Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025 xác định mục tiêu phấn đấu xây dựng huyện Quỳnh Nhai trở thành huyện đầu tiên của tỉnh đạt chuẩn NTM vào năm 2025. Thực hiện mục tiêu này, huyện Quỳnh Nhai đã và đang triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó, chú trọng phát huy vai trò chủ thể của người dân, tạo thành phong trào thi đua sôi nổi hoàn thành vững chắc từng tiêu chí.

Nông dân bản Bung Én, xã Chiềng Bằng (Quỳnh Nhai) phát triển nghề nuôi cá lồng.

Ảnh: PV

Nhận diện những khó khăn để tháo gỡ

Theo chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Quỳnh Nhai lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2020-2025 đề ra: Đến năm 2025 huyện đạt chuẩn NTM; 2 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 12 bản đạt chuẩn bản NTM kiểu mẫu; 38 bản đạt chuẩn bản NTM. Ông Cầm Văn Huy, Phó Chủ tịch UBND huyện thông tin: Trước nhiệm vụ đặt ra, huyện tập trung rà soát quy hoạch, lộ trình đối với các xã chưa đạt chuẩn NTM; gắn quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa; huy động, lồng ghép các nguồn lực đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, hỗ trợ sản xuất; tập trung phát triển kinh tế vùng lòng hồ... Cùng với đó, nhiều cơ chế, chính sách được ban hành có tác dụng thiết thực và trở thành động lực thúc đẩy tiến độ triển khai.

Ban Chỉ đạo xây dựng NTM xã Mường Giôn họp triển khai nhiệm vụ.

Những kết quả đạt được sau hơn 10 năm triển khai xây dựng NTM có ý nghĩa rất quan trọng để huyện Quỳnh Nhai sớm đạt mục tiêu. Tuy nhiên, những khó khăn tồn tại đang đặt ra nhiều thách thức, như: xuất phát điểm thấp, đất sản xuất nông nghiệp bị thu hẹp do thực hiện công trình thủy điện Sơn La; trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ còn hạn chế; tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh nhưng chưa bền vững, nguy cơ tái nghèo cao. Mặt khác, sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, chưa có sản phẩm nông nghiệp chủ lực và sức cạnh tranh, công nghiệp dịch vụ, thương mại phát triển chậm...

Một thực tế cũng đang đặt ra, các xã chưa đạt chuẩn NTM: Nặm Ét, Mường Sại, Mường Giôn, Chiềng Khay và Cà Nàng một số tiêu chí như: Hạ tầng - kinh tế - xã hội; thu nhập; tỷ lệ hộ nghèo; môi trường và an toàn thực phẩm khó thực hiện, nhất là tiêu chí số 10 về thu nhập. Theo Bộ tiêu chí về xã đạt chuẩn NTM tỉnh giai đoạn 2017-2020, xã đạt chuẩn NTM thì thu nhập phải đạt 36 triệu đồng/người/năm, nhưng hết năm 2020, xã Chiềng Khay mới đạt 18 triệu đồng/người/năm; Cà Nàng 15,3 triệu đồng/người/năm; Nặm Ét 24 triệu đồng/người/năm; Mường Sại 25 triệu đồng/người/năm. Thêm nữa, tỷ lệ hộ nghèo cao, công tác vệ sinh môi trường, chỉnh trang nhà ở của một số bản còn chưa được duy trì thường xuyên; việc xây dựng chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường còn hạn chế cũng là thách thức đang được đặt ra.

Phát huy vai trò chủ thể của người dân

Tháo gỡ khó khăn trong xây dựng NTM giai đoạn 2020-2025, huyện Quỳnh Nhai đã kiện toàn BCĐ xây dựng NTM và BCĐ các chương trình mục tiêu quốc gia cấp huyện, xã. Thành lập Văn phòng NTM huyện do đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện phụ trách lĩnh vực kinh tế - nông lâm nghiệp làm Chánh Văn phòng và tổ công tác thực hiện các tiêu chí; phát động phong trào thi đua “Chung tay xây dựng NTM Quỳnh Nhai đạt chuẩn NTM vào năm 2025”. Tại các xã xây dựng kế hoạch, phân công các đồng chí trong Ban Chấp hành Đảng bộ, trưởng các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội phụ trách từng bản, xóm để tuyên truyền, vận động người dân thực hiện các tiêu chí; ký cam kết thực hiện phong trào thi đua yêu nước gắn với xây dựng NTM và cơ cấu lại ngành nông nghiệp.

Mô hình trồng mắc ca của hộ dân bản Phiêng Bay, xã Chiềng Khay.

Đồng chí Nguyễn Văn Thu, Bí thư huyện ủy Quỳnh Nhai, cho biết: Bài học lớn trong xây dựng NTM được rút ra là tập trung tuyên truyền, vận động để người dân hiểu về lợi ích xây dựng NTM, trong đó người dân là trung tâm, người trực tiếp thụ hưởng. Từ đó, phát huy tính chủ động, tránh tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước. Trong nhiều năm qua, huyện Quỳnh Nhai đã được Trung ương và tỉnh quan tâm triển khai các chương trình, dự án như: Chương trình 134, 135; chương trình định canh, định cư; chương trình bố trí sắp xếp lại dân cư; chương trình giảm nghèo nhanh, bền vững; Dự án tái định cư thủy điện Sơn La. Do vậy, kết cấu hạ tầng trên địa bàn toàn huyện được đầu tư xây dựng gần như đầy đủ, đồng bộ; huyện đã thoát khỏi danh sách huyện nghèo năm 2018. Đó là động lực để Đảng bộ, chính quyền và đồng bào các dân tộc Quỳnh Nhai quyết tâm hoàn thành các tiêu chí xây dựng huyện NTM.

