quan chức năng đã phát hiện tại Thanh Hóa nhiều loại ma túy mới.

Đặc điểm của dạng ma túy này là màu sắc sặc sỡ, bao bì, tem nhãn bắt mắt, trong đó lực lượng chức năng đã phát hiện loại ma túy mới dạng gói, hương dâu, hương nho, hương xoài có tên Crispy Fruit. Theo kết quả giám định của cơ quan công an, các gói này là loại ma túy mới được pha trộn từ nhiều chất ma túy tổng hợp như MDMA, Ketamin...

Công an quận Nam Từ Liêm (Công an TP Hà Nội) bắt giữ một vụ vận chuyển ma túy tổng hợp tẩm các loại thảo mộc đóng gói dưới dạng thuốc lá, thuốc lào, tinh dầu thuốc lá điện tử.

Trên bao bì không ghi thông tin của nhà sản xuất cũng như xuất xứ của sản phẩm, bên trong là các loại bột có màu tím, màu hồng, màu vàng. Loại ma túy này được đóng thành từng gói bột nhỏ, hòa tan trong nước như nước giải khát, khi uống gây ảo giác mạnh, loạn thần và có thể đe dọa đến tính mạng nếu sử dụng quá nhiều.

Mặc dù các cơ quan chức năng liên tiếp phát đi những cảnh báo nguy hiểm của các loại ma túy trộn trong đồ uống, thực phẩm và tinh dầu thuốc lá điện tử, tuy nhiên thực tế, thuốc lá điện tử được rao bán tràn lan trên mạng và dễ dàng mua ở bất cứ đâu với đủ các loại hương vị mà người mua không hề biết bên trong điếu thuốc chứa những chất gì.

Chỉ cần lên mạng tìm kiếm từ khóa “thuốc lá điện tử” thì ngay lập tức xuất hiện hàng chục cửa hàng chuyên buôn bán thuốc lá điện tử ở khắp các tỉnh, thành phố. Theo quảng cáo của các cửa hàng, thuốc lá điện tử có giá từ 200 nghìn đồng đến vài triệu đồng, mỗi lọ tinh dầu để sử dụng khi hút thuốc lá điện tử có giá 300-500 nghìn đồng. Kèm theo hình ảnh về thuốc lá điện tử với nhiều kiểu dáng như thỏi son, chiếc bút, viên đạn... là những lời quảng cáo hấp dẫn như: “Thơm, ngon đến hơi cuối”, “Bao ngon, đậm vị”, “Full 10 hương vị”...

Chính vì quảng cáo tràn lan, mua bán dễ dàng nên thời gian qua đã xảy ra nhiều vụ ngộ độc phải cấp cứu do người dùng sử dụng các loại thực phẩm, thuốc lá điện tử tẩm ma túy mà không biết. Như ngày 6-12 vừa qua, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận một bệnh nhi 5 tuổi vào cấp cứu trong tình trạng hôn mê, co giật, đồng tử giãn sau khi uống dung dịch trong thuốc lá điện tử. Sau khi các bác sĩ xét nghiệm mẫu bệnh phẩm gồm máu, nước tiểu của bệnh nhi và dung dịch mà bệnh nhi đã uống, kết quả dương tính với loại ma túy tổng hợp mới là ADB-BUTINACA.

Không chỉ ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử mà đã có trường hợp nạn nhân bị ngộ độc do sử dụng thực phẩm có chứa ma túy. Như ngày 29-11, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) tiếp nhận một trường hợp ở quận Thanh Xuân (TP Hà Nội) vào cấp cứu và chẩn đoán bị ngộ độc cần sa do ăn bỏng ngô nghi có tẩm cần sa. Người nhà bệnh nhân cho biết ngày 29-11, bệnh nhân có ăn hai miếng bỏng ngô do con đặt mua trên mạng. Sau một tiếng, bệnh nhân hoa mắt, chóng mặt, nôn ra thức ăn, sau đó ý thức lơ mơ nên được người nhà đưa vào bệnh viện cấp cứu.

Thời gian qua, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc chất kích thích, trong đó có cả cần sa, ma túy tổng hợp được trộn trong thuốc lá điện tử. Đáng nói là chủng loại, tên gọi các loại ma túy đang thay đổi hằng ngày với hàng trăm hoạt chất khác nhau.

TS, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết: “Hiện nay có nhiều người sử dụng các chất ma túy ở dạng hóa lỏng pha vào tinh dầu thuốc lá điện tử để hút nhằm tạo cảm giác hưng phấn, kích thích. Tuy nhiên, nếu sử dụng lâu dài các chất này có thể dẫn đến loạn thần, hoang tưởng, ảo giác, nếu dùng số lượng lớn có thể bị nhiễm độc nặng và dẫn đến tử vong. Mặc dù người sử dụng không dùng chất ma túy đó nữa thì những rối loạn này vẫn có thể ảnh hưởng trong các giai đoạn sau này. Đặc biệt, đối với trẻ em sử dụng những chất ma túy tổng hợp có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe bản thân”.

Đề cao vai trò quản lý của gia đình, nhà trường và xã hội 

Tại Hội thảo cung cấp thông tin cho báo chí về “Thực trạng, thách thức và giải pháp trong phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam” do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức vừa qua, các chuyên gia cho biết, trong thời gian gần đây, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong thanh thiếu niên nước ta gia tăng nhanh chóng.

Theo đó, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử năm 2020 chung trên toàn quốc tăng 18 lần so với năm 2015 (từ 0,2% lên 3,6%), trong đó nam giới tăng 14 lần (từ 0,4% lên 5,6%), nữ giới tăng 10 lần (từ 0,1% lên 1%). Một nghiên cứu khác tại Hà Nội do Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) tiến hành năm 2020 cho thấy, tỷ lệ đang sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh từ lớp 8 đến lớp 12 là 8,35% (nữ là 4,8%, nam là 12,39%), ở học sinh từ lớp 10 đến lớp 12 là 12,6%. Tỷ lệ nữ giới hút thuốc lá điện tử cũng tăng cao hơn so với hút thuốc lá điếu thông thường. Có tới 8% trẻ em gái và phụ nữ hút thuốc lá điện tử (trong khi tỷ lệ hút thuốc lá điếu ở nữ là 1,2%).

Theo Đại tá Tạ Đức Ninh, nguyên Trưởng phòng Chương trình quốc gia phòng chống ma túy (Bộ Công an), tội phạm ma túy trộn ma túy vào thực phẩm, đồ uống, tinh dầu thuốc lá điện tử không phải là mới và ngày càng có nhiều loại ma túy mới, nguy hiểm xuất hiện trên thị trường. Dù sử dụng với mục đích nào thì ma túy cũng để lại những hậu quả tiêu cực như suy giảm trí nhớ và khả năng vận động, lạm dụng có thể gây ra rối loạn lo âu, hoang tưởng. Vì vậy, không nên ăn thử thực phẩm, đồ uống hay sử dụng thuốc lá điện tử có chứa ma túy, cần sa để tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất và tinh thần.

Để phòng, chống tội phạm về ma túy, bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, mỗi người dân cần tự trang bị kiến thức để nhận biết những dấu hiệu thường gặp ở người sử dụng ma túy, từ đó có thể kịp thời ngăn chặn. Các nhà trường và gia đình cần thường xuyên quan tâm, quản lý con em mình để phát hiện những dấu hiệu thay đổi bất thường trong sinh hoạt như hay tụ tập với bạn bè sống buông thả, hoặc chơi với những người nghiện ma túy để giúp các em tránh xa thực phẩm, đồ uống, thuốc lá điện tử có chứa ma túy độc hại.