Vào năm 2015, một số người dân tộc Mông ở địa bàn vùng sâu, vùng xa thuộc các huyện Bắc Yên, Phù Yên,Sông Mã, Sốp Cộp, tỉnh Sơn La do bị tuyên truyền, kích động, lôi kéo đã bỏ quê hương bản xứ trốn sang Lào tham gia hoạt động thành lập “Nhà nước Mông” gây tâm lý hoang mang trong đồng bào các dân tộc trên địa bàn toàn tỉnh.

Điều đáng nói là có một số đối tượng hoạt động với vai trò chủ mưu, cầm đầu, tích cực tuyên truyền, kích động và tổ chức “vận chuyển” nhiều người vượt biên sang Lào tham gia vào hoạt động này. Sau một thời gian dài kiên trì điều tra, xác minh, tiến hành nhiều biện pháp nghiệp vụ và quyết liệt đấu tranh, Công an tỉnh Sơn La từng bước bóc gỡ đường dây của tổ chức phản động này, bắt giữ nhiều đối tượng đồng thời tuyên truyền vận động được nhiều người dân đã từng đi theo con đường lạc lối để quay trở về làm ăn lương thiện.

Sơn La là tỉnh miền núi, biên giới, nhiều dân tộc, được đánh giá có nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển kinh tế, xã hội. Trải qua các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, Sơn La là một trong những khu căn cứ địa cách mạng vững chắc, cung cấp sức người, sức của, góp phần làm nên thắng lợi vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, những năm gần đây, vùng đất chiến lược này đang bị các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo, tự do tín ngưỡng, dân chủ, nhân quyền để tác động, chia rẽ, lôi kéo, kích động tư tưởng ly khai, tự trị, tuyên truyền lập “Nhà nước Mông”. Lợi dụng địa hình và địa bàn cư trú phức tạp, chúng tiến hành truyền đạo trái pháp luật, tuyên truyền thành lập các tổ chức phản động. Lợi dụng đời sống của đồng bào dân tộc còn khó khăn, chúng tuyên truyền, xuyên tạc đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Đặc biệt, tất cả những hoạt động dưới cái gọi là “Nhà nước Mông” đều có bàn tay đạo diễn từ các thế lực thù địch từ nước ngoài.

Qua công tác nắm tình hình, Công an tỉnh Sơn La phát hiện một số người dân tộc Mông ở xã Suối Tọ, huyện Phù Yên và xã Háng Đồng, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La chuyển tải cho nhau xem qua điện thoại một số video clip có hình ảnh kèm tiếng động, ngôn ngữ Mông về cái gọi là “Nhà nước Mông”. Một số đối tượng ở huyện Sông Mã, Sốp Cộp còn tuyên truyền người dân cắm lá xanh, dựng bàn thờ mới không giống bàn thờ truyền thống của người Mông, may cờ, trang phục tuyên truyền lôi kéo người dân vượt biên giới sang Lào để tham gia quân đội Mông với mưu đồ thành lập “Nhà nước Mông”.

Rà soát số công dân vắng mặt lâu ngày tại địa phương, kết quả đã phát hiện 17 đối tượng người Mông thuộc hai huyện Phù Yên và Bắc Yên trốn sang Lào tham gia hoạt động “Nhà nước Mông” do hai đối tượng Vàng A Lầu, SN 1972, trú tại bản Trò, xã Suối Tọ, huyện Phù Yên và Mùa A Kỳ (tức Kỳ hói), SN 1975, trú tại bản Háng Đồng C, xã Háng Đồng, huyện Bắc Yên cầm đầu, trực tiếp tuyên truyền, lôi kéo người sang Lào. Để đảm bảo yêu cầu đấu tranh với số đối tượng trên, Công an tỉnh đã chỉ đạo lực lượng chức năng áp dụng các biện pháp, kiểm soát chặt chẽ thông tin, nắm chắc âm mưu, ý đồ; đồng thời tổ chức trinh sát, xác minh nơi lẩn trốn, mối quan hệ của các đối tượng; tăng cường quản lý địa bàn, đối tượng; củng cố tài liệu, chứng cứ về hành vi phạm tội của các đối tượng.

