Nhờ chuyển đổi diện tích cây trồng kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả, như: Xoài, nhãn, bưởi, na, táo... nhiều hộ nông dân xã Hát Lót (Mai Sơn) đã có thu nhập ổn định, nâng cao đời sống.

Vườn xoài của gia đình anh Nguyễn Bá Tuân, bản Noong Xôm, xã Hát Lót (Mai Sơn).

Đến xã Hát Lót bây giờ, chỗ nào cũng thấy xanh ngát những vườn cây ăn quả. Tại bản Noong Xôm, chúng tôi được anh Nguyễn Bá Tuân, Giám đốc HTX Thiên Tân dẫn đi thăm vườn xoài trồng theo hàng thẳng tắp, các tán xoài cắt tỉa gọn gàng, trong vườn có đường bê-tông đủ cho xe ô-tô vận tải vào tận nơi. Anh Tuân bảo, hiện gia đình anh có 4 ha xoài (1 ha trồng năm 2005, 1 ha trồng năm 2010 và 2 ha trồng năm 2014); toàn bộ diện tích xoài được ghép cải tạo giống xoài Đài Loan; nhà anh còn trồng 1 ha bưởi da xanh và bưởi Diễn được 2 năm tuổi. Năm nay, riêng xoài cho thu 80 tấn quả, giá bán tại vườn 15.000 đồng/kg, trừ mọi chi phí vẫn lãi 800 triệu đồng. Nhằm tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm, tháng 6/2018, anh cùng 7 hộ dân trồng cây ăn quả thành lập HTX Thiên Tân, chuyên sản xuất 15 ha xoài và 5 ha bưởi theo quy trình VietGAP.

Còn ở bản Nà Cang, anh Đào Xuân Hùng cũng là hộ nông dân có thu nhập tiền tỷ từ trồng cây ăn quả. Nhà anh Hùng hiện có 2 ha xoài ghép giống Đài Loan, 1 ha bưởi, 1 ha bơ, 1 ha nhãn. Năm 2019 này, sản lượng các loại quả bình quân 25 tấn/ha, lãi 1,3 tỷ đồng. Anh đã ghép cải tạo vườn xoài địa phương sang giống xoài Đài Loan, để tăng khả năng chống chịu với điều kiện thời tiết, ít sâu bệnh, trung bình mỗi quả nặng từ 0,7 - 1,5 kg, có quả nặng đến 2 kg; giống xoài Đài Loan vị thơm ngon, được người tiêu dùng ưa chuộng.

Từ mô hình trồng cây ăn quả của gia đình anh Tuân, anh Hùng cho thu nhập cao, nhiều hộ dân các bản của xã Hát Lót đến học hỏi và làm theo. Điển hình là các anh Đỗ Danh Nghiêm (bản Noong Xôm) thu nhập 500 triệu đồng/năm từ trồng xoài, nhãn, na; Lý Văn Quảng (tiểu khu 10) thu nhập 540 triệu đồng/năm từ trồng xoài. Tính riêng năm 2019, cả xã Hát Lót trồng mới 460 ha cây ăn quả, nâng tổng diện tích cây ăn quả lên 1.560 ha. Để tạo vùng sản xuất tập trung theo tiêu chuẩn VietGAP, xã Hát Lót đã tích cực chỉ đạo các cán bộ chuyên môn tuyên truyền, hỗ trợ các hộ dân thành lập 12 HTX chuyên cung cấp giống, vật tư nông nghiệp và sản xuất các loại cây ăn quả; thu hút 3 doanh nghiệp đầu tư sản xuất và tiêu thụ nông sản trên địa bàn.

Ông Đào Văn Hiền, Chủ tịch UBND xã Hát Lót, phấn khởi: Các mô hình trồng cây ăn quả đã mang lại hiệu quả kinh tế cho các gia đình, giúp nhiều hộ dân trong xã vươn lên giàu có; thu nhập bình quân đầu người trong xã hiện nay đã đạt 34 triệu đồng/người/năm. Năm 2018, xã Hát Lót đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới.

Phát huy kết quả, xã Hát Lót sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động nhân dân mở rộng diện tích cây ăn quả; ghép cải tạo các vườn cây ăn quả sang giống mới có năng suất, chất lượng và giá trị kinh tế cao; tập trung xây dựng các mô hình sản xuất theo hướng hữu cơ để xây dựng thương hiệu nông sản; khuyến khích thành lập các hợp tác xã liên kết với các siêu thị, doanh nghiệp tiêu thụ và xuất khẩu nông sản...