Mặc dù tỉnh ta đã được công nhận đạt tiêu chí loại trừ bệnh sốt rét vào cuối năm 2019, nhưng trong cộng đồng dân cư vẫn tiềm ẩn phát sinh bệnh, do khí hậu thay đổi thất thường, các ca sốt rét ngoại lai xâm nhập... Tiếp tục giữ vững tiêu chí loại trừ bệnh sốt rét, ngành Y tế tỉnh đẩy mạnh công tác truyền thông, tăng cường hoạt động giám sát ở cơ sở không để dịch bệnh sốt rét quay trở lại, lây lan trong cộng đồng.

Hằng năm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh chỉ đạo các đơn vị y tế cơ sở tăng cường điều tra, giám sát véc-tơ truyền bệnh sốt rét thường quy, giám sát trọng điểm, để phát hiện sớm nguồn lây. Lựa chọn các điểm giám sát cộng đồng có nguy cơ cao để thu thập lam máu có ký sinh trùng, phân tích số liệu, dự báo dịch bệnh và đề xuất các biện pháp phòng, chống sốt rét kịp thời. Đồng thời, đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng truyền thông, chẩn đoán và điều trị sốt rét cho cán bộ y tế xã, bản; nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét. Trang bị, cung cấp đầy đủ các thiết bị vật tư, hóa chất cho các vùng có nguy cơ cao, vùng sốt rét lưu hành.

Ông Cao Thanh Tùng, Phó Trưởng khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, cho biết: Từ năm 2021, Sơn La đã triển khai Dự án “Sáng kiến khu vực ngăn chặn và loại trừ sốt rét kháng thuốc Artemisinin giai đoạn 2021 - 2023” (Dự án RAI3E). Dự án được thực hiện tại xã Chiềng San, Pi Toong, Mường Trai của huyện Mường La, với các hoạt động truyền thông phòng, chống sốt rét cho nhân dân; giám sát dịch tễ tại cơ sở; tập huấn chẩn đoán sốt rét bằng kính hiển vi và test chẩn đoán nhanh cho xét nghiệm viên tuyến huyện, trạm y tế xã. Tăng cường xét nghiệm cho các đối tượng thuộc nhóm dân di biến động, đảm bảo 100% bệnh nhân sốt rét được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Bên cạnh đó, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh chỉ đạo tăng cường hoạt động truyền thông về các biện pháp phòng, chống dịch bệnh sốt rét, nâng cao nhận thức của nhân dân, nhất là các vùng giáp biên giới, các địa điểm có ca mắc nội địa, vùng người dân ngủ tại lán nương, vùng di biến động dân cư cao. Các địa phương tổ chức chiến dịch vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, làm giảm sự phát triển của các loài muỗi.

Từ năm 2023 đến nay, toàn tỉnh đã thực hiện giám sát dịch tễ 153 lần, xét nghiệm hơn 23.000 lam máu, không có trường hợp nào có ký sinh trùng sốt rét. Tổ chức truyền thông trên loa truyền thanh của bản, xã, tuyên truyền theo nhóm, lồng ghép trong các chương trình y tế... cho gần 70.000 lượt người. Tổ chức tập huấn cho hơn 360 y, bác sĩ tuyến huyện, xã, nhân viên y tế bản về công tác truyền thông phòng, chống sốt rét và ký sinh trùng; chẩn đoán, phát hiện và điều trị bệnh sốt rét và ký sinh trùng.

Ông Lò Văn Chính, Phó Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Mường La, cho biết: Trung tâm chú trọng hoạt động giám sát dịch tễ tại các địa bàn có nguy cơ cao phát sinh dịch bệnh, lấy lam máu để soi phát hiện ký sinh trùng sốt rét. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức của người dân, nhất là bà con vùng di dân tái định cư và 6 xã vùng cao. Từ đầu năm đến nay, Trung tâm đã lấy 722 lam máu để xét nghiệm, không phát hiện trường hợp nào mắc bệnh sốt rét.

Bà Cầm Thị Phương, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Pi Toong, huyện Mường La, cho biết: Cán bộ của trạm cùng với nhân viên y tế các bản hướng dẫn bà con thường xuyên vệ sinh nơi ở, ngủ màn, phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh và xử lý các ổ lăng quăng, bọ gậy. Khuyến cáo người dân nếu có biểu hiện sốt phải đến cơ sở y tế  để khám, điều trị. Đối với các trường hợp  trở về từ những vùng có nguy cơ cao, cán bộ y tế xã test chẩn đoán nhanh, nếu có kết quả nghi ngờ sẽ chuyển tuyến trên kịp thời.

Mục tiêu giữ vững tiêu chí loại trừ bệnh sốt rét, tỉnh ta phấn đấu không có ca bệnh sốt rét ngoại lai xâm nhập; 100% cơ sở y tế triển khai các hoạt động phòng, chống dịch bệnh sốt rét chủ động; 2% số xã, phường, thị trấn tẩm màn hóa chất cho người dân sống tại vùng có yếu tố nguy cơ; tỷ lệ ca mắc sốt rét ở mức 0,001/1.000 dân số chung, không có ca tử vong... Ngành y tế tỉnh ta tiếp tục xây dựng hệ thống giám sát dịch bệnh từ tỉnh, huyện, xã hiệu quả, chất lượng; đẩy mạnh truyền thông phòng ngừa bệnh sốt rét quay trở lại. Cùng với đó, mỗi cá nhân, hộ gia đình cần nêu cao ý thức, trách nhiệm trong việc thực hiện các biện pháp phòng, chống bệnh sốt rét để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, góp phần giữ vững các tiêu chí loại trừ bệnh sốt rét của tỉnh.