Hiện nay, các bệnh không lây nhiễm như: Tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và rối loạn tâm thần có xu hướng gia tăng, tạo gánh nặng kinh tế cho người bệnh, do phải điều trị suốt đời, tỷ lệ tàn phế và tử vong cao. Ngành y tế đã triển khai nhiều giải pháp, nâng cao năng lực hệ thống y tế cơ sở, thực hiện sàng lọc, phát hiện sớm, quản lý và điều trị các bệnh không lây nhiễm.

Trạm Y tế xã Chiềng En, huyện Sông Mã đang quản lý, điều trị 95 bệnh nhân tăng huyết áp. Quản lý và điều trị tại Trạm đã giúp các bệnh nhân tiết kiệm được chi phí, thời gian đến cơ sở y tế tuyến huyện. Bà Lò Thị Piêng, bản Lưng, cho biết: Từ năm 2021 đến nay, tôi điều trị bệnh tăng huyết áp tại trạm y tế xã. Hàng tháng, tôi đến khám bệnh và lấy thuốc tại trạm, được cán bộ y tế tư vấn, chăm sóc sức khỏe và hướng dẫn chế độ ăn uống, nghỉ ngơi phù hợp.

Tại Bệnh viện đa khoa huyện và các trạm y tế xã, thị trấn trên địa bàn huyện Bắc Yên hiện nay đang điều trị ngoại trú cho hơn 1.400 ca bệnh tăng huyết áp và 80 bệnh nhân đái tháo đường. Ông Phạm Văn Hợi, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện, cho biết: Năm 2022, toàn huyện đã khám sàng lọc tăng huyết áp cho 24.400 trường hợp, phát hiện 2.800 ca mắc bệnh; khám sàng lọc bệnh đái tháo đường hơn 7.200 trường hợp, chẩn đoán xác định và nghi ngờ hơn 2.000 ca mắc bệnh. Các bệnh nhân được phát hiện đã được bệnh viện đa khoa huyện, trạm y tế các xã, thị trấn theo dõi, hướng dẫn chăm sóc sức khỏe định kỳ.

Trên địa bàn tỉnh mới đang thực hiện quản lý, điều trị bệnh tăng huyết áp và bệnh đái tháo đường, còn các bệnh không lây nhiễm khác hầu như chưa được triển khai hoặc triển khai ở mức hạn chế. Trong đó, hơn 46.000 người được phát hiện bệnh tăng huyết áp (hơn 41.700 người được quản lý, điều trị); 14.525 người được theo dõi bệnh đái tháo đường (hơn 9.000 người được quản lý, điều trị). Tuy nhiên, tỷ lệ người mắc bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường ngoài cộng đồng rất lớn, nhưng chưa được phát hiện và quản lý.

Bà Phạm Thị Thu Hương, bác sỹ chuyên khoa I, Trưởng khoa Phòng chống bệnh không lây nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, cho biết: Đối với các bệnh không lây nhiễm, công tác khám sàng lọc, phát hiện sớm có vai trò rất quan trọng, để phát hiện, điều trị kịp thời, phòng ngừa các biến chứng. Hàng năm, Trung tâm bám sát kế hoạch của UBND tỉnh về triển khai chiến lược Quốc gia phòng chống bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2017-2025. Phối hợp với các địa phương thực hiện chiến dịch khám sàng lọc, phát hiện sớm tại cộng đồng. Xây dựng hệ thống giám sát, quản lý, đề ra các giải pháp kiểm soát bệnh không lây nhiễm hiệu quả.

Năm 2022, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã tổ chức 16 lớp tập huấn quản lý, điều trị, truyền thông bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, sử dụng phần mềm quản lý điện tử bệnh không lây nhiễm, sàng lọc sức khỏe nguy cơ mắc bệnh do rượu, bia cho 577 cán bộ y tế tuyến huyện, xã và 212 y tế thôn bản. Phát 45 băng rôn, khẩu hiệu hưởng ứng ngày phòng chống đái tháo đường cho các xã. Phối hợp với trung tâm y tế các huyện, thành phố khám sàng lọc ung thư cho hơn 2.000 phụ nữ tại 19 xã trong tỉnh.

Sở Y tế đang tiếp tục phối hợp với Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Quỹ Thiện Tâm Vingroup thực hiện Dự án sàng lọc, quản lý điều trị bệnh tăng huyết áp và đái tháo đường. Dự án triển khai tại 6 huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh, gồm: Sốp Cộp, Yên Châu, Mộc Châu, Vân Hồ, Quỳnh Nhai và Thành phố, tổng kinh phí hơn 2 tỷ đồng. Trong đó, tập trung khám sàng lọc, phát hiện và điều trị các đối tượng trên 40 tuổi. Tổ chức tập huấn nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ và hỗ trợ giám sát hỗ trợ sau huấn luyện cho đội ngũ cán bộ trạm y tế và nhân viên y tế thôn bản. Cung cấp tài liệu tuyên truyền, trang thiết bị, vật tư y tế phục vụ công tác phòng, chống bệnh không lây nhiễm...

Công tác phòng, chống các bệnh không lây nhiễm rất cần sự chung tay của cả cộng đồng. Mỗi người dân cần tự mình nâng cao kiến thức về phòng bệnh, có chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh để bảo vệ sức khỏe, góp phần giảm thiểu tỷ lệ người mắc các bệnh không lây nhiễm trên địa bàn tỉnh.