Thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015-2025”, huyện Bắc Yên đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, triển khai nhiều giải pháp làm thay đổi nhận thức, hành vi, trách nhiệm của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương.

Bắc Yên là huyện vùng cao, có 7 dân tộc Mông, Thái, Mường, Dao, Khơ Mú, Tày và Kinh cùng chung sống, trong đó, dân tộc Mông chiếm gần 47%. Trình độ nhận thức, dân trí và hiểu biết pháp luật của một bộ phận nhân dân hạn chế, nhiều tập quán lạc hậu còn tồn tại trong đời sống, sinh hoạt. Những năm gần đây, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống giảm đáng kể, nhưng vẫn diễn ra rải rác tại một số bản trên địa bàn huyện.

Năm 2023, Bắc Yên có 95 cặp vợ chồng tảo hôn. Nguyên nhân của tình trạng này là do những quan niệm, thành kiến, hủ tục ăn sâu trong nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số từ nhiều đời nay; nhiều nơi vẫn còn phong tục hứa hôn, nhiều người quan niệm lấy vợ, lấy chồng sớm để gia đình có thêm người làm và giữ của cải trong nhà; trong khi việc thiếu trang bị kỹ năng sống, kiến thức pháp luật, thông tin về sức khỏe sinh sản đối với học sinh miền núi còn hạn chế...

Giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, huyện Bắc Yên đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị đẩy mạnh công tác tuyên truyền. Phát huy vai trò của các tổ tư vấn tiền hôn nhân tại các trạm y tế xã, thị trấn; phối hợp với ban quản lý bản, tiểu khu tổ chức các buổi tuyên truyền trực tiếp đối với các trường hợp có ý định tảo hôn.

Ông Nguyễn Đăng Thức, Trưởng phòng Dân tộc huyện Bắc Yên, cho biết: Hằng năm, Phòng tham mưu UBND huyện ban hành kế hoạch thực hiện nhiều giải pháp về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Trong đó, chú trọng việc tuyên truyền thông qua các hội nghị, tập huấn, hội thi, giao lưu văn hóa, văn nghệ, tuyên truyền qua pano, áp phích, tờ rơi, sổ tay tuyên truyền... qua đó, nâng cao nhận thức, hiểu biết về tác hại của việc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong đồng bào dân tộc thiểu số.

Từ đầu năm đến nay, huyện tổ chức 3 hội nghị tuyên truyền về “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi” cho 152 bí thư chi bộ, trưởng bản, tiểu khu trưởng, người có uy tín trong cộng đồng các dân tộc thiểu số theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ. Các trường học lồng ghép tuyên truyền nội dung giáo dục giới tính, hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong các môn học. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, tìm hiểu về tác hại lâu dài của việc lấy vợ, lấy chồng sớm... Trang bị cho các em những kiến thức cơ bản của công tác dân số và phát triển.

Em Hà Thanh Lan, học sinh lớp 11, Trường PTDT Nội trú THCS-THPT huyện Bắc Yên, cho biết: Thông qua các hoạt động truyền thông và các buổi ngoại khóa, giúp chúng em nâng cao hiểu biết, quy định của pháp luật, những hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Khi về bản, em tích cực tuyên truyền cho gia đình và mọi người, góp phần ngăn ngừa, giảm thiểu việc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Xã Hồng Ngài có 5 bản, 845 hộ, 4.506 nhân khẩu, dân tộc Mông chiếm 82% dân số. Trước đây, Hồng Ngài là một trong những xã có tỷ lệ tảo hôn và kết hôn cận huyết thống cao. Đa số các trường hợp tảo hôn đều nghỉ học sớm, kiến thức về hôn nhân và gia đình còn hạn chế, chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng làm cha, mẹ. Vài năm trở lại đây, bằng nhiều giải pháp quyết liệt, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn xã có nhiều chuyển biến tích cực.

Ông Lầu A Tủa, Chủ tịch UBND xã Hồng Ngài, cho biết: Xã đã phát huy vai trò già làng, trưởng bản, người có uy tín trong tuyên truyền, vận động đồng bào thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật. Từ đầu năm đến nay, xã có 7 cặp tảo hôn, giảm 50% so với cùng kỳ năm 2022 và không còn tình trạng hôn nhân cận huyết thống.

Tiếp tục phát huy trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, vai trò của các tổ chức đoàn thể và người uy tín ở cộng đồng để nâng cao công tác tuyên truyền, vận động giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; xử lý nghiêm những trường hợp cố tình vi phạm..., huyện Bắc Yên quyết tâm đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, nâng cao chất lượng dân số của địa phương.