Người dân xã Chiềng Khoang đóng góp ngày công làm đường giao thông nông thôn.

Đồng tình với nhận định của đồng chí Bí thư huyện ủy, ông Phàn Văn Ọt, già làng uy tín bản Phiêng Bay, xã Chiềng Khay chỉ ra: Để người dân tích cực, hăng hái đóng góp tiền, hiến đất, ngày công xây dựng NTM, thì cấp ủy, chính quyền địa phương phải lấy công khai, minh bạch làm đầu; người dân có quyền tham gia, bàn bạc, giám sát việc đầu tư xây dựng các công trình. Năm 2021, bản đăng ký thực hiện bê tông 5 tuyến đường nội bản, với chiều dài 3 km. Qua tuyên truyền, các hộ đồng thuận, ủng hộ cao, hiện nay, tuyến đường vào nhà văn hóa bản chuẩn bị được thực hiện.

Cũng theo ông Ọt để tạo sự đồng thuận cao chính quyền và người dân trong thực hiện các tiêu chí NTM ở cơ sở thì các thành viên Ban Công tác mặt trận bản, xóm gồm: Chi hội Phụ nữ, Nông dân, Hội Cựu chiến bình, Đoàn Thanh niên, Hội Người cao tuổi, Hội Khuyến học phải đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, vận động. Từ đó, thay đổi nhận thức tư duy và phát huy tính chủ động của người dân, tránh sự trông chờ ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Song hành với đó, già làng, trưởng bản, trưởng các đoàn thể cũng phải gương mẫu đi đầu, tuyên truyền, vận động con cháu làm theo.

Quyết tâm về đích huyện nông thôn mới

Đồng hành cùng Quỳnh Nhai, ông Hà Như Huệ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chánh Văn phòng Điều phối NTM tỉnh, cho biết: Văn phòng đã phối hợp với các sở, ngành liên quan thẩm định, tổng hợp trình UBND tỉnh xem xét, phê duyệt Đề án xây dựng Quỳnh Nhai đạt chuẩn NTM vào năm 2025, với mục tiêu: Duy trì và phát triển 6.300 ha diện tích cây lương thực có hạt, hơn 6.000 lồng cá; đẩy mạnh khoa học-kỹ thuật vào sản xuất. Đến năm 2024, thu nhập bình quân đầu người đạt 49 triệu đồng/người/năm; 11/11 xã đạt tiêu chí về thu nhập, hộ nghèo và hình thức tổ chức sản xuất; 80% gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa; 98% dân số nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh; 80% chất thải rắn sinh hoạt ở nông thôn được thu gom; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn dưới 10%...

Gian hàng trưng bày các sản phẩm nông sản tiêu biểu, đặc trưng của xã Chiềng Bằng.

Để hoàn thành mục tiêu và các chỉ tiêu đề ra hiện nay, Quỳnh Nhai tập trung thực hiện 3 khâu đột phá: Tập trung chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, trọng tâm là phát triển thủy sản; phát triển cây ăn quả trên đất dốc, cây dược liệu dưới tán rừng, tán cây ăn quả. Huy động các nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng du lịch, từng bước đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần thúc đẩy các ngành nghề khác phát triển, đưa huyện Quỳnh Nhai trở thành điểm đến hấp dẫn của du lịch Sơn La. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực quản lý Nhà nước; chú trọng phát triển nguồn nhân lực lao động phổ thông trên địa bàn đủ điều kiện tham gia thị trường lao động trong và ngoài nước.

Qua rà soát theo tiêu chí huyện NTM, đến nay, Quỳnh Nhai mới đạt 3 tiêu chí (Kinh tế; điện; y tế, văn hóa, giáo dục), còn 6 tiêu chí chưa đạt (Quy hoạch; giao thông; thủy lợi; môi trường; chất lượng môi trường sống; an ninh trật tự hành chính công).

Theo ông Cầm Văn Huy, Phó Chủ tịch UBND huyện, để thực hiện 6 tiêu chí còn lại, Ban Chỉ đạo NTM huyện giao nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên; xây dựng các giải pháp phù hợp, sát với thực tiễn. Đơn cử như tiêu chí quy hoạch, huyện tập trung rà soát, điều chỉnh cho phù hợp từng giai đoạn, gắn quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Tiêu chí hạ tầng kinh tế - xã hội, tiếp tục huy động các nguồn vốn đầu tư phát triển, cải tạo, nâng cấp, xây dựng các công trình; phát huy dân chủ cơ sở thực hiện tốt phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, giám sát, quản lý và thụ hưởng”.

Riêng tiêu chí thu nhập, huyện sử dụng hiệu quả các nguồn vốn triển khai các dự án, mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ; khuyến khích, xây dựng và phát triển các hình thức liên kết sản xuất ở nông thôn theo hướng phát triển kinh tế hợp tác, trang trại và doanh nghiệp; đẩy mạnh thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm gắn với phát triển các sản phẩm đặc trưng, có lợi thế của huyện...

Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và giải pháp đồng bộ, lộ trình cụ thể sát với thực tế sẽ là “đòn bẩy” đưa Quỳnh Nhai cán đích huyện NTM đầu tiên của tỉnh theo đúng Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh và Đại hội Đảng bộ huyện, nhiệm kỳ 2020-2025 đề ra. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Quỳnh Nhai đang tiếp tục viết thêm những trang sử mới cho nhiệm kỳ này.

Minh Thu, Trần Hiền