Việc xây dựng, ban hành Luật Dân quân tự vệ (sửa đổi) là cần thiết nhằm xây dựng dân quân tự vệ vững mạnh và rộng khắp, nâng cao chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, phục vụ chiến đấu...

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 32, chiều 11/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Dân quân tự vệ sửa đổi. Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ điều hành nội dung thảo luận.

Trình bày Tờ trình, Thượng tướng Phan Văn Giang, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, Luật Dân quân tự vệ được Quốc hội khóa XII thông qua ngày 23 tháng 11 năm 2009, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 07 năm 2010. Sau hơn 9 năm thực hiện đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tạo cơ sở pháp lý để xây dựng Dân quân tự vệ (DQTV) vững mạnh và rộng khắp, nâng cao chất lượng tổng hợp và khả năng sẵn sàng chiến đấu của DQTV, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với xây dựng nền an ninh nhân dân, thế trận an ninh nhân dân, củng cố và tăng cường tiềm lực quốc phòng, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương, cơ sở.

Tuy nhiên, nhiều chủ trương, quan điểm mới của Đảng, quy định của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến DQTV chưa được thể chế và cụ thể hóa. Một số quy định của Luật Dân quân tự vệ chưa thống nhất, đồng bộ với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quốc phòng và pháp luật có liên quan. Nhiều vấn đề mới phát sinh trên thực tiễn liên quan đến DQTV chưa được điều chỉnh hoặc điều chỉnh chưa đầy đủ, đã bộc lộ nhiều hạn chế, vướng mắc, bất cập về xây dựng, huấn luyện, đào tạo, hoạt động và bảo đảm chế độ, chính sách cho DQTV. Do đó, việc xây dựng, ban hành Luật Dân quân tự vệ (sửa đổi) là cần thiết.

Mục đích sửa đổi luật nhằm xây dựng DQTV vững mạnh và rộng khắp, nâng cao chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, phục vụ chiến đấu, làm nòng cốt cùng toàn dân đánh giặc ở địa phương, cơ sở khi có chiến tranh; cùng với Quân đội nhân dân làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Dự thảo Luật gồm 8 chương, 50 điều (giảm 01 chương, 16 điều so với Luật Dân quân tự vệ năm 2009). 

Dự thảo Luật kế thừa nhiều nội dung quy định của Luật Dân quân tự vệ hiện hành; sửa đổi, bổ sung một số nội dung cơ bản, như: Quy định DQTV thường trực là một trong những thành phần của DQTV, không luân phiên trong dân quân cơ động để khẳng định địa vị pháp lý của DQTV thường trực, phù hợp với thực tế hiện nay các địa phương đã và đang thực hiện; bổ sung quy định lồng ghép đăng ký công dân thực hiện nghĩa vụ tham gia DQTV với đăng ký nghĩa vụ quân sự nhằm cải cách hành chính, tiết kiệm thời gian, nguồn lực của công dân và cơ quan, tổ chức theo tinh thần cải cách hành chính của Đảng và nhà nước; bổ sung quy định đối tượng miễn đăng ký công dân thực hiện nghĩa vụ tham gia DQTV để tương thích với Luật Nghĩa vụ quân sự và phù hợp với thực tế...

Thẩm tra sơ bộ dự án Luật, Ủy ban Quốc phòng và An ninh (QP&AN) nhất trí về sự cần thiết phải sửa đổi Luật Dân quân tự vệ năm 2009. Thường trực Uỷ ban QP&AN cho rằng, hồ sơ dự án Luật đã được Ban soạn thảo chuẩn bị công phu, trình Quốc hội đúng tiến độ, cơ bản xây dựng theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đủ điều kiện để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, thể hiện sâu sắc hơn trong Tờ trình về quan điểm, sửa đổi bổ sung; đánh giá rõ hơn tác động của một số chính sách mới về tổ chức, chế độ, chính sách, kinh phí bảo đảm; bổ sung nội dung trong dự thảo Nghị định quy định chi tiết về tổ chức tự vệ trong doanh nghiệp và dự thảo các văn bản của Bộ Quốc phòng quy định chi tiết các nội dung Luật giao.

Thảo luận tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều thống nhất về sự cần thiết phải sửa đổi Luật Dân quân tự vệ (DQTV) năm 2009, nhằm tiếp tục thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của Hiến pháp năm 2013 về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, lĩnh vực quốc phòng; khắc phục những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình tổ chức thực hiện Luật Dân quân tự vệ, bảo đảm sự đồng bộ, tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý về Dân quân tự vệ, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của lực lượng này trong tình hình mới, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.

Một số ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, cần tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng cho lực lượng DQTV, luôn vì nhân dân, bảo vệ địa bàn, chăm lo cho đời sống người dân.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nêu rõ, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với nội dung nêu trong Tờ trình và Báo cáo thẩm tra; đề nghị Ban soạn thảo tiếp thu ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội để tiếp tục rà soát, chỉnh sửa, hoàn thiện về mặt kỹ thuật văn bản, bảo đảm tính thống nhất ngay trong dự thảo Luật và với hệ thống pháp luật hiện hành; đề nghị Uỷ ban QP&AN thẩm tra chính thức dự án Luật, bảo đảm chất lượng trước khi trình Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7 tới đây./.