Với mong muốn bảo tồn, phát triển và nâng cao giá trị sản phẩm xoài tròn Yên Châu, năm 2017, các hộ dân trên địa bàn xã Sặp Vạt đã liên kết, thành lập HTX nông nghiệp Xuân Tiến, tạo sản phẩm hàng hóa gắn với thị trường tiêu thụ, nâng cao thu nhập cho các thành viên và lao động địa phương.

Điểm bán và giới thiệu xoài tròn chính hiệu Yên Châu tại xã Sặp Vạt.

Ảnh: PV

Anh Quàng Văn Xuân, Giám đốc HTX nông nghiệp Xuân Tiến, chia sẻ: Là HTX chuyên trồng và tiêu thụ xoài tròn Yên Châu, HTX có 37 thành viên với gần 50 ha xoài tròn; trong đó, có 15 ha xoài cổ thụ và 35 ha xoài trồng mới. Trước đây, phần lớn diện tích xoài tròn được các hộ dân trồng từ lâu nên bị thoái hóa, sâu bệnh; việc trồng mang tính tự phát và quy mô nhỏ lẻ cùng với kinh nghiệm trồng còn hạn chế, hiệu quả mang lại chưa cao. Sau khi thành lập, HTX đã liên kết với các hộ dân có vườn xoài cổ thụ đầu tư cải tạo, hướng dẫn các hộ chăm sóc tốt diện tích xoài ghép, sau hơn 1 năm, toàn bộ diện tích xoài cổ thụ đã phục hồi, phát triển tốt và bắt đầu cho sản phẩm.

Để duy trì và mở rộng diện tích xoài tròn và ổn định đầu ra, HTX thường xuyên phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện hướng dẫn, hỗ trợ các thành viên các kỹ thuật chăm sóc nâng cao năng suất, chất lượng diện tích xoài già cỗi; triển khai mô hình trồng mới giống xoài tròn ghép cành từ giống đầu dòng đã qua tuyển chọn. Đồng thời, chủ động tìm kiếm các đầu mối, doanh nghiệp ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm; tạo điều kiện cho thành viên tham gia các hội chợ, chương trình xúc tiến thương mại, quảng bá quả sản phẩm xoài tròn Yên Châu tới người tiêu dùng.

Sau khi được hướng dẫn, tham quan, học tập kinh nghiệm ở các mô hình hiệu quả, các thành viên HTX đã nắm chắc các kỹ thuật chăm sóc, phòng chống sâu bệnh, vệ sinh vườn, bón phân sau thu hoạch, giúp cây xoài phát triển tốt trong vụ tiếp theo. Nhờ lựa chọn đồng đều về giống và thực hiện chăm sóc đúng kỹ thuật, sản phẩm xoài tròn của HTX được đánh giá cao về chất lượng. Qua đó, giá xoài ghép các loại từ 7.000-15.000 đồng/kg, nhưng xoài tròn của HTX vẫn có giá từ 20.000-30.000 đồng/kg. Trung bình mỗi vụ, HTX thu mua và giúp bà con tiêu thụ trên 50 tấn quả xoài.

Thành viên HTX nông nghiệp Xuân Tiến thu hái xoài tròn Yên Châu.

Là một trong những thành viên tham gia HTX ngay từ những ngày đầu thành lập, anh Hà Viễn Lâm cho biết: Gia đình tôi có gần 2 ha cây xoài tròn hơn 20 năm tuổi. Trước đây, chủ yếu để cây tự phát triển, không quan tâm đến việc chăm sóc, nên chất lượng quả không cao, thường xuyên bị sâu bệnh. Từ khi tham gia HTX, được tập huấn, hướng dẫn sản xuất theo quy trình sản xuất an toàn, áp dụng nhiều biện pháp trong cải tạo diện tích xoài già cỗi, xử lý ra hoa, chăm bón, tỉa cành, tạo tán, nên hiệu quả kinh tế mang lại cao hơn. Vụ xoài năm nay, gia đình thu hơn 4 tấn quả, trừ chi phí cho thu nhập trên 60 triệu đồng.

Mặc dù đem lại nguồn thu đáng kể cho nhiều thành viên HTX và dần khẳng định được chỗ đứng trên thị trường, nhưng quả xoài tròn thường phải bán ngay sau khi thu hái, do chưa có phương pháp bảo quản. Chính vì thế, từ năm 2019, HTX thử nghiệm chế biến sản phẩm xoài sấy dẻo. Sau khi thu mua, HTX tiến hành lựa chọn những quả xoài chín tới, gọt sạch vỏ, thái miếng, cho vào xay rồi đổ ra khay đưa vào sấy. Xoài sấy không chỉ dẻo mà còn ngọt đậm hơn, thời gian bảo quản cũng lâu. Năm 2019, HTX sản xuất được gần 1 tạ xoài sấy dẻo. Hiện mỗi gói xoài sấy dẻo từ 350-500g với giá bán từ 250.000-300.000 đồng, giá trị kinh tế cao hơn từ 20-30% so với sản phẩm xoài tươi. Với giá bán hợp lý, cùng hương vị thơm ngon, tuy mới đưa vào chế biến thử nghiệm, nhưng sản phẩm xoài sấy dẻo của HTX được khách hàng ưa chuộng, lọt vào top 20 sản phẩm tham gia Chương trình OCOP của tỉnh.

Có thể thấy, sự ra đời của HTX nông nghiệp Xuân Tiến đang trở thành điểm tựa của hàng trăm hộ trồng xoài tại địa phương. Đặc biệt, việc mạnh dạn chế biến quả xoài tròn để đa dạng hóa sản phẩm đã góp phần nâng cao giá trị nông sản, giải quyết vấn đề đầu ra khi xoài vào vụ thu hoạch. Thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục đầu tư khu sơ chế; mở rộng quy mô sản xuất, khu giới thiệu sản phẩm; áp dụng các biện pháp canh tác theo hướng an toàn; tìm kiếm thị trường liên kết tiêu thụ sản phẩm, góp phần giúp nông dân làm giàu từ cây đặc sản tại địa phương.