Thời gian qua, tại một số cơ sở y tế tuyến tỉnh, tuyến huyện trong tỉnh đã xảy ra tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế, ảnh hưởng đến công tác khám, chữa bệnh và quyền lợi của người dân có thẻ bảo hiểm y tế. Tháo gỡ tình trạng này, ngành Y tế tỉnh đã triển khai các giải pháp, nhằm đáp ứng nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ tốt sức khỏe nhân dân.

Ông Trần Trọng Hải, Phó Giám đốc Sở Y tế, cho biết: Một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do, một số văn bản quy phạm pháp luật quy định về mua sắm thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế có những quy định không phù hợp với giai đoạn hiện nay, gây khó khăn trong đấu thầu cung ứng thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế tại cơ sở y tế công lập. Đặc biệt, việc lập dự toán giá gói thầu mua thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế phải căn cứ vào giá đã trúng thầu công bố trên cổng thông tin điện tử Bộ Y tế trong vòng 12 tháng trước đó. Trong khi đó, ảnh hưởng của dịch Covid-19, thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế tăng giá, giá nguyên liệu để sản xuất thuốc trong nước cũng gia tăng (90% nguyên liệu sản xuất thuốc trong nước là nhập ngoại).

Theo đó, nhiều mặt hàng thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế do giá kế hoạch thấp, không có lợi nhuận, nên các nhà thầu không tham gia cung ứng. Vì vậy, việc lập dự toán như đã nêu trên là không phù hợp. Thực trạng này đã được thảo luận tại các kỳ họp của Quốc hội. Chính phủ đã giao cho các bộ ngành tìm giải pháp tháo gỡ, sửa đổi các quy định không phù hợp, nhằm giải quyết tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế trong giai đoạn hiện nay. Hơn nữa, nhân lực tham gia thực hiện công tác đấu thầu đều là do cán bộ làm công tác chuyên môn tại các khoa, phòng của các đơn vị kiêm nhiệm, thiếu kinh nghiệm về đấu thầu, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ.

Mặt khác, kết quả đấu thầu, đàm phán giá một số thuốc mua sắm tập trung quốc gia còn chậm. Nhiều gói thầu mua hóa chất, vật tư y tế không lựa chọn được nhà thầu, do không có nhà thầu tham dự hoặc không có đủ mặt hàng tham dự. Đơn cử như: Bệnh viện Y dược cổ truyền, Bệnh viện Phục hồi chức năng, Bệnh viện đa khoa huyện Quỳnh Nhai, Bệnh viện Phổi phải hủy thầu 2 lần; Bệnh viện Nội tiết hủy thầu 1 lần. Gói thầu mua vật tư y tế của Bệnh viện đa khoa tỉnh mời thầu 454 mặt hàng, chỉ trúng thầu 287 mặt hàng. Việc tổ chức đấu thầu mua sắm thuốc cho túi thuốc y tế tại các bản đặc biệt khó khăn năm 2021 và năm 2022 không lựa chọn được nhà thầu cung cấp thuốc, do không có nhà thầu tham dự.

Tháo gỡ những vướng mắc trên, Sở Y tế đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định số 534/QĐ-UBND ngày 29/3/2022 về việc giao nhiệm vụ tổ chức lựa chọn nhà thầu mua thuốc trên địa bàn tỉnh Sơn La. Đồng thời, ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở y tế tổ chức đấu thầu mua sắm thuốc, hóa chất, vật tư, thiết bị y tế, đáp ứng công tác khám, chữa bệnh cho nhân dân. Hướng dẫn các đơn vị thực hiện mua thuốc theo kết quả đấu thầu tập trung quốc gia giai đoạn 2022-2023 và kết quả đàm phán giá của Trung tâm mua sắm tập trung thuốc quốc gia. Thực hiện điều tiết thuốc giữa các đơn vị y tế trong tỉnh các thuốc gói thầu năm 2020 - 2022. Kiểm tra, giám sát, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong đấu thầu mua sắm cho các đơn vị trực thuộc.