Qua công tác xác minh, chúng ta đã xác định được tổ chức hoạt động của nhóm đối tượng này có sự liên hệ và được sự hậu thuẫn về mặt tài chính từ một số tổ chức phản động người Mông lưu vong như tổ chức “Đại hội dân tộc Mông thế giới” ở Mỹ do đối tượng Mùa Dình Cống cầm đầu, tổ chức “Đảng Cha Pao - Đảng cộng sản Mông” cũng ở Mỹ do Hờ Cua và Hơ Cư Sênh cầm đầu. Ngoài ra còn có sự liên hệ với nhóm tội phạm Lý A Dế - kẻ đã gây ra vụ tụ tập đông người tại Mường Nhé - Điện biên vào tháng 5/2011, hiện Lý A Dế cũng đang lẩn trốn đâu đó trên đất Mianma.

Để truy tận gốc các hoạt động của các nhóm tội phạm từ nước ngoài,   Công an tỉnh Sơn La đã phối hợp với Công an các tỉnh Điện Biên, Lai Châu, đặc biệt là Tổng cục An ninh Lào và Công an các tỉnh Bắc Lào, trọng tâm là các tỉnh Luông Pha Băng, Luông Nậm Thà, Hủa Phăn, Bò Kẹo, Xiêng Khoảng… trong việc trao đổi thông tin, xác minh, truy tìm số công dân người dân người dân tộc Mông Sơn La trốn sang Lào tham gia hoạt động lập “Nhà nước Mông”. Từ việc phối hợp này, Công an tỉnh Luông Pha Băng (nước CHDCND Lào) đã tiến hành bắt giữ 3 đối tượng Mùa A Kỷ, SN 1993, Mùa A Dơ, SN 1996 và Mùa A Sềnh, SN 1993, cùng trú tại bản Háng Đồng C, xã Háng Đồng, huyện Bắc Yên; Công an tỉnh Luông Nậm Thà đã phát hiện và bắt giữ đối tượng Vàng A Cha, SN 1994, trú tại bản Trò, xã Suối Tọ, huyện Phù Yên; Đồn Biên Phòng cửa khẩu Quốc tế Tây Trang, tỉnh Điện Biên đã phát hiện, bắt giữ 2 đối tượng Sồng A Dia, SN1983, trú tại bản Suối Khang, xã Suối Tọ, huyện Phù Yên và Lý A Dờ, SN 1991, trú tại bản Sín Chải, xã Pa Vây Sử, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu khi hai đối tượng này xâm nhập trở về Việt Nam.

Bên cạnh việc bắt giữ các đối tượng cầm đầu cốt cán là nhiệm vụ tuyên truyền vận động để người dân hiểu và không nghe theo kẻ xấu. Nắm bắt tâm lý bà con người Mông nên Công an tỉnh Sơn La chủ tưởng tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục để tránh gây tâm lý hoang mang cho bà con nhân dân.

Ban đầu, việc tuyên truyền vận động gặp rất nhiều khó khăn do thói quen và phong tục tập quán cùng với trình độ nhận thức còn nhiều hạn chế của đồng bào Mông. Tuy nhiên, những kiên trì cố gắng của lực lượng an ninh cắm bản và các cấp chính quyền địa phương cũng dần dần mang lại nhiều hiệu quả tốt. Tại huyện Sông Mã, có 10 đối tượng đã thừa nhận và thấy được việc làm sai trái của mình, phối hợp cùng lực lượng công an tiếp tục tuyên truyền vận động cho các đối tượng còn lại quay trở về.

