Đến nay, toàn huyện Thuận Châu đã trồng hơn 4.178 ha cây sơn tra, trong đó có khoảng 500 ha đã cho thu hoạch, năng suất bình quân 4 tấn/ha/năm. Để phát triển cây sơn tra bền vững, thu nhập ổn định cho người dân, huyện Thuận Châu đang thực hiện nhiều giải pháp trong quy hoạch, quản lý vùng nguyên liệu cây sơn tra của huyện.

Diện tích cây sơn tra trồng mới của HTX bản Nặm Búa, xã Long Hẹ (Thuận Châu).

Đến HTX bản Nặm Búa, xã Long Hẹ (Thuận Châu), cây sơn tra đang là câu chuyện được bàn thảo nhiều nhất của những người dân nơi đây. Trên những quả đồi rộng lớn bao quanh bản, đã được các thành viên HTX phát dọn, đào hố chuẩn bị cho vụ trồng sơn tra 2018. HTX bản Nặm Búa có 121 thành viên, đang có diện tích trồng cây sơn tra lớn nhất của huyện Thuận Châu, với diện tích 177 ha, trong đó đã có 79 ha cho thu hoạch. Năm 2017, sản lượng thu hoạch sơn tra của HTX khoảng 59 tấn, thu nhập bình quân khoảng 7,8 triệu đồng/năm/thành viên. Anh Thào A Hồng, Giám đốc HTX bản Nặm Búa cho biết: HTX mới được thành lập tháng 4 năm 2017 nên còn nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, chưa có trụ sở giao dịch, kho bãi để thu mua quả sơn tra; các hoạt động của HTX chủ yếu là chăm sóc diện tích sơn tra đã trồng từ nhiều năm trước, hướng dẫn các thành viên kỹ thuật, tiếp cận các chính sách của tỉnh, huyện. Năm 2018, HTX sẽ tiếp tục rà soát diện tích đất phù hợp để trồng mới từ 10 đến 20 ha cây sơn tra. Mong muốn các ngành chức năng tìm đầu ra cho sản phẩm của quả sơn tra; hỗ trợ vay vốn ưu đãi để thực hiện tốt hoạt động sản xuất, kinh doanh; rà soát diện tích cây sơn tra kém chất lượng để ghép, cải tạo bằng giống chất lượng cao.

Được biết, huyện Thuận Châu đang thực hiện trồng, phát triển cây sơn tra trên địa bàn theo quy hoạch được duyệt; phấn đấu đến năm 2020, tổng diện tích cây sơn tra toàn huyện là 6.178 ha, tăng 2.000 ha so với năm 2017, tập trung tại các xã vùng cao của huyện. Tổ chức hỗ trợ và triển khai trồng cây sơn tra ghép (năng suất dự kiến tăng 1,2-1,5 lần, chất lượng, giá trị sản phẩm cao hơn so với giống hiện tại); duy trì vườn ươm cây giống tại xã Chiềng Pha để cung cấp giống cây cho các hộ. Huyện cũng đang củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của 2 HTX đã thành lập (HTX bản Nặm Búa và HTX Thanh Sơn), tuyên truyền, vận động các hộ dân tham gia thành viên của các HTX đã thành lập, đặc biệt là các hộ dân trồng cây sơn tra trên địa bàn các xã Co Mạ, Long Hẹ, Co Tòng, Pá Lông, É Tòng... Phấn đấu đến năm 2020, kết nạp thêm 100 thành viên, nâng diện tích sơn tra lên khoảng 1.500 ha (trong đó diện tích của HTX là hơn 300 ha, diện tích liên kết tiêu thụ với các hộ dân hơn 1.000 ha). Bên cạnh đó, UBND huyện đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ trong việc triển khai dự án xây dựng và phát triển thương hiệu cho sản phẩm quả sơn tra; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến, kêu gọi các tổ chức, doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà máy bảo quản, chế biến quả sơn tra.

Đồng chí Đào Tài Tuệ, Chủ tịch UBND huyện Thuận Châu, cho biết: Trong quá trình thực hiện, huyện còn gặp một số khó khăn, như: Việc áp dụng khoa học kỹ thuật trong trồng và chăm sóc của người dân còn hạn chế nên năng suất, chất lượng sản phẩm còn thấp; chưa liên kết được với các doanh nghiệp trong việc tiêu thụ sản phẩm cho người dân, giá cả thị trường không ổn định; chưa xây dựng được chuỗi cung ứng sản phẩm quả an toàn, chưa có cơ sở sản xuất quả được cấp giấy chứng nhận VietGAP, GlobalGAP... Đề nghị UBND tỉnh, các sở, ban, ngành tỉnh tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến đầu tư, bổ sung các chính sách thu hút đầu tư, nhất là khâu bảo quản, chế biến, xây dựng mối liên kết bền vững đối với sản phẩm quả trên địa bàn huyện. Tăng cường công tác đào tạo, tập huấn nâng cao trình độ quản trị của các HTX; đẩy mạnh áp dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất quả an toàn tập trung...

Cây sơn tra là loại cây có sức sinh trưởng và phát triển tốt tại địa phương, là cây đa mục tiêu, có giá trị về kinh tế. Với sự quan tâm của các cấp, sự chỉ đạo quyết liệt của huyện Thuận Châu, sự ủng hộ của người dân trong quy hoạch và phát triển cây sơn tra, tin tưởng chương trình phát triển cây sơn tra ở Thuận Châu sẽ đạt hiệu quả tích cực, đây sẽ là cây xoá đói, giảm nghèo và tiến tới làm giàu cho người dân vùng cao của huyện, gắn với việc xây dựng hệ thống rừng phòng hộ đầu nguồn, bảo vệ môi trường sinh thái trong khu vực.