Vào mùa lúa chín, cánh đồng Mường Tấc vàng óng cả một vùng rộng lớn. Cánh đồng này được ví như kho thóc khổng lồ, góp phần đảm bảo an ninh lương thực cho huyện Phù Yên. Chẳng thế từ xa xưa đã có câu ví “Nhất Thanh, nhì Lò, tam Than, tứ Tấc”.

Bà con nông dân huyện Phù Yên thu hoạch lúa chiêm xuân trên cánh đồng Mường Tấc.

Theo các cụ cao niên, trước đây cánh đồng Mường Tấc trải rộng từ xã Huy Thượng đến tận bờ sông Đà thuộc địa bàn xã Tân Phong. Tuy nhiên, ngày nay cánh đồng dần bị thu hẹp do lòng hồ thủy điện Hòa Bình dâng cao. Ở đây, người nông dân thường canh tác cây lúa theo kinh nghiệm, chủ yếu là 2 loại giống lúa nếp tan và tẻ thơm, ngon dẻo nức tiếng nhưng năng suất không cao. Theo thời gian, mấy giống lúa này cứ dần bị mai một. Nằm dọc theo cánh đồng là dòng suối Tấc, ngoài cung cấp nước tưới tiêu cho những cánh đồng, lúa, dòng suối còn là nguồn nuôi dưỡng đa dạng thủy sản, là nơi bà con đặt những chiếc cối giã gạo dân dã. Cánh đồng và dòng suối Tấc trở thành nguồn cảm hứng để cố nhạc sỹ Cầm Minh Thuận sáng tác bài hát nổi tiếng “Tình ca bên cối ngàn” mà hầu như mọi người dân Phù Yên nói riêng và nhân dân trong tỉnh nói chung đều biết.

Bà con nông dân xã Quang Huy thu hoạch lúa hữu cơ.

Dù trải qua bao thời gian, tháng năm, biến cố, cánh đồng Mường Tấc vẫn là vựa lúa quan trọng bậc nhất của huyện Phù Yên. Hiện giờ, cánh đồng còn tới 1.200 ha, trải rộng trên địa bàn các xã: Huy Thượng, Quang Huy, Huy Tân, Huy Tường, Huy Bắc, Huy Hạ, Tường Phù, Gia Phù, Tường Thượng; sản lượng khoảng 7.200 tấn thóc/năm, bằng một nửa tổng sản lượng lúa toàn huyện. Với ưu thế khá bằng phẳng, rộng rãi, lại thường xuyên được đầu tư cải tạo hệ thống thủy lợi, tăng diện tích ruộng 2 vụ..., những năm gần đây, người nông dân đã sử dụng phương tiện máy móc trong các khâu sản xuất, với đủ các loại máy cày, máy bừa, máy gặt lúa, máy tuốt lúa... Đặc biệt, các cơ quan chuyên môn của huyện hết sức quan tâm công tác chuyển giao khoa học kỹ thuật trong thâm canh cây lúa, đưa nhiều giống lúa mới có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất, như: BC15, HP1, Đài 8 thơm, J01, J02 của Nhật Bản. Riêng năm 2019, huyện Phù Yên phối hợp với Tập đoàn Quế Lâm thành lập HTX trồng lúa hữu cơ Quang Huy, quy mô 30 ha, sản xuất 2 giống lúa Đài 8 thơm và J02. Trong sản xuất, phân bón được sử dụng hoàn toàn là phân hữu cơ và thuốc trừ sâu bằng chế phẩm sinh học, tạo sản phẩm gạo thơm ngon, an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng, nâng cao giá trị sản phẩm và góp phần bảo vệ môi trường. Từ những ưu thế sản phẩm gạo thơm, ngon của cánh đồng Mường Tấc, năm 2020, huyện Phù Yên đã chủ trương mở rộng 100 ha trồng lúa hữu cơ tại 3 xã: Quang Huy, Huy Tân và Huy Thượng. Đồng thời, phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh xây dựng thương hiệu “Gạo Phù Yên”, dựa trên 3 loại gạo đang được đánh giá là ngon nhất: BC15, Đài 8 thơm, J02.

Không chỉ thâm canh lúa 2 vụ, nhân dân các dân tộc huyện Phù Yên còn phát triển một số cây hoa màu, rau củ quả vụ ba, đem lại nguồn thu nhập đáng kể. Chưa kể, tận dụng diện tích ruộng sau thu hoạch, phiêng bãi sẵn có chăn nuôi hàng trăm ngàn con gia súc các loại.

Mùa lúa chín, cánh đồng Mường Tấc trải dài một màu vàng óng, lan tận tới những bản làng dưới chân đồi, tạo nên bức tranh tuyệt đẹp, bức tranh của cuộc sống no ấm, đủ đầy.