Những năm qua, huyện Vân Hồ đã tăng cường công tác củng cố, kiện toàn các tổ hòa giải, từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở, góp phần giải quyết kịp thời những mâu thuẫn phát sinh trong cộng đồng dân cư, hạn chế đơn thư khiếu kiện vượt cấp và giữ vững an ninh trật tự ở địa phương.

Tổ hòa giải bản Suối Lìn, xã Vân Hồ (Vân Hồ) tuyên truyền, vận động nhân dân

chấp hành các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Huyện Vân Hồ hiện có 147 tổ hòa giải, trên 900 hòa giải viên có uy tín trong cộng đồng dân cư, hiểu biết về pháp luật và đảm bảo cơ cấu nữ giới, người dân tộc thiểu số theo quy định. Để nâng cao chất lượng công tác hòa giải ở cơ sở, từ năm 2014 đến nay, UBND huyện Vân Hồ đã chỉ đạo Phòng Tư pháp phối hợp với các ngành liên quan, UBND các xã tổ chức 61 hội nghị tập huấn cho hơn 1.000 lượt thành viên các tổ hòa giải ở cơ sở. Đồng thời, cấp phát đầy đủ sổ theo dõi công tác hòa giải ở cơ sở và hướng dẫn cách ghi chép theo dõi, sử dụng cho các tổ hòa giải. Các hòa giải viên cũng tự củng cố kiến thức qua việc nghiên cứu các văn bản pháp luật thông qua các tủ sách pháp luật ở các cơ quan, đơn vị, trường học, trụ sở các xã; thường xuyên trao đổi kinh nghiệm để có phương pháp hòa giải hiệu quả. Ngoài ra, Phòng Tư pháp huyện cùng với các cơ quan, đơn vị, các xã tổ chức 150 cuộc tuyên truyền thu hút trên 20.000 lượt người tham gia; cấp phát 1.029 bộ tài liệu và 14.600 tờ gấp pháp luật về công tác hòa giải ở cơ sở cho nhân dân... 

Điểm nổi bật của công tác hòa giải ở huyện Vân Hồ là các thành viên tổ hòa giải vừa làm công tác hòa giải, vừa tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Sau khi nắm tình hình các vụ việc, các hòa giải viên đã thực hiện nhiều hình thức hòa giải: Đối thoại trực tiếp; thông qua các buổi sinh hoạt của các đoàn thể; tổ chức các buổi nói chuyện về nội dung pháp luật, giới thiệu văn bản pháp luật mới... Qua đó, đã hòa giải thành công nhiều vụ việc phát sinh tại cơ sở. Riêng năm 2019, các tổ hòa giải trên địa bàn huyện đã tiếp nhận 170 vụ việc, chủ yếu liên quan tới hôn nhân gia đình, tranh chấp đất đai và một số tranh chấp dân sự khác. Trong đó, đã hòa giải thành công 155 vụ, góp phần làm giảm các vi phạm pháp luật và hạn chế được tình trạng đơn thư, khiếu nại vượt cấp.

Điển hình ở xã Vân Hồ, công tác hòa giải luôn được cấp ủy, chính quyền xã quan tâm, các vụ tranh chấp, mâu thuẫn xảy ra được các tổ hòa giải kịp thời giải quyết tại các bản, tiểu khu, không để kéo dài, không gây bức xúc trong quần chúng nhân dân. Anh Hà Thanh Hóa, cán bộ Tư pháp xã Vân Hồ, cho biết: Xã hiện có 14 tổ hòa giải tại 14 bản, tiểu khu với 89 hòa giải viên. Khi có vụ việc xảy ra, tổ hòa giải tập hợp các hòa giải viên đến tìm hiểu rõ nguyên nhân, tổ chức gặp gỡ động viên, thuyết phục, lắng nghe ý kiến của các bên rồi họp bàn và đưa ra giải pháp xử lý hiệu quả; hướng dẫn để các bên hiểu và tự thỏa thuận giải quyết với nhau trước sự chứng kiến của tổ hòa giải. Do làm tốt công tác tuyên truyền, năm 2019, các tổ hòa giải trên địa bàn xã đã tiếp nhận hòa giải 5 vụ việc, trong đó hòa giải thành công 4 vụ việc, 1 vụ chuyển lên xã giải quyết theo thẩm quyền.

Tổ hòa giải của bản Nà Chá, xã Chiềng Khoa cũng hòa giải thành công trên 90% vụ việc phát sinh tại cơ sở. Các thành viên trong tổ hòa giải của bản Nà Chá đều là người có uy tín, hiểu biết về pháp luật, gồm: Bí thư chi bộ, trưởng bản, đại diện ban công tác mặt trận và các chi hội, đoàn thể, người có uy tín của bản. Các thành viên trong tổ chủ động tìm hiểu, tiếp thu kiến thức về pháp luật, nhất là các lĩnh vực thường gặp ở địa phương, như: Hôn nhân và gia đình, đất đai và các bộ luật khác. Ông Ngần Văn Khẳm, hòa giải viên bản Nà Chá tâm sự: Mỗi vụ việc khi được giải quyết êm xuôi, khi thấy tình làng nghĩa xóm được đoàn kết, thắt chặt thì những người làm công tác hòa giải ở cơ sở như chúng tôi có thêm động lực để gắn bó với công việc.

Để nâng cao chất lượng công tác hòa giải ở cơ sở, thời gian tới, huyện Vân Hồ tăng cường tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng nghiệp vụ và phổ biến các văn bản luật mới ban hành, giúp hòa giải viên cập nhật thông tin kịp thời, đầy đủ; bảo đảm cơ sở vật chất thiết yếu, tài liệu pháp luật phục vụ hoạt động của các tổ hòa giải; chú trọng đến công tác thi đua khen thưởng, động viên kịp thời những cá nhân, tập thể điển hình có cách làm hay, sáng tạo trong thực hiện công tác hòa giải. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật cho cán bộ và nhân dân.