Những năm qua, Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh đã làm tốt công tác trợ giúp pháp lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành pháp luật cho người nghèo, người có công với cách mạng, trẻ em, người già neo đơn, các đối tượng yếu thế trong xã hội, góp phần không để xảy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử...

Cán bộ Trung tâm TGPL phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng hỏi cung bị can tại huyện Thuận Châu.

Hoạt động trợ giúp pháp lý (TGPL) nói chung và TGPL trong hoạt động tố tụng nói riêng có vai trò quan trọng, thể hiện tính nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước ta, bởi các đối tượng được TGPL là những người yếu thế, người khuyết tật, gia đình chính sách, hộ nghèo, hộ cận nghèo, trẻ em... Hoạt động TGPL cho các đối tượng này đều được thực hiện miễn phí. Trong quá trình tham gia tố tụng, các đối tượng (kể cả người bị hại và người phạm tội) thuộc diện TGPL được trợ giúp bảo vệ quyền lợi như: hưởng những chính sách khoan hồng của Nhà nước và có nghĩa vụ chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật.

Ông Tòng Văn Minh, Phó Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước, cho biết: Hiện Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh Sơn La có 5 trợ giúp viên pháp lý và 13 luật sư ký hợp đồng thực hiện trợ giúp pháp lý. Trong quá trình tham gia tố tụng, Trung tâm đã phối hợp tốt với các cơ quan tiến hành tố tụng các cấp thực hiện phát hành các văn bản, như: Thông báo đăng ký bào chữa, đăng ký người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, giao nhận các văn bản tố tụng khác, như: Quyết định khởi tố bị can, kết luận điều tra, cáo trạng, quyết định đưa vụ án ra xét xử, bản án... đảm bảo đúng trình tự, thủ tục và thời gian quy định; các cơ quan tiến hành tố tụng tạo điều kiện thuận lợi cho người thực hiện TGPL được gặp gỡ, tiếp xúc với bị can, bị cáo, đương sự; nghiên cứu hồ sơ vụ án và tham gia các hoạt động tố tụng khác...

Từ đầu năm đến nay, Trung tâm đã cử trợ giúp viên pháp lý, luật sư là cộng tác viên thực hiện TGPL tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng 624 vụ việc, 624 đối tượng; trong đó, 269 vụ việc đã hoàn thành, 355 vụ việc đang thực hiện. Các vụ việc chủ yếu ở lĩnh vực án hình sự, án dân sự, hôn nhân gia đình, án hành chính cho các đối tượng là người nghèo, người khuyết tật, người dân tộc thiểu số... Bằng các hoạt động của mình trong quá trình giải quyết vụ án, vụ việc, trợ giúp viên pháp lý, luật sư là cộng tác viên đã thể hiện tốt vai trò, trách nhiệm trong việc nghiên cứu hồ sơ, tiếp xúc người được TGPL, thu thập chứng cứ, chuẩn bị bản luận cứ và tham gia tranh luận tại phiên tòa. Từ đó, góp phần quan trọng trong việc xác định sự thật của vụ án, giúp cho Hội đồng xét xử đánh giá khách quan, toàn diện, đúng bản chất vụ án, bảo đảm quyền và lợi ích cho người được TGPL.

Trung tâm TGPL còn phối hợp với phòng Tư pháp, UBND các xã trên địa bàn tỉnh tổ chức hơn 70 buổi truyền thông, tư vấn pháp luật cho người dân nói chung và các đối tượng được TGPL nói riêng về các lĩnh vực pháp luật liên quan đến đời sống của người dân, nhất là đối với các hoạt động TGPL. Phổ biến các quy định về đối tượng được TGPL, quyền và nghĩa vụ của người được TGPL... cung cấp địa chỉ, số điện thoại để các đối tượng liên hệ khi có yêu cầu TGPL. Trung tâm đã thực hiện được mục tiêu nâng cao hiểu biết pháp luật cho người dân, tạo điều kiện cho người dân thuộc các “nhóm yếu thế trong xã hội” tiếp cận pháp luật, tạo ra cơ chế công bằng trong mỗi công dân khi thực hiện quyền và nghĩa vụ theo quy định pháp luật. 

 Hiện nay, Trung tâm TGPL Nhà nước tiếp tục triển khai có hiệu quả Luật TGPL và các văn bản hướng dẫn thi hành. Đẩy mạnh công tác truyền thông về hoạt động TGPL tới các địa bàn đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Tăng cường phối hợp với các cơ quan, tổ chức đoàn thể triển khai có hiệu quả công tác TGPL, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc cử người thực hiện TGPL, đảm bảo 100% người bị buộc tội, người bị hại, đương sự thuộc diện TGPL khi có yêu cầu được TGPL kịp thời, hiệu quả.