Thời gian gần đây, một số hộ dân ở bản Pát và Nong La, xã Chiềng Ngần (Thành phố) phản ánh về tình trạng ô nhiễm môi trường, mùi hôi, ruồi, muỗi do ảnh hưởng từ Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Thành phố. Chúng tôi đã trực tiếp đến Khu liên hợp để tìm hiểu thực tế về vấn đề này.

Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Thành phố.

Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Thành phố có công suất 80 tấn rác/ngày, được đầu tư xây dựng tại khu vực bản Pát, xã Chiềng Ngần, chính thức đi vào hoạt động tháng 11/2014, do Công ty cổ phần Môi trường và Dịch vụ đô thị quản lý vận hành. Đây là khu liên hợp xử lý chất thải rắn duy nhất trên địa bàn, với dây chuyền công nghệ hiện đại của Đài Loan.  Bằng phương pháp xử lý vi sinh tạo phân mùn rác thải hữu cơ và chôn lấp hợp vệ sinh rác thải vô cơ, Khu liên hợp đã bảo đảm việc tập kết và xử lý toàn bộ chất thải rắn trên địa bàn Thành phố.

Với tổng diện tích 20,3 ha, gồm bãi chôn lấp 8,5 ha, nhà máy chế biến rác làm phân hữu cơ 2 ha và rừng khoanh nuôi bảo vệ 9,8 ha; trung bình mỗi ngày Khu liên hợp xử lý từ 60-70 tấn chất thải rắn được thu gom trên địa bàn Thành phố. Theo quan sát của chúng tôi, trong Khu liên hợp được trồng rất nhiều cây xanh, hoa, cây cảnh, khi chúng tôi đến, ngay tại bãi chôn lấp chất thải vô cơ, công nhân đang thực hiện san ủi và chôn lấp, mặc dù là ngày có nắng ấm, nhưng mùi hôi và số lượng ruồi rất hạn chế.

Trao đổi với ông Nguyễn Văn Quang, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Môi trường và Dịch vụ đô thị được biết: Hằng ngày, toàn bộ chất thải rắn tại Thành phố được tập kết về Khu liên hợp, sau khi phân loại, chất thải hữu cơ được thực hiện bằng phương pháp ủ sinh học làm phân mùn; đối với chất thải vô cơ được xe chuyên dụng vận chuyển đổ xuống bãi chôn lấp đã được phủ một lớp chống thấm bằng màng địa chất; sau đó dùng máy ủi san gạt tạo mặt bằng, đổ đất phủ và lu, đầm nén. Tuy nhiên, trong quá trình xử lý sẽ không thể tránh khỏi phát sinh mùi hôi thối và côn trùng có hại. Để hạn chế tối đa tình trạng này, đơn vị đang áp dụng các biện pháp khử mùi bằng bể khử mùi sinh học và phun hóa chất khử mùi, phun hóa chất diệt côn trùng 1 lần/tuần, rắc phủ vôi bột. Hằng ngày, sau mỗi ca làm việc công nhân đều thực hiện vệ sinh trong khu vực nhà máy chế biến rác. Ngoài ra, việc vận chuyển rác đều sử dụng bằng xe chuyên dụng và phải chấp hành quy định về tốc độ, vệ sinh xe sạch sẽ trước khi rời khỏi nhà máy. Bên cạnh đó, việc thoát nước và xử lý nước rác bằng công nghệ xử lý rác hiếu khí, nhiệt độ trong các ngăn ủ cao sẽ làm bay hơi nước, một phần lượng nước rác được thu gom và bơm trở lại tưới cho rác ủ để bảo đảm độ ẩm trong quá trình phân hủy, lượng nước rác còn lại được thu về hồ chứa và bơm vào bể xử lý.

Công tác kiểm soát môi trường được thực hiện nghiêm túc, gắn với việc theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, đặc biệt là những thời điểm các loại côn trùng có hại, như ruồi, muỗi có thể phát sinh để chủ động nguồn hóa chất phun phòng trừ và khử mùi. Đồng thời, Công ty đã khoan 5 giếng có độ sâu 40 m để quan trắc nguồn nước ngầm, giếng gần nhất cách Khu liên hợp 800 m, giếng xa nhất cách 1,5 km, định kỳ mỗi năm cơ quan chức năng sẽ lấy mẫu nước 4 lần để kiểm nghiệm, đánh giá chất lượng nước ngầm trong khu vực. Hiện nay, Sở Xây dựng đang triển khai lắp đặt hệ thống camera giám sát quá trình quản lý vận hành xử lý, chế biến rác thải trong Khu liên hợp.

Ông Lò Văn Phúc, Chủ tịch UBND xã Chiềng Ngần cho biết: Về cơ bản, trong quá trình quản lý vận hành Khu liên hợp xử lý chất chải rắn đã bảo đảm môi trường trong khu vực, việc phát sinh mùi hôi và côn trùng có hại chỉ xảy ra vào thời điểm giao mùa, nhưng rất hạn chế và  không kéo dài. Hiện nay, Công ty cổ phần Môi trường và Dịch vụ đô thị đang phối hợp với chính quyền xã và các bản trong khu vực tổ chức kiểm tra, đánh giá hiện trạng môi trường, mức độ ô nhiễm tại các hộ gia đình gần Khu liên hợp. Trong đó, xác định rõ các nguồn gây ô nhiễm, vị trí phát sinh mùi hôi, côn trùng có hại, bao gồm cả các khu sản xuất, chăn nuôi của các hộ gia đình, để tư vấn, hỗ trợ các biện pháp xử lý.

Có thể khẳng định, sau hơn 3 năm đi vào hoạt động, Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Thành phố đã thực hiện tốt việc tập kết, xử lý rác thải và các quy định trong quản lý vận hành, không để xảy ra sự cố về môi trường. Theo kết quả quan trắc môi trường nước thải công nghiệp tại Khu liên hợp, các thông số quan trắc đều nằm trong giới hạn cho phép so với quy chuẩn.