Đến nay Tổ chức Y tế thế giới đã ghi nhận hơn 500 biến thể của virus SARS-CoV-2 gây dịch Covid-19. Hiện Omicron là biến thể chủ đạo của các trường hợp mắc Covid-19 trên toàn thế giới với nhiều biến thể phụ như: BQ.1, BA.5, BA.2.75, XBB, BA.4.6...

Theo các chuyên gia y tế trên thế giới, biến thể XBB có khả năng tránh miễn dịch và lây lan nhanh hơn so với các biến thể khác của Omicron; tuy nhiên vaccine phòng Covid-19 hiện tại vẫn có thể phòng khả năng diễn biến tình trạng bệnh nặng, tử vong.

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho rằng, sự xuất hiện của biến thể phụ mới này cho thấy đại dịch Covid-19 vẫn chưa kết thúc. Bất cứ nơi nào có Covid-19 đang lưu hành, ở đó sẽ hiện diện nguy cơ gia tăng số ca mắc mới và sự xuất hiện của các biến thể mới nguy hiểm. Từ tháng 6/2022, Omicron là biến thể đáng quan ngại duy nhất lưu hành trên toàn cầu, tuy nhiên, từ biến thể Omicron, chúng ta đã thấy sự xuất hiện của một số biến thể phụ, bao gồm XBB - là biến thể tái tổ hợp, được kết hợp từ hai biến thể phụ khác của Omicron.

Biến thể XBB và các biến thể phụ của nó đã được phát hiện tại hơn 10 quốc gia trong khu vực Tây Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam, và sẽ tiếp tục lây lan trong thời gian tới. Dựa trên những gì chúng ta biết hiện nay, biến thể XBB và các biến thể phụ của nó dễ lây lan hơn các biến thể phụ khác.

Mặc dù các nghiên cứu đang được tiến hành để hiểu rõ hơn về khả năng tránh miễn dịch của biến thể này - tức là khả năng vượt qua “lá chắn” bảo vệ do các loại vaccine phòng Covid-19 hiện có cung cấp. Nhưng tin tốt là cho đến nay, không có bằng chứng về sự thay đổi mức độ nghiêm trọng của bệnh do biến thể XBB gây ra. Các biện pháp chẩn đoán và bảo vệ hiện tại vẫn có hiệu lực, bao gồm cả các vaccine phòng Covid-19 được Tổ chức Y tế thế giới phê chuẩn. Những loại vaccine phòng Covid-19 này đã chống chọi tốt với các biến thể mới và vẫn có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh nặng và tử vong do Covid-19.

Vì vậy, trong thời điểm hiện tại, Tổ chức Y tế thế giới khuyến nghị áp dụng các biện pháp phòng ngừa với biến thể phụ XBB tương tự như chúng ta đã thực hiện đối với các biến thể phụ khác của Omicron và Covid-19 nói chung. Đó là: đeo khẩu trang ở những nơi có nguy cơ cao như nơi đông người và trong không gian kín, rửa tay thường xuyên, và cả người lớn lẫn trẻ em hãy bảo đảm rằng mình đã được tiêm vaccine phòng Covid-19 đầy đủ, bao gồm tất cả các liều nhắc lại được cơ quan y tế khuyến nghị.

Năm 2022, Việt Nam đã chuyển sang giai đoạn “quản lý bền vững” dịch Covid-19, và đã thực hiện rất tốt việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và xã hội với bảo vệ sức khỏe người dân và bảo vệ hệ thống y tế. Mặc dù dịch vẫn đang lưu hành, nhưng không có dấu hiệu cho thấy các bệnh viện và dịch vụ y tế bị quá tải do các ca mắc Covid-19.

Hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm của Bộ Y tế đã ghi nhận sự xuất hiện của biến thể XBB tại Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Tây Ninh. Tuy nhiên, tình hình dịch Covid-19 tại Việt Nam cơ bản đang được kiểm soát. Nhưng thời gian tới, tình hình dịch sẽ diễn biến phức tạp, các biến thể, biến thể phụ của virus SARS-CoV-2 liên tục biến đổi, trong khi miễn dịch do tiêm vaccine giảm dần theo thời gian; cùng với việc mở cửa, nới lỏng các chính sách phòng, chống dịch của một số nước trong khu vực sẽ dẫn đến nguy cơ số trường hợp mắc Covid-19 gia tăng.

Trước tình hình đó, Bộ Y tế chỉ đạo các cơ quan liên quan tăng cường giám sát tại các cửa khẩu nhập cảnh, tại các cơ sở y tế và trong cộng đồng, đồng thời tăng cường giải trình tự gien nhằm xác định biến thể và những biến thể phụ nào đang lưu hành. Đây đều là những biện pháp rất quan trọng, giúp đánh giá, phát hiện liệu có đợt bùng phát dịch xảy ra hay không, để có sự chuẩn bị sẵn sàng. Bộ Y tế cũng đang tăng cường truyền thông về các biện pháp phòng tránh Covid-19 trong dịp Tết Nguyên đán sắp tới.

Tiến sĩ Angela Pratt khẳng định, một trong những điều quan trọng nhất mà mỗi cá nhân có thể làm là bảo đảm rằng họ và tất cả các thành viên trong gia đình và bạn bè đã được tiêm vaccine phòng Covid-19 đầy đủ, đúng lịch, bao gồm cả các liều nhắc lại nếu bạn đủ điều kiện tiêm. Vẫn còn thời gian trước kỳ nghỉ Tết để làm được điều này. Tiêm vaccine phòng Covid-19 đầy đủ, đúng lịch đặc biệt quan trọng đối với các nhóm có nguy cơ cao, bao gồm: người lớn tuổi, nhân viên y tế, người bị suy giảm miễn dịch, người có bệnh nền, giáo viên, phụ nữ mang thai và những người lao động thiết yếu.

Tổ chức Y tế thế giới mong muốn trong mùa lễ Tết Nguyên Đán 2023 sắp tới, tất cả mọi người được vui vẻ và tận hưởng thời gian với bạn bè và gia đình, nhưng đồng thời cũng kêu gọi mọi người đề cao cảnh giác để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn của bản thân. Khuyến khích mọi người luôn cảnh giác để giữ sức khỏe và an toàn bằng cách rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang ở những nơi đông người và trong không gian kín.