Tại huyện Phù Yên, đã tổ chức 66 hội nghị cấp xã, 508 hội nghị cấp bản, tuyên truyền đến 693/693 bản, 149/149 xã ở 12/12 huyện, thành phố với tổng số gần 68 nghìn lượt người tham gia. Công an tỉnh cũng phối hợp với Ban Tuyên giáo tỉnh ủy xây dựng và phát hành gần 1 nghìn đĩa VCD về “ Đất nước Mông – sự thật hay bịa đặt” để tổ chức tuyên truyền tại các địa bàn bị tác động ảnh hưởng của các luận điệu tuyên truyền lập “Nhà nước Mông”. Đến nay, tình hình ANTT tại xã Háng Đồng, xã Suối Tọ đã cơ bản ổn định, người dân tin tưởng vào đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, yên tâm lao động sản xuất, không tin, không nghe theo luận điệu tuyên truyền của kẻ xấu. Đây là vấn đề cốt lõi nhằm ổn đình tình hình an ninh trật tự tại địa phương đồng thời qua công tác quần chúng đã nắm thêm được nhiều thông tin về các đối tượng xấu vẫn âm mưu hoạt động tại các khu dân cư.

Sau nhiều đấu tranh quyết liệt, đã có 19 đối tượng bị bắt giữ với các tội danh khác nhau liên quan đến hành vi chống chính quyền nhân dân. Đây là những thành công lớn lực lượng công an tỉnh Sơn La, tuy nhiên điều thành công lớn hơn chính là việc thay đổi nhận thức của những người dân đã từng bị các đối tượng phản động lôi kéo. Họ đã hiểu đúng bản chất của sự việc, hiểu sự công minh của pháp luật và hiểu được bộ mặt thật của cái gọi là “Nhà nước Mông”.

Tòa án nhân dân tỉnh Sơn La đã đưa các đối tượng đã bị bắt giữ ra xét xử trước pháp luật. Đã có 13 bị cáo bị truy tố nhiều tội danh khác nhau với khung hình phạt từ 4 – 9 năm tù. Đây là bài học cho chính các bị cáo đồng thời cũng là bài học cho các đối tượng khác đang ảo mộng về một thứ viển vông bên kia biên giới gọi là “Nhà nước Mông”, “quân đội Mông”.

Tường Phong (Công an tỉnh)

          TUS NQI  RAU “TXOJ KEV YUAM”

(Phiên dịch tiếng Mông)

Xyoo 2015, muaj ib pab kwv tib Hmoob nyob rau cov zej zog toj siab xws li huyện Bắc Yên, Phù Yên, Sông Mã, Sốp Cộp xeev Sơn La vim yog raug cov neeg phem dag ntxias, lawv thiaj muab tej qub vaj qub tsev tso tseg khiav mus sab Nplog teb (Los Tsuas) mus koom ua txoj hauj lwm “Hmoob Teb Chaws”, ua kev txob txhawj ntau rau cov kwv tij Hmoob seev Sơn La. Tsis tag li ntaw tseem muaj ib cov neeg phem dag ngxias, tos txais, coj kev rau cov nyob teb chaws Việt Nam mus rau sab teb chaws Nplog koom txoj hauj lwm ntawm “Hmoob teb chaws”. Tom qab soj ntsuam, tub ceev xwm xeev Son La twb txiav tau txoj kev tos txais hmoob Việt Nam khiav tawm mus sab Nplog teb..., ntes tau ntau tus neeg phem dag ntxias kwv tij hmoob coj mus sab teb chaws Nplog. Qhuab qhia cov neeg raug dag ntxias rov los khwv noj khwv haus li qub.

Sơn La yog ib lub xeev nyob toj siab, ze nrim teb, muaj ntau xeem hmoob, muaj ntau dej av ua noj haus txhawm rau txoj kev vam meej. Dhau los ntawm txoj kev ua rog tiv thaiv teb chaws nrog Mỹ, Thaib, Fab Kiv yav tag; Sơn La yog ib qho chaw ruaj khov, pab txhua yam xws li tub rog, mov noj,... twb muaj feem rau kev yeej loj ntawm ua tsov rog yav tag los. Tiam sis tam sim no, Sơn La muaj ntau tus neeg phem lawv pom thiab paub tias Hmoob feem coob tseem txom nyem, tsis tau paub txog txoj kev cai lij choj coj noj, coj ua ntawm Đảng thiab Teb chaws Viêt Nam; cov neeg phem thiaj tuaj dag ntxias txog ntawm txoj hauj lwm ua “Hmoob teb chaws”. Tseem ceeb tsaj yog cov neeg no ua hauj lwm rau cov tib neeg phem txawv teb chaws nraum ub.

