Yên Châu là một trong những địa phương có diện tích cây ăn quả lớn của tỉnh, với nhiều sản phẩm có thế mạnh xuất khẩu, như: xoài, nhãn, chuối, mận hậu. Để sản phẩm cây ăn quả có đầu ra ổn định, từng bước đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của thị trường, huyện Yên Châu đã tập trung chỉ đạo phát triển vùng cây ăn quả theo hướng hữu cơ và áp dụng quy trình sản xuất VietGAP.

HTX Nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc sơ chế xoài xuất khẩu.

Được xác định là loại cây ăn quả chủ lực, mang lại giá trị kinh tế cao, hiện toàn huyện có trên 2.800 ha xoài, trong đó 23 ha được cấp mã số vùng trồng đủ điều kiện xuất khẩu vào thị trường Mỹ, Australia, Anh, Trung Quốc; 130 ha được cấp giấy chứng nhận VietGAP; gần 1.170 ha đã cho thu hoạch, sản lượng trên 12.224 tấn/năm, trong đó, 1.310 tấn thuộc chuỗi sản xuất quả an toàn đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

HTX nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc, bản Văng Lùng, xã Chiềng Hặc là HTX đầu tiên được huyện Yên Châu lựa chọn triển khai thí điểm mô hình sản xuất xoài theo hướng hữu cơ. Ông Hà Văn Sơn, Giám đốc HTX chia sẻ: HTX có hơn 30 ha xoài, trong đó, 5 ha áp dụng quy trình sản xuất theo hướng hữu cơ, 15 ha được cấp mã số vùng trồng, hơn 10 ha trồng theo quy trình VietGAP và GlobalGAP. Mục tiêu sản xuất nông sản sạch và an toàn được HTX đặt ra ngay từ khi mới thành lập. Trong quá trình sản xuất, HTX thực hiện nghiêm ngặt quy định ghi chép các thông tin từ nguồn gốc giống, đất, phân bón, quy trình chăm sóc và thu hoạch sản phẩm. Hiện nay, HTX sử dụng phân bón hữu cơ và phân chuồng được ủ với chế phẩm men vi sinh để hoai mục bón cho cây, vừa cung cấp đủ dưỡng chất, vừa tạo môi trường sống thuận lợi cho các sinh vật có ích phát triển, để loại trừ những tác nhân gây hại cho cây trồng. Đặc biệt, trong phòng trừ sâu bệnh, HTX đều dùng thuốc bảo vệ thực vật bằng chế phẩm sinh học. Từ khi thực hiện chăm sóc cây ăn quả theo hướng hữu cơ, chúng tôi thấy những ưu thế vượt trội, đất được cải tạo tơi xốp, cây xoài cho năng suất cao hơn, mã quả đẹp, sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng, đảm bảo sức khỏe cho người sản xuất; sản phẩm được khách hàng đánh giá cao. Vụ vừa qua, HTX đã xuất khẩu trên 400 tấn xoài; riêng 5 ha xoài trồng theo hướng hữu cơ đã xuất bán ra thị trường khoảng 75 tấn quả, với giá bán cao hơn khoảng 5.000 đồng/kg, đem lại thu nhập bình quân 200 triệu đồng/thành viên.

Thực hiện chủ trương của Ban Thường vụ tỉnh ủy về phát triển cây ăn quả trên đất dốc, từ năm 2015, huyện Yên Châu đã chuyển đổi 6.134 ha cây trồng kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả, nâng tổng diện tích cây ăn quả lên trên 9.720 ha (tăng gần 355% so với năm 2015), sản lượng quả ước đạt trên 50.000 tấn/năm. Hiện, toàn huyện có 2.370 ha nhãn, sản lượng 12.558 tấn; 2.680 ha mận hậu, sản lượng 15.841 tấn; 702 ha chuối, sản lượng 7.824 tấn. Tính đến nay, huyện Yên Châu đã xuất khẩu ra thị trường nước ngoài khoảng 5.360 tấn xoài, 2.330 tấn nhãn, 540 tấn chanh leo, 995 tấn chuối, 2.300 tấn mận hậu; tổng giá trị xuất khẩu đạt trên 6,3 triệu USD.

Song với mở rộng diện tích, Yên Châu tập trung ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, thâm canh cây ăn quả, đến nay, toàn huyện có 260 ha nhãn chín muộn, 300 ha xoài được áp dụng kỹ thuật ghép mắt và 7 ha chuối cấy mô. Hiện có 78 ha nhãn, 22 ha xoài được cấp mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu và 545 ha cây ăn quả được cấp chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Nhiều mô hình trồng cây ăn quả theo hướng hữu cơ, sử dụng camera theo dõi trực tiếp toàn cầu, có liên kết với các đơn vị xuất khẩu, điển hình như mô hình trồng nhãn miền thiết của hộ ông Nguyễn Đức Tình, bản Pha Cúng, xã Lóng Phiêng liên kết với Công ty cổ phần Greenpath xuất sang thị trường Mỹ 1,5 tấn quả, cho lợi nhuận 1 tỷ đồng/năm; mô hình trồng xoài tượng da xanh của bà Hoàng Thị Thảo, thành viên HTX nông nghiệp an toàn Chiềng Hặc, liên kết với Công ty cổ phần Greenpath và Công ty TNHH Thanh Tùng Sơn La xuất khẩu sang thị trường Úc và Trung Quốc 17 tấn xoài, cho lợi nhuận trên 300 triệu đồng/năm; mô hình trồng mận hậu của hộ ông Nguyễn Khánh Toàn, bản Hang Mon 1, xã Phiêng Khoài, cho lợi nhuận trên 1 tỷ đồng/năm...

Với những kết quả đạt được, thời gian tới, huyện Yên Châu tiếp tục khuyến khích nông dân thay đổi tập quán canh tác, mở rộng quy mô ứng dụng hướng tới sản xuất nông nghiệp xanh, an toàn, bền vững đối với các loại cây ăn quả trên địa bàn huyện. Từng bước khẳng định và nâng cao chất lượng, thương hiệu của sản phẩm cây ăn quả Yên Châu, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.