Đảm bảo an toàn trong thi công, vận hành

Nhà máy thủy điện Suối Lừm 3 do Công ty cổ phần An Thịnh làm chủ đầu tư, được xây dựng trên suối Lừm, xã Pắc Ngà, huyện Bắc Yên. Nhà máy nằm sát bờ sông Đà và là bậc dưới của Thủy điện Suối Lừm 1. Dự án có 2 tổ máy, với tổng công suất 14 MW, được khởi công xây dựng năm 2014 và phát điện vào tháng 12/2015; hằng năm, cung ứng cho lưới điện quốc gia gần 51 triệu Kwh.

Trung tâm điều khiển của Nhà máy thủy điện Suối Lừm 3, xã Pắc Ngà, huyện Bắc Yên.

Ông Phạm Quốc Khánh, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần An Thịnh, cho biết: Nhà máy thủy điện Suối Lừm 3 không xây dựng hồ chứa và đập ngăn nước, nên không thuộc đối tượng áp dụng các quy định của Nhà nước về quản lý an toàn đập, quy trình vận hành hồ chứa, phòng, chống bão lũ cho vùng hạ du. Nhà máy đã đảm bảo mục tiêu kết hợp vận hành phát điện, với cung cấp đủ nước tưới tiêu, sinh hoạt cho nhân dân khu vực hạ du, đảm bảo dòng chảy sinh thái đúng quy định. Năm 2021, sản lượng điện đạt trên 45 triệu kwh, doanh thu đạt 48 tỷ đồng, nộp ngân sách trên 10 tỷ đồng. Công ty đã trồng bổ sung 4,85 ha rừng, nộp trên 1,5 tỷ đồng phí dịch vụ môi trường rừng.

Toàn tỉnh hiện có 54 nhà máy thủy điện nhỏ đã phát điện lên lưới quốc gia, với tổng công suất lắp máy 600,1 MW; 7 dự án đang trong giai đoạn triển khai, xây dựng; 4 dự án đang ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư và 11 dự án mới được bổ sung quy hoạch, đang làm thủ tục cấp phép đầu tư. Năm 2021, sản lượng điện của 54 nhà máy đạt 1 tỷ 445 triệu kwh, góp phần nâng tổng sản lượng điện của tỉnh đạt 10,7 tỷ kwh, đóng góp 1.600 tỷ đồng vào ngân sách tỉnh.

Qua rà soát, kiểm tra, 45/54 công trình thủy điện có đập, hồ chứa đã thực hiện rà soát và báo cáo hiện trạng đảm bảo an toàn vận hành và chống lũ; 100% nhà máy thủy điện đã thực hiện phương án phòng, chống thiên tai; hầu hết các công trình thực hiện cắm mốc chỉ giới xác định phạm vi bảo vệ đập thủy điện; các nhà máy thủy điện đã chuẩn bị nhân lực, thiết bị, vật tư... sẵn sàng ứng phó các tình huống mất an toàn của đập.

Những tồn tại cần khắc phục

Bên cạnh những kết quả đạt được, ông Đoàn Văn Châu, Phó Giám đốc Sở Công Thương, đã chỉ ra một số hạn chế: Năng lực tư vấn lập quy hoạch của một số đơn vị còn yếu. Một số chủ đầu tư chưa nghiêm chỉnh chấp hành các quy định về xây dựng; năng lực tài chính một số chủ đầu tư còn hạn chế, có chủ đầu tư sau khi được cấp giấy chứng nhận đầu tư, chủ trương đầu tư đã không đáp ứng được tiến độ triển khai, như: Thủy điện Nậm Trai 3, Nậm Pàn 5, Nậm Hóa 1, Phiêng Côn, Háng Đồng B. Có 3 thủy điện Suối Sập 1, Nậm Bú, Mường Hung vẫn chưa hoàn thiện hồ sơ trình duyệt phương án cắm mốc giới hành lang bảo vệ hồ chứa và bàn giao cho UBND xã quản lý.

Một góc thủy điện Nậm Chiến, huyện Mường La

Qua thanh tra, kiểm tra trong năm 2021 đối với 11 dự án thủy điện nhỏ, vẫn còn một số vi phạm, như chưa lắp thiết bị giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước; hoạt động trong lĩnh vực tài nguyên nước khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép; không thực hiện đầy đủ qui định về lắp đặt thiết bị, quan trắc, cung cấp thông tin trong lĩnh vực khí tượng thủy văn. Sở Tài nguyên và Môi trường đã xử lý vi phạm hành chính đối với 1 chủ đầu tư thủy điện nhỏ, với số tiền 70 triệu đồng; yêu cầu các chủ đầu tư khắc phục tồn tại.

Siết chặt quản lý, vận hành 

Ngày 28/2/2022, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 674/UBND-KT về việc tăng cường công tác quản lý các dự án, công trình thủy điện trên địa bàn tỉnh Sơn La. Theo đó, đối với các dự án thủy điện đang triển khai thi công, tăng cường  kiểm tra việc chấp hành quy định pháp luật của chủ đầu tư, đảm bảo việc xây dựng thủy điện đúng với thiết kế được cơ quan có thẩm quyền thẩm định và phê duyệt. Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, xem xét báo cáo UBND tỉnh, Bộ Công Thương thu hồi giấy phép, tạm dừng thi công xây dựng đối với các vi phạm nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến môi trường, ảnh hưởng đến an toàn của người dân và tài sản.

Ông Đoàn Văn Châu, Phó Giám đốc Sở Công Thương, cho biết thêm: Đối với các dự án thủy điện đang vận hành, Sở Công Thương tập trung rà soát, đôn đốc, hướng dẫn các chủ đầu tư thực hiện đúng quy định của pháp luật trong hoạt động điện lực và đảm bảo an toàn đập. Hoàn thiện phương án phòng, chống thiên tai cho công trình và vùng hạ du trong quá trình thi công; phương án bảo vệ đập, phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp; hạn chế tối đa ảnh hưởng của xả lũ đối với hạ du, đảm bảo nước cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân...

Nhà máy thủy điện Nậm Công 4, huyện Sông Mã.

Cùng với đó, Sở Công Thương chủ trì, tham mưu và xây dựng bản đồ ngập lụt vùng hạ du đập trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và chuyển giao cho tổ chức, cá nhân khai thác đập, hồ chứa nước có liên quan bổ sung vào phương án ứng phó với tình hưống khẩn cấp. Đôn đốc khắc phục dứt điểm những tồn tại, hạn chế, vi phạm của một số thủy điện. Cụ thể: Thủy điện Nậm Bú hoàn thành việc xây dựng hạng mục máng tràn ngang để giảm mực nước lũ trên tuyến đập trước ngày 15/5/2022; Thủy điện Nậm Hóa 1 hoàn thiện thủ tục thẩm định thiết kế cơ sở, thẩm định thiết kế kỹ thuật theo quy định của Luật Xây dựng. Xây dựng kế hoạch tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho các đối tượng liên quan về quy định của pháp luật liên quan đến đầu tư, xây dựng, vận hành thủy điện; quản lý an toàn tập, vận hành hồ chứa; phòng, chống lũ bão, đảm bảo môi trường…

Với việc triển khai đồng bộ các giải pháp, công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực quy hoạch, xây dựng, vận hành các dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh sẽ đảm bảo đúng quy định của pháp luật, hài hòa giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, an ninh, xã hội địa phương.