Bắt đầu từ tháng 5/2021, HTX gai xanh Sông Mã đã phối hợp với Tập đoàn An Phước (tỉnh Thanh Hóa) triển khai trồng thử nghiệm cây gai xanh trên địa bàn huyện, bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế, mở ra hướng đi mới trong sản xuất nông nghiệp cho người dân nơi đây.

Người dân bản Tre, xã Chiềng Cang thu hoạch cây gai xanh.

Những ngày đầu tháng 11, đến bản Tre, xã Chiềng Cang, người dân nơi đây đang bước vào vụ thu hoạch cây gai xanh. Người chặt, người chuyển, người đưa cây vào máy tuốt. Gia đình anh Quàng Văn Dom, là một trong những hộ mạnh dạn chuyển đổi 2 ha nương trồng ngô, sắn sang trồng cây gai xanh. Anh Dom cho biết: Tháng 7 vừa qua, gia đình tôi được HTX gai xanh Sông Mã đầu tư giống, phân bón và có cán bộ hướng dẫn cách trồng. Cuối tháng 9, cây gai bắt đầu cho thu hoạch lứa đầu tiên, với sản lượng 2 tạ cây gai khô, bán cho HTX được hơn 7 triệu đồng. Hiện, gia đình đã chuẩn bị thu hoạch lứa thứ hai. Cây được chăm sóc đúng kỹ thuật, phát triển tốt. Dự kiến, lứa thứ 2 cho thu hoạch gấp 2-3 lần lứa đầu.

Còn gia đình anh Cầm Văn Thiện, bản Tre, cũng chuyển đổi gần 1 ha đất trồng ngô, sắn sang trồng cây gai xanh, đến nay đã bắt đầu thu hoạch lứa đầu tiên. Anh Thiện nói: Chuyển diện tích đất đồi sang trồng cây gai xanh, chúng tôi không phải mất tiền đầu tư giống, phân bón, vì được HTX cung ứng trước, trồng một lần thu hoạch 10 năm. Đầu ra thì được HTX bao tiêu, nên gia đình rất yên tâm. Trồng cây gai xanh chỉ vất vả những ngày đầu mới trồng phải làm cỏ, từ lứa thứ hai trở đi chủ yếu chăm sóc, bón phân sau thu hoạch.

Đến nay, HTX gai xanh Sông Mã đã trồng hơn 200 ha cây gai xanh trên địa bàn, một số diện tích đã cho thu hoạch 3 lứa, tập trung chủ yếu ở các xã: Chiềng Cang, Mường Hung, Pú Bẩu, Huổi Một, Mường Cai, Chiềng Khoong... Ông Nguyễn Quang Huy, Giám đốc HTX, thông tin: Bắt đầu từ tháng 5/2021, HTX liên kết với Tập đoàn An Phước phát triển vùng nguyên liệu cây gai xanh tại huyện Sông Mã.

Với hình thức bà con góp đất, bỏ công chăm sóc và cam kết bán sản phẩm cho HTX; kinh phí mua giống và phân bón được Tập đoàn ứng trước 100% và chỉ trừ dần từ lứa thu hoạch thứ 2, trong vòng 2 năm. Với giống gai xanh này, nếu chăm sóc tốt mỗi năm cho thu hoạch 5 lứa, mỗi lứa cho năng suất trung bình khoảng 8 tạ đến 1,2 tấn cây gai khô/ha. HTX cũng cam kết thu mua cho bà con với mức giá từ 35.000-37.000 đồng/kg cây khô tùy loại. Sau 10 năm, HTX tiếp tục thu mua củ gai xanh để làm dược liệu. Củ gai xanh được sử dụng làm vị thuốc, giúp an thai và hỗ trợ chăm sóc sức khỏe cho thai phụ. Ngoài ra, còn được sử dụng làm vị thuốc chữa các chứng bệnh về mụn nhọt.

Đánh giá về triển vọng bước đầu cây gai xanh đưa vào trồng tại Sông Mã, ông Nguyễn Tiến Hải, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Sông Mã, cho biết: Bước đầu cho thấy cây gai xanh phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng của huyện. Nếu cho thu hoạch đạt từ 4 lứa trở lên trồng trên đất dốc, 5 lứa trên đất ruộng thì có thể đánh giá là cây góp phần xóa đói, giảm nghèo cho người dân, vì loại cây này rất dễ trồng, tốn ít công chăm sóc, giá bán ổn định, tạo nguồn thu rải vụ trong năm cho người nông dân.

Hiệu quả bước đầu mà cây gai xanh mang lại, đem đến triển vọng và thêm hướng đi mới trong sản xuất nông nghiệp cho nông dân của huyện Sông Mã, góp phần nâng cao đời sống của nhân dân, xóa đói, giảm nghèo bền vững.