Bác sỹ Vũ Duy Khang, Giám đốc Bệnh viện đa khoa huyện Quỳnh Nhai, cho biết: Trong quá trình điều trị bệnh nhân, chúng tôi phối hợp với các bệnh viện trong tỉnh điều tiết các loại thuốc mà các bệnh viện đang còn để hỗ trợ nhau.

Ngành Y tế còn chỉ đạo Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm khẩn trương rà soát, tổng hợp nhu cầu mua thuốc tập trung của các đơn vị; xây dựng kế hoạch lựa chọn nhà thầu mua thuốc để trình UBND tỉnh phê duyệt. Chỉ đạo Bệnh viện đa khoa tỉnh tổ chức đấu thầu gói thầu số 1 mua thuốc generic năm 2022, với các thuốc cấp cứu, huyết áp, tiểu đường, dịch truyền (các loại thuốc hiện đang thiếu tại các cơ sở y tế). Các bệnh viện còn lại căn cứ kết quả đấu thầu mua thuốc của Bệnh viện đa khoa tỉnh để tổ chức mua sắm thuốc theo quy định.

Hiện nay, 21/21 bệnh viện trên địa bàn tỉnh đã rà soát, trình kế hoạch lựa chọn nhà thầu mua thuốc năm 2022. Sở Y tế tổng hợp danh mục chung và thẩm định kế hoạch của các đơn vị trình UBND tỉnh phê duyệt. Đồng thời, phối hợp với Bảo hiểm xã hội tỉnh hoàn thiện hồ sơ thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu gói thầu mua thuốc generic năm 2022 của các bệnh viện: Phục hồi chức năng; Mắt; Tâm thần; Y dược cổ truyền và Bệnh viện Phổi để trình UBND tỉnh phê duyệt (dự kiến hoàn thành trước ngày 31/12/2022). Các bệnh viện còn lại dự kiến hoàn thiện thẩm định kế hoạch lựa chọn nhà thầu trong tháng 1/2023.

Đến thời điểm hiện tại, đã có 13 đơn vị thực hiện đấu thầu mua sắm vật tư y tế đợt 1 năm 2022; 3 đơn vị đang tổ chức đấu thầu; 2 đơn vị đã trình phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Các bệnh viện còn lại xây dựng hồ sơ mua sắm theo quy định. Nhìn chung, các bệnh viện đều tích cực khắc phục tình trạng thiếu thuốc, hóa chất, vật tư y tế thiết yếu để phục vụ công tác khám, chữa bệnh; song vẫn còn thiếu một số thuốc hóa chất, vật tư y tế, gồm thuốc đái tháo đường (insulin dạng  tiêm), một số thuốc điều trị cao huyết áp, thuốc mỡ máu, một số vị thuốc cổ truyền. Sau khi có kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu số 1 mua thuốc generic năm 2022 của Bệnh viện Đa khoa tỉnh, với các thuốc cấp cứu, huyết áp, tiểu đường, dịch truyền sẽ khắc phục được tình trạng thiếu các loại thuốc nêu trên.

Về mua sắm thuốc cho túi thuốc y tế tại các bản đặc biệt khó khăn, Sở Y tế đã trình Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu cung ứng thuốc trong túi thuốc y tế bản đặc biệt khó khăn trên địa bàn tỉnh năm 2022. Theo đó, trung tâm y tế các huyện đã tổ chức lựa chọn nhà thầu bằng hình thức đấu thầu qua mạng. Tuy nhiên, sau khi đăng tải trên hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia, đến thời điểm mở thầu, tất cả các gói thầu đều không có nhà thầu tham gia. Mặc dù, đã tiếp tục đăng tải lần hai, lần ba, nhưng kết quả cũng không khả quan, hiện các đơn vị đã hủy thầu theo quy định của Luật Đấu thầu (nguyên nhân là do giá kế hoạch của từng loại thuốc thấp).

Khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư trang thiết bị y tế, Sở Y tế kiến nghị với UBND tỉnh đề nghị Bộ Y tế và các bộ, ngành liên quan xem xét tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế pháp lý, tạo thuận lợi cho các đơn vị trong công tác đấu thầu mua sắm thuốc hóa chất, vật tư y tế, đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, đúng quy định.