Theo thống kê, hiện nay, tỷ lệ sinh con thứ ba trên địa bàn huyện Mai Sơn chiếm 19,7%; 5,7% số cặp tảo hôn; tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh là 121 bé trai/100 bé gái. Các chỉ số này đều tăng so với cùng kỳ năm 2023. Cấp ủy, chính quyền địa phương đang tập trung triển khai các giải pháp, nhằm thực hiện tốt công tác dân số và phát triển.

Nguyên nhân của tình trạng tảo hôn, sinh con thứ ba dẫn đến mất cân bằng giới tính khi sinh là do trình độ dân trí không đồng đều, phong tục tập quán của một số vùng còn lạc hậu. Đội ngũ cộng tác viên dân số các bản, tiểu khu không ổn định; cán bộ chuyên trách dân số tại trạm y tế phải kiêm nhiệm nhiều công việc, dẫn đến triển khai công tác dân số còn hạn chế.

Trước thực tế trên, Trung tâm Y tế huyện đã tham mưu cho UBND huyện ban hành các văn bản thực hiện mục tiêu dân số và phát triển. Kiện toàn và tổ chức tập huấn nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ cán bộ chuyên trách và cộng tác viên dân số các xã, bản. Đẩy mạnh các hoạt động truyền thông bằng nhiều hình thức. Hơn 7 tháng qua, toàn huyện đã tổ chức 1.841 buổi truyền thông trực tiếp, lồng ghép sinh hoạt nhóm về công tác dân số và phát triển, với hơn 11.000 lượt người nghe. Phát trên 2.600 lượt bài truyền thông về công tác dân số trên loa truyền thanh của các xã, bản. Cung cấp 105 tờ rơi, pano, áp phích, băng rôn, bản tin y tế cho trạm y tế các xã, thị trấn.

Bà Nguyễn Minh Loan, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện, cho biết: Hiện nay, Trung tâm đang tập trung tuyên truyền, vận động sinh ít con ở vùng có mức sinh cao; vận động các cặp vợ chồng sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại; chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ tại xã vùng sâu, vùng xa... giúp nhân dân thay đổi nhận thức, từng bước chuyển đổi hành vi dân số.

Chuẩn bị bước vào năm học mới, Trung tâm Y tế huyện xây dựng kế hoạch phối hợp với các trường THPT, THCS trên địa bàn tổ chức sinh hoạt ngoại khóa và nói chuyện chuyên đề về hệ lụy của tảo hôn, kết hôn cận huyết thống; không mang thai trong độ tuổi vị thành niên; các nội dung về bình đẳng giới và giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, Luật Hôn nhân và gia đình. Tư vấn duy trì sinh hoạt các câu lạc bộ bạn gái tiêu biểu trong trường học. Qua đó, tác động tích cực tới quan niệm về giới tính cho tuổi vị thành niên, thanh niên, giúp các em hiểu rõ nguyên nhân, hệ lụy của việc tảo hôn, mất cân bằng giới tính khi sinh và có thêm kiến thức về dân số.

Bác sĩ Trần Mai Nhung, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Tà Hộc, cho biết: Trạm chú trọng xây dựng đội ngũ cộng tác viên dân số bản có năng lực, bám sát tình hình cơ sở vận động các hộ gia đình thực hiện nghiêm các chính sách dân số. Đồng thời, triển khai các dịch vụ KHHGĐ, như đặt vòng, phát thuốc tránh thai, khám phụ khoa cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ.

Gia đình anh Lường Văn Pành, bản Nà Sẳng, xã Hát Lót, chia sẻ: Mặc dù đã có 3 con gái, nhưng tôi vẫn muốn có thêm con trai. Được cán bộ trạm y tế xã và các tổ chức đoàn thể đến nhà tuyên truyền, vận động nhiều lần, vợ chồng tôi đã hiểu lợi ích của việc sinh ít con và quyết định không sinh thêm để có điều kiện lo cho các con được học tập chu đáo.

Tập trung khắc phục những khó khăn, hạn chế trong công tác dân số, thời gian tới, huyện Mai Sơn đổi mới công tác tuyên truyền tới các nhóm đối tượng, các vùng có tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên cao; mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh; quan tâm chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi ở các xã vùng cao, vùng biên giới... Phấn đấu hết năm 2024, giảm 0,2% tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên trên địa bàn.