Những năm qua, công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn huyện Sông Mã đã được triển khai đồng bộ đến các xã, bản, tiểu khu. Nhờ đó, nhận thức của người dân trên địa bàn được nâng lên trong việc giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh;...

Cán bộ Trạm Y tế xã Nậm Ty (Sông Mã) phát tờ rơi tuyên truyền về công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình cho người dân trên địa bàn.

Sông Mã là huyện miền núi, biên giới của tỉnh Sơn La. Toàn huyện có trên 156 nghìn người, với 6 dân tộc chủ yếu cùng sinh sống. Đảng bộ huyện đã ban hành nghị quyết lãnh đạo thực hiện công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn huyện giai đoạn 2016-2020, chỉ đạo quán triệt sâu rộng đến các chi bộ, đảng bộ tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện.

Sau 4 năm triển khai thực hiện Nghị quyết, với sự vào cuộc đồng bộ của các cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn huyện, quy mô gia đình có hai con, khỏe mạnh, hạnh phúc, giàu có, văn minh, phát triển bền vững được chấp nhận ngày càng nhiều hơn; tỷ lệ phụ nữ chấp nhận các biện pháp tránh thai tiếp tục được nâng lên và chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình ngày càng được cải thiện.

Huyện đã đầu tư 19 bộ phương tiện truyền thông về công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình cho 19 trạm y tế xã, thị trấn với số tiền 187 triệu đồng; tổ chức 4 lớp tập huấn về chính sách dân số, nghiệp vụ dân số, kế hoạch hóa gia đình cho 266 cộng tác viên, cán bộ chuyên trách; tổ chức tập huấn cho 42 cán bộ làm công tác bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ cấp huyện, xã, nâng cao năng lực, kiến thức về giới, kỹ năng lồng ghép Chương trình bình đẳng giới và Vì sự tiến bộ của phụ nữ; tổ chức 9.176 buổi tuyên truyền về công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình, thu hút gần 200 nghìn lượt người nghe. Tổ chức 10 hội nghị tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật tại các cụm, bản cho 1.904 hội viên, phụ nữ thuộc 39 bản đặc biệt khó khăn, bản đồng bào dân tộc Mông. Tổ chức 9.176 buổi tuyên truyền về công tác dân số, 4.849 buổi sinh hoạt nhóm, nói chuyện chuyên đề. Vận động, tuyên truyền tại hộ 21.084 hộ; tư vấn cho 22.581 lượt đối tượng. Thành lập 3 Câu lạc bộ Bạn gái tiêu biểu tại Trường THPT Sông Mã, Trường THPT Chiềng Khương và Trường THPT Mường Lầm, với 75 học sinh tham gia... Hỗ trợ cho 932 phụ nữ thuộc hộ nghèo là người dân tộc thiểu số khi sinh con đúng chính sách dân số, với số tiền gần 1,9 tỷ đồng. Khen thưởng 460 lượt bản, tổ dân phố thực hiện tốt chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình.

Theo đồng chí Lò Văn Sinh, Phó Bí thư huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Sông Mã, qua thực hiện tổng số 8 chỉ tiêu của Nghị quyết, đến nay đã đạt 6 chỉ tiêu, còn 2 chỉ tiêu chưa đạt. Các chỉ tiêu đạt và vượt, gồm: Quy mô dân số đạt 156,5 nghìn người, tỷ lệ sinh giữ mức 0,05%, tỷ lệ tăng dân số giữ mức 1,2%, tỷ lệ cặp vợ chồng sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại 78%, tỷ lệ tảo hôn 9,1%, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng 15%. Các chỉ tiêu khó đạt là tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên 19%, tỷ số giới tính khi sinh 117 trẻ nam/100 trẻ nữ.

Nguyên nhân còn 2 chỉ tiêu chưa đạt, chủ yếu do cơ cấu dân số của huyện trẻ, nhận thức của nhân dân chưa đồng đều, phong tục tập quán và những yếu tố tâm lý về quy mô gia đình lớn và giới tính của con cái còn nặng nề; tư tưởng trọng nam, khinh nữ vẫn còn tồn tại; đây là nguyên nhân quan trọng làm mức giảm tỷ lệ sinh giảm chậm. Ngoài ra, điều kiện kinh tế của người dân ngày càng tăng và ổn định, nên nhiều gia đình muốn sinh thêm con; chất lượng kỹ thuật dịch vụ kế hoạch hóa gia đình tuy đã được nâng lên rõ rệt, nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của các đối tượng, nhất là một số xã vùng sâu, vùng đặc biệt khó khăn; một số dân tộc thiểu số vẫn còn tình trạng kết hôn ở tuổi vị thành niên; việc lấy vợ, lấy chồng không đăng ký kết hôn, một số học sinh nghỉ học kết hôn sớm dẫn đến tình trạng tảo hôn vẫn còn xảy ra trên địa bàn huyện.

Với mục tiêu phấn đấu cân bằng giới tính khi sinh, ổn định mức giảm tỷ lệ sinh, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3, thời gian tới, Huyện ủy Sông Mã tiếp tục tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng các cấp; sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị; phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị trong công tác tuyên truyền chính sách dân số, kế hoạch hóa gia đình; cung cấp, nâng cao chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản... góp phần nâng cao chất lượng dân số, thúc đẩy phát triển KT-XH ở địa phương.