Xws li tub ceev xwm xeev Son La pom, muaj ib cov hmoob nyob Suối Tọ, huyện Phù Yên thiab Háng Đồng, huyện Bắc Yên xeev Sơn La lawv sib yaum saib txog ib cov Videos muaj duab hmoob, hais lus hmoob, hais txog ntawm “Hmoob teb chaws”. Ib cov hmoob nyob huyện Sông Mã thiab Sốp Cộp tseem kom hmoob ntsaws nplooj ntsuab thiab ua xwm kab... tsis zoo li kev cai hmoob ib txwm poj coj noj, yawm coj ua li yav tag los; ntxiv chij hmoob thiab ris tsho, sib yaum mus sab Nplog teb, mus ua tub ceev xwm ntawm “Hmoob teb chaws”.

Tshawb fawb txog cov tib neeg tsis nyob vaj tsev tau ntau hnub ntawm huyện Phù Yên thiab Bắc Yên, pom tau 17 tus tib neeg hmoob twb khiav tawm txawv teb chaws mus sab Nplog teb mus koom txoj hauj lwm ntawm “Hmoob teb chaws” xws li ob tus tib neeg: Lauj Xeem Vaj, yug xyoo 1972, nyob bản Trò, xã Suối Tọ, huyện Phù Yên thiab Kym xeem Muas (Kwm do hau), yug xyoo 1975, nyob zos Háng Đồng C, xã Háng Đồng, huyện Bắc Yên ua tus thawj coj, dag ntxais tib neeg hmoob mus sab Nplog teb. Tub ceev xwm xeev Sơn La twb maj nroos nriav tau cov tib neeg phem chaw sib khiav, chaw nyob thiab “txoj kev yuam” ntawm cov tib neeg no.

Raus li kev soj ntsuam, twb paub tseeb tias pab neeg dag no tau pab nyiaj txiag los ntawm pab pawg hmoob sab nraum xws li pab pawg “Đại hội haiv neeg Hmoob thoob qab ntuj” nyob teb chaws Mỹ, yog Yeej Koob Xeem Muas ua tus coj, pab pawg “Đảng Cha Pao – Đảng cộng sản Mông” kuj nyob teb chaws Mỹ yog Cua Hawj thiab Cw Hawj ua tus coj. Tsis tag li ntaw tseem muaj ib pab neeg txhaum txim yog Zeb Xeem Lis ua thawj coj, uas yav tag los tau hu hmoob sawv txeeb teb chaws thaum lub hli 5 xyoo 2011 pem huyện Mường Nhé – Điện Biên, ziag no Zeb tseem khiav nkaum tom teb chaws Thab Mab.

Kev sib saib laj los saum nrhiav ntawm cov pab pawg tib neeg txhaum txim teb chaws nraum, Cov koom haum tub ceev xwm xeev Sơn La twb nrog cov tub ceev xwm xeev Điện Biên, Lai Châu, yom ceev yog lub koom haum Tổng cục An ninh sab Nplog thiab cov tub ceev xwm sab Nplog qaum teb xws li Luong Pha Bang, Luong Nam Tha, Hua Phan, Bo Keo, Xieng Khoang ... los saum tuav tes, sib qhia nrhiav kom tawm cov tib neeg hmoob nyob sab Sơn La khiav tawm teb chaws mus ua txoj hauj lwm “Hmoob Teb Chaws”. Tub ceev xwb xeev Luong Pha Bang (Nplog) twb txhom tau 3 leeg xws li: Kim Xeem Muas, yug xyoo 1993; Ntxawg Xeem Muas, yug xyoo 1996 thiab Tsheej Xeem Muas, yug xyoo 1993, nyob zos Háng Đồng C, xã Háng Đồng, huyện Bắc Yên, xeev Sơn La; tub ceev xwm xeev Luong Nam Tha twb ntes tau Tsab Xeem Vaj, yus xyoo 1994 nyob bản Trò, xã Suối Tọ, huyện Phù Yên, xeev Sơn La; tub rog sab ciam teb Tây Trang, xeev Diện Biên txhom tau ob tus tib neeg xws li: Yias Xeem Xyooj, yug xyoo 1983, nyob zos Suối Khang, xã Suối Tọ, huyện Phù Yên thiab Ntxawg Xeem Lis, yug xyoo 1991, nyob zos Suối Chai, xã Pa Vây Sử, huyện Phong Thổ, xeev Lai Châu thaum nkawv tig rov los teb chaws Việt Nam.

