Thời gian gần đây, khi dịch Covid-19 dần được kiểm soát, hoạt động xuất, nhập cảnh giữa Việt Nam và các nước trở lại bình thường thì hoạt động của tội phạm mua bán người trên khu vực biên giới tỉnh Sơn La lại có dấu hiệu phức tạp. Các đối tượng đã lợi dụng điều kiện kinh tế khó khăn, trình độ dân trí của người dân vùng cao, biên giới hạn chế để hoạt động phạm tội, nổi lên hoạt động môi giới, lừa gạt người trong độ tuổi lao động xuất cảnh sang Campuchia để cưỡng bức, bóc lột sức lao động.

Nhiều thủ đoạn mua bán người

Em Lèo Văn C, ở bản Huổi Ca, xã Mường Và, huyện Sốp Cộp là một trong những nạn nhân bị lừa bán sang Campuchia may mắn vừa được lực lượng BĐBP tỉnh Sơn La giải cứu. Trò chuyện qua điện thoại, giọng nói em vẫn còn sợ hãi khi nghĩ lại chuyện mình bị lừa bán, C kể: Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, cuối tháng 6, em bắt xe khách xuống thành phố Hải Phòng làm thuê. Khi đang ở bến xe thành phố Sơn La, một người đàn ông đến làm quen và rủ em cùng sang Campuchia làm, hứa hẹn sẽ tìm việc làm ổn định và thu nhập cao, em đã tin tưởng đi theo. Mọi chi phí đi lại đều miễn phí hoàn toàn.

Sau khi nghe lời dụ dỗ, Lèo Văn C bị đối tượng đưa vào thành phố Hồ Chí Minh. Đến đây, C bị ép lên xe và tiếp tục đưa sang Campuchia. C tâm sự: Trong thời gian ở đây, em được đưa vào làm tại quán game, công việc chính là sử dụng các trang mạng xã hội để lôi kéo mọi người, đặc biệt là người Việt Nam tham gia chơi và nạp tiền vào các ứng dụng trò chơi điện tử trực tuyến. Ông chủ ra điều kiện phải kiếm đủ 30 triệu đồng/ngày. Do không đáp ứng được yêu cầu, em thường xuyên bị đánh đập; sau đó, lại bị đưa sang công ty khác. Khi đến địa điểm mới, em đã chụp ảnh địa chỉ công ty gửi về cho gia đình biết để hỗ trợ.

Đến ngày 8/7/2022, bố của C (ông Lèo Văn T) nhận được cuộc gọi có tên facebook là Phạm Minh Vương, người này ra điều kiện, nếu muốn đưa C về, người nhà phải nộp 50 triệu đồng tiền chuộc. Sau khi gia đình vay mượn được 30 triệu đồng chuyển tiền vào số tài khoản được cung cấp nhưng chuyển tiền xong, ông T không liên lạc được với con trai nữa và viết đơn trình báo nhờ sự giúp đỡ của cơ quan chức năng.

Các nạn nhân bị lừa bán được giải cứu thành công.

Cũng thủ đoạn như trên, 3 nạn nhân gồm: Lò Văn T, Đinh Quang D (sinh năm 1994) và Đinh Thị N (sinh năm 2005) đều trú tại xã Phiêng Ban, huyện Bắc Yên bị các đối tượng thông qua mạng xã hội dụ dỗ sang Campuchia làm việc tại các casino cũng với lời hứa “việc nhẹ, lương cao”. Đối tượng đưa ra mức lương khoảng 11 triệu đồng/tháng, không mất thêm chi phí gì. Tuy nhiên, khi sang bên đó, các nạn nhân mới biết công việc phải làm với cường độ cao (17-18 tiếng mỗi ngày), nếu không làm đủ chỉ tiêu thì phải làm tăng ca, thậm chí còn bị đánh đập và chích điện. Sau khi bị hành hạ, bóc lột sức lao động, các nạn nhân đã tìm cách báo về địa phương. Ngay khi nhận thông tin, Bộ Chỉ huy BĐBP Sơn La đã báo cáo và đề nghị Cục Phòng chống ma túy và tội phạm BĐBP phối hợp với Công an tỉnh, Tổ chức Trẻ em Rồng Xanh (tổ chức giải cứu trẻ em) tiến hành giải cứu thành công các nạn nhân, thực hiện các thủ tục tiếp nhận và trực tiếp đưa nạn nhân về bàn giao cho địa phương và gia đình.

Các nạn nhân được lực lượng BĐBP tỉnh hỗ trợ làm thủ tục trước khi đưa về địa phương.             

Quyết liệt phòng, chống tội phạm mua bán người

Các nạn nhân được lực lượng BĐBP giải cứu thành công thời gian qua đều chủ yếu ở lứa tuổi vị thành niên ở các xã bản vùng sâu, vùng cao, biên giới của tỉnh Sơn La. Thủ đoạn mua bán người ngày càng tinh vi, chủ yếu là lợi dụng tình trạng khó khăn về kinh tế, thiếu việc làm, trình độ học vấn thấp, nhẹ dạ cả tin của người dân để lợi dụng lừa gạt, dụ dỗ nạn nhân lên sát biên giới bán ra nước ngoài với mục đích bóc lột sức lao động.

