Những năm qua, huyện Sốp Cộp đã triển khai nhiều giải pháp giảm thiểu tình trạng tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, giảm tỷ lệ sinh con thứ ba; giảm tỷ lệ chênh lệch giới tính khi sinh; tăng các cặp vợ chồng được tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân, quản lý thai kỳ; góp phần nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn huyện.

Là huyện biên giới, Sốp Cộp có 8 xã, 101 bản và 2 điểm dân cư; có 6 dân tộc cùng chung sống, trong đó dân tộc thiểu số chiếm 96,8%. Trình độ dân trí không đồng đều, tỷ lệ hộ nghèo cao; địa bàn rộng; phong tục tập quán lạc hậu trong sinh hoạt ở một số vùng còn tồn tại. Đội ngũ cộng tác viên dân số các bản thường xuyên thay đổi; cán bộ chuyên trách dân số tại trạm y tế các xã kiêm nhiệm, nên việc triển khai công tác dân số còn hạn chế.

Ông Lò Văn Tuyến, Trưởng khoa Dân số - Truyền thông và chăm sóc sức khỏe sinh sản, Trung tâm Y tế huyện, cho biết: Hằng năm, Trung tâm phối hợp với các phòng, ban chuyên môn của huyện, Trung tâm Truyền thông - Văn hóa và các tổ chức đoàn thể huyện, triển khai các hoạt động về dân số và phát triển. Trong đó, tập trung tuyên truyền, vận động sinh ít con ở vùng có mức sinh cao; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản - KHHGĐ, từng bước giúp nhân dân thay đổi nhận thức, chuyển đổi hành vi dân số.

Từ năm 2023 đến nay, huyện đã tổ chức 215 buổi truyền thông lồng ghép, sinh hoạt nhóm về công tác dân số và phát triển cho hơn 8.600 lượt người. Phát trên 500 lượt các bài truyền thông về công tác dân số trên loa truyền thanh của các bản. Rà soát biến động nhân khẩu kết hợp tuyên truyền, vận động theo nhóm tại hộ gia đình. Trung tâm Y tế huyện giám sát, hỗ trợ các xã triển khai công tác dân số. Duy trì sinh hoạt câu lạc bộ “Bạn gái tiêu biểu” tại các trường THPT, Trường PTDT nội trú THCS&THPT huyện, Trường PTDT bán trú THCS... Tỷ lệ sinh con thứ 3 trên địa bàn huyện giảm từ 23% năm 2020 xuống 20% năm 2023; tỷ lệ tảo hôn giảm từ 27,1% năm 2020 xuống 25,3% năm 2023.

Chị Lò Thị Hiệp, cán bộ chuyên trách dân số Trạm Y tế xã Púng Bánh, cho biết: Trạm xây dựng đội ngũ cộng tác viên dân số các bản có năng lực để thực hiện hiệu quả công tác dân số. Thông qua các cộng tác viên dân số, nắm bắt được những trường hợp có ý định tảo hôn, hoặc sinh con thứ 3, từ đó phối hợp với các tổ chức đoàn thể xã, bản đến hộ gia đình để tuyên truyền, vận động. Ngoài ra, Trạm còn triển khai hiệu quả các dịch vụ KHHGĐ; từ đầu năm đến nay, có hơn 90 trường hợp thực hiện mới các biện pháp tránh thai hiện đại.

Từ năm 2020 đến nay, bản Liềng, xã Mường Lèo, không có trường hợp sinh con thứ 3 trở lên, không có trường hợp tảo hôn, kết hôn cận huyết thống. Chị Lò Thị Nhoan, cộng tác viên dân số bản Liềng, chia sẻ: Với phương châm “Mưa dầm thấm lâu”, tôi thường xuyên nói chuyện, thuyết phục để các hộ dân hiểu hơn về chính sách dân số - KHHGĐ. Nhờ vậy, nhiều cặp vợ chồng đã áp dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, 3 năm trở lại đây, ở bản không có trường hợp sinh con thứ 3 trở lên.

Còn gia đình anh Lò Văn Khánh, bản Liềng, xã Mường Lèo sinh 2 con gái, nhưng không có ý định sinh thêm con thứ ba. Anh Lò Văn Khánh chia sẻ: Tôi nghĩ, nếu sinh thêm con sẽ khó khăn về kinh tế, ít điều kiện nuôi dạy các con, vì vậy hai vợ chồng đã áp dụng biện pháp tránh thai hiện đại. Đồng thời, tập trung phát triển kinh tế gia đình để có điều kiện chăm lo cho các con học hành chu đáo. Hằng năm, gia đình tôi thu trên 200 triệu đồng từ trồng cây ăn quả, nuôi trâu bò sinh sản, trồng ngô lai.

Hiện nay, các cơ quan, đơn vị chuyên môn trên địa bàn huyện Sốp Cộp tiếp tục đổi mới công tác tuyên truyền tới các nhóm đối tượng, các vùng có tỷ lệ sinh con thứ 3, tỷ lệ tảo hôn cao; mở rộng tầm soát, chẩn đoán, tư vấn một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh; quan tâm chăm sóc sức khỏe cho các đối tượng vị thành niên ở các xã vùng sâu, vùng biên giới... Phấn đấu đến hết năm 2025, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 xuống còn 19,5% và giảm 0,5% tỷ lệ tăng dân số tự nhiên.