Ông Tráng Lao Lử (thứ 2 từ phải sang) hướng dẫn người dân kỹ thuật trồng, chăm sóc chanh leo.

Cách trung tâm xã Phiêng Khoài 13km, bản Lao Khô nằm trong một thung lũng nhỏ giáp với huyện Xiềng Khọ, tỉnh Hủa Phăn (nước CHDCND Lào). Ngôi nhà gỗ của gia đình ông Tráng Lao Lử tọa lạc trên mỏm đồi giữa bản; bên ngoài cũng giống như những ngôi nhà khác của các hộ đồng bào Mông trong bản, nhưng bên trong như một nhà lưu niệm thu nhỏ, giữa phòng khách là chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Cay-xỏn Phôm-vi-hản và di ảnh của ông Tráng Lao Khô, cùng rất nhiều ảnh tư liệu khác được đóng khung trang trọng treo trên tường. Ông Lử là con trai của cụ Tráng Lao Khô - người có công nuôi dưỡng, giúp đỡ đồng chí Cay-xỏn Phôm-vi-hản (sau này trở thành Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Ðảng Nhân dân cách mạng Lào, Chủ tịch nước CHDCND Lào) và cán bộ trong Ban xung phong Lào Bắc hoạt động cách mạng trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp từ năm 1948-1952. Đã bước sang tuổi 81 nhưng ông Lử vẫn còn rất minh mẫn, đầy nhiệt huyết, trách nhiệm với công việc của dân, của bản.

Ông Lử chia sẻ: Trước đây, trình độ văn hóa và nhận thức của người dân ở đây còn nhiều hạn chế, bà con chủ yếu canh tác nương rẫy, thu nhập bấp bênh, kinh tế khó khăn nên dễ bị các đối tượng xấu lợi dụng, lôi kéo dẫn đến vi phạm pháp luật như buôn bán, vận chuyển ma túy, xâm canh, xâm cư sang đất bạn Lào... Đó thực sự là những khó khăn, thử thách bản lĩnh của các già làng như tôi. Với kinh nghiệm 35 năm công tác, trải qua nhiều cương vị từ Chủ nhiệm hợp tác xã, Chủ tịch UBND xã, cán bộ Ban Dân vận Huyện ủy Yên Châu, để người dân nghe và làm theo, tôi và gia đình luôn chấp hành tốt chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; gương mẫu đi đầu thực hiện các phong trào thi đua yêu nước trong đồng bào DTTS gắn với chương trình xây dựng nông thôn mới. Năm 2016, tôi đã tự nguyện đóng góp và hiến gần 1 ha đất của gia đình để xây dựng Khu di tích lịch sử cách mạng Việt Nam - Lào.

Bên cạnh đó, trong các đợt tuyên truyền của Bộ đội Biên phòng, ông Lử đều tham gia, phát huy trách nhiệm, dùng uy tín của mình để vận động người dân tích cực tham gia phong trào tự quản đường biên, cột mốc giới, đảm bảo an toàn trật tự khu vực biên giới... Nhờ vậy, các hộ dân trong bản đều hăng hái tham gia cùng các lực lượng chức năng tuần tra, bảo vệ đường biên, cột mốc giới; kịp thời phát hiện nhiều vụ buôn bán, tàng trữ trái phép chất ma túy, hòa giải thành công nhiều vụ tranh chấp đất đai, phá rừng phòng hộ... góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới.

Đặc biệt trong thực hiện đề án kết nghĩa bản - bản hai bên biên giới, bản Lao Khô I và bản Nà Khạng (cụm Phiêng Sa, huyện Xiềng Khọ, tỉnh Hủa Phăn) được chọn làm điểm, ông Lử đã tích cực vận động nhân dân hai bên biên giới chấp hành nghiêm các nội dung trong quy chế kết nghĩa, tham mưu UBND xã duy trì nghiêm chế độ giao ban. Qua thực hiện các nội dung kết nghĩa, việc chấp hành các hiệp định về biên giới quốc gia Việt Nam - Lào được nhân dân hai bên cam kết và chấp hành, thực hiện tốt; tình trạng xâm canh, xâm cư giảm rõ rệt. Khi có vấn đề mâu thuẫn nảy sinh liên quan đến phong tục tập quán, thông qua hoạt động kết nghĩa bản - bản, nội bộ nhân dân hai bên biên giới đã phối hợp cùng nhau giải quyết, xử lý trong phạm vi thẩm quyền, theo đúng pháp luật và phong tục tập quán của mỗi bên.

Ngoài làm tốt vai trò dân vận trong phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia”, xây dựng khối đại đoàn kết, ông còn phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể của xã, bản hướng dẫn người dân phát triển kinh tế, đưa các giống ngô, giống lúa mới có năng suất cao vào gieo trồng, đầu tư thâm canh, cải tạo vườn tạp thành vườn cây ăn quả có giá trị cao như chanh leo, xoài, mận hậu, sơn tra...; chú trọng phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hoá. Nhờ vậy, nhiều hộ đã thoát nghèo, đời sống từng bước được nâng lên. Người dân bản Lao Khô I còn bảo nhau thực hiện tốt hương ước, quy ước, không thách cưới, không tảo hôn, bài trừ các hủ tục mê tín dị đoan, ốm đau thì đến cơ sở y tế khám và điều trị; động viên con em đến trường; đóng góp kinh phí, vật chất và ngày công tham gia xây dựng nông thôn mới...

Với những đóng góp quan trọng, ông Tráng Lao Lử đã nhiều lần được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng, UBND tỉnh và huyện Yên Châu về thành tích xuất sắc trong xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc; thực hiện phong trào thi đua yêu nước trong đồng bào DTTS, là hạt nhân tích cực, góp phần thực hiện hiệu quả các cuộc vận động, phong trào thi đua, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị, an toàn xã hội, củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc trên vùng cao biên giới.