Các đối tượng đã câu kết, móc nối với các đối tượng trong và ngoài nước, hình thành đường dây mua bán người xuyên quốc gia với phương thức, thủ đoạn, như: Lấy danh nghĩa các công ty môi giới lao động, môi giới hôn nhân, sử dụng các nền tảng trực truyến để tiếp cận, lừa bán nạn nhân; lợi dụng hình thức thăm thân, du lịch hoặc tổ chức các đường dây xuất cảnh trái phép, sau đó thu giữ giấy tờ rồi đưa đến các cơ sở lao động cưỡng bức…

Đặc biệt, gần đây, nổi lên hoạt động của các đối tượng người Việt Nam tại nước ngoài câu kết với đối tượng ở trong nước, sử dụng chiêu bài quảng cáo trên các trang mạng xã hội để tuyển lao động “việc nhẹ lương cao”; sau đó đưa nạn nhân ra nước ngoài, ép buộc làm việc trong các công ty, sòng bạc trực tuyến hoặc lừa đảo sử dụng công nghệ cao. Nếu không hoàn thành chỉ tiêu ở mức cao sẽ bị đánh đập, giam giữ; số lao động này muốn trở về thì bị bắt ký giấy vay nợ, đòi tiền chuộc. Trong xử lý các vụ mua bán người, nạn nhân chủ yếu là phụ nữ và trẻ em, trình độ nhận thức còn hạn chế, tâm lý hoang mang, lo sợ, do đó quá trình khai thác, phân loại, sàng lọc xác minh thông tin về đối tượng trên địa bàn gặp khó khăn. 

Lực lượng BĐBP tỉnh gặp gỡ và bàn giao nạn nhân về với gia đình.

Theo thống kê, 9 tháng năm 2022, BĐBP tỉnh Sơn La đã tiếp nhận 11 đơn trình báo công dân trên địa bàn tỉnh nghi bị môi giới, lừa gạt xuất cảnh trái phép sang Campuchia. Trong đó, 5 vụ việc xảy ra trong khu vực biên giới tỉnh Sơn La. Sau khi tiếp nhận các đơn trình báo, qua công tác điều tra, xác minh xác định có dấu hiệu của tội phạm mua bán người, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã phối hợp với Phòng phòng, chống mua bán người (Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm) xác lập chuyên án, áp dụng các biện pháp nghiệp vụ nhằm điều tra hoạt động của tội phạm mua bán người trên địa bàn và hỗ trợ giải cứu các nạn nhân trở về với gia đình. Từ đầu năm đến nay, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã chủ trì phối hợp với Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh Tây Ninh, Công an tỉnh Sơn La và Tổ chức Trẻ em Rồng Xanh hỗ trợ và giải cứu 15 công dân trú tại tỉnh và các tỉnh khác bị lừa bán sang Campuchia.

Đại tá Bàn Văn Chanh, Phó Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh, cho biết: Thời gian gần đây, hoạt động của tội phạm mua bán người trên tuyến biên giới tỉnh tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, các trường hợp vắng mặt ở địa bàn, các trường hợp được phối hợp giải cứu có chiều hướng gia tăng. Ngăn chặn hoạt động phạm tội, Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị cơ sở làm tốt công tác nắm tình hình, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương nắm số hộ, nhân khẩu trên địa bàn. Các hộ dân được chú ý và lên danh sách để theo dõi gồm những hộ có hoàn cảnh khó khăn về kinh tế; các cháu gái chưa thành niên, mới thành niên, phụ nữ mang thai hoàn cảnh éo le; những hộ dân có đối tượng lạ xuất hiện trong gia đình… để tuyên truyền, thậm chí răn đe để làm mất đi các điều kiện mà tội phạm mua, bán người có thể lợi dụng hoạt động. Cùng với đó, lực lượng BĐBP tích cực hỗ trợ sinh kế cho người dân tại địa bàn quản lý như hỗ trợ các hộ phát triển chăn nuôi, trồng trọt… 

Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức người dân

Thời gian qua, BĐBP tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành và các tổ chức xã hội tăng cường đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền pháp luật tới quần chúng nhân dân khu vực biên giới, tập trung ở các địa bàn trọng điểm, vào các đối tượng có nguy cơ cao là nạn nhân của tội phạm mua bán người về Luật phòng, chống mua bán người; phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm mua bán người. Đồng thời, lồng ghép nội dung thực hiện chương trình phòng, chống mua bán người vào các cuộc vận động tại các xã, bản biên giới.

Phối hợp với phòng Giáo dục và Đào tạo các huyện, các trường học trên địa bàn xã biên giới tổ chức tuyên truyền, mở các cuộc thi tìm hiểu về phòng, chống mua bán người nhằm nâng cao nhận thức cho học sinh nhất là học sinh nữ người dân tộc thiểu số. Từ đầu năm đến nay, lực lượng BĐBP tỉnh đã phối hợp tổ chức tuyên truyền 42 buổi với 8.568 lượt người nghe về Luật Phòng, chống mua bán người và phương thức thủ đoạn hoạt động của tội phạm; qua đó quần chúng nhân dân cung cấp cho BĐBP 12 tin có giá trị phục vụ  đấu tranh với tội phạm mua bán người.

Cán bộ, chiến sỹ Đồn Biên phòng Chiềng Tương tuyên truyền Luật phòng, chống mua bán người.

Tội phạm mua bán người, đặc biệt là mua bán phụ nữ, trẻ em đang trở thành vấn nạn, xâm hại đến quyền con người, kéo theo nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự. Loại tội phạm này hoạt động ngày càng phức tạp, tinh vi hơn. Trước diễn biến phức tạp của loại tội phạm này, cần tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền để nhân dân biết rõ hành vi tội phạm mua bán người; hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về tái hòa nhập cộng đồng. Đồng thời, nâng cao hiệu quả công tác phát hiện, ngăn chặn, bắt giữ, xử lý đối tượng phạm tội mua bán người, giải cứu, tiếp nhận nạn nhân bị mua bán, góp phần giữ vững an ninh, trật tự trên địa bàn.