Dhau ntaum txoj kev txhom cov neeg ua tus thawj coj  pab pawg neeg dag ntxias, yuav tsum tau qhuab qhia rau laj mej pej xeem hmoob kom txhua tus paub txog thiab txhob ntseeg tib neeg phem li yav tag los.

Thaum civ thauj, txoj hauj lwm mus qhuab qhia kuwv tij hmoob tsis yooj tim li vim hmoob tshuav ntau leej neeg tsis to taub zoo, tsis paub ntaub ntawv. Tiam sis tom qab cov hlob, coj noj coj ua hauj zej zog twb qhia qhov tseeb meej, kuv ua rau feem coob ntau tus nkag siab. Ntawn huyện Sông Mã muaj 10 tus tib neeg twb pom tau tias yav tag los yus tau ua tsis yog thiab twb paj qhuab qhia, hu cov tseem raug luag dag ntsias vaj los tsev, los ua noj ua haus raws li kev cai lij choj hauv Teb Chaws Viet Nam.

Ntawm huyện Phù Yên, twb tổ chức 66 hội nghị hauv xã, 508 hội nghị hauv zos, qhuab qhia txog 693/693 zos, 149/149 xã hauv 12/12 huyện, thành phố huv si xws li 68.000 tug tib neeg mloog. Cov tub ceev xwm hauv xeev Sơn La nrog rau Ban Tuyên giáo tỉnh uỷ tua ua thiab faib tawm txog 1000 daim videos hais txog ntawm “Hmoob Teb Chaws – Yog Tseeb los cuav” qhia qhov tseeb rau cov zej zog txog txoj kev cuav ua “Hmoob Teb Chaws”. Nyiam no cov kwv tij hmoob ntawm xã Háng Đồng, Suối Tọ twb vam meej, ntseeg Đảng thiab Teb Chaws Việt Nam, zoo siab khwv noj khwv haus tsis ntseeg tib neeg phem dag ntxias li yav tag los. Nov yog  qhov tseem ceeb ua rau sawv daws ib hnub vam meej zuj zus thiab paub txog tias tseem sij muaj cov tib neeg phem dag ntxias laj mej pej xem hauv zej zos, kom sawv daws ceev faj.

Tom qab thaum twb maaj tseeb, muaj 19 leeg raug ntes vim tau ua txhaum ntau yam los saum txoj hauj lwm tsis raws li kev cai lij choj rau laj mej pej xeem. Nov yog ib qho ua tau zoo ntawm tub ceev xwm Sơn La, tseem ceeb tshaj twb yog qhuab qhia tau rau cov hmoob tau mag cov tib neeg phem dag ntxias, lawv twb paub meej tias “Hmoob Teb Chaws” tsis muaj tseeb.

Tòa án nhân dân xeev Sơn La twb muab cov tib neeg tau mag ntxom los txiav txim raws li txoj kev cai lij choj hauv Teb Chaws Việt Nam. Twb muaj 13 tus raug kaw 4 txog 9 xyoo. Nov yog lub txim rau cov neeg txhaum cai thiab qhia txog cov tib neeg tseem muaj kev bau suav ua hauj lwm “Hmoob Teb Chaws”, “tub rog Hmoob”.