Theo giới thiệu của Hội Khuyến học huyện Mai Sơn, chúng tôi về bản Áng Ưng, xã Chiềng Ban để tìm hiểu về dòng họ Vì hiếu học. Đây là dòng họ dân tộc Thái tiêu biểu, luôn khuyến khích con cháu phấn đấu học tập, rèn luyện, thực hiện tốt phong trào khuyến học, khuyến tài. Dòng họ Vì đã được Hội Khuyến học tỉnh công nhận là “Dòng họ học tập” xuất sắc 5 năm (2016-2020).

Các gia đình trong dòng họ Vì, bản Áng Ưng, xã Chiềng Ban (Mai Sơn) luôn quan tâm việc học của con cháu.

Ông Vì Văn Thiết, Trưởng ban Khuyến học dòng họ Vì, cho biết: Dòng họ Vì hiện có 23 hộ gia đình, với 93 thành viên. Xác định chỉ có học tập mới có kiến thức để làm việc hiệu quả, nhất là áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, xóa đói giảm nghèo, nên từ năm 2013, dòng họ đã thành lập Ban Khuyến học, tuyên truyền, vận động các gia đình trong dòng họ chăm lo cho con cháu học hành đầy đủ, không bỏ học giữa chừng; tích cực hưởng ứng các phong trào khuyến học của dòng họ, của địa phương.

Hằng năm, Ban Khuyến học dòng họ Vì đã tổ chức cho các hộ gia đình đăng ký xây dựng “Gia đình hiếu học”; xây dựng các mục tiêu cụ thể để con em trong dòng họ phấn đấu học tập, đạt thành tích cao. Đây cũng là cơ sở để cuối năm, dòng họ tổ chức gặp mặt tổng kết hoạt động khuyến học, tạo cơ hội cho các gia đình trao đổi kinh nghiệm nuôi dạy, giáo dục con cháu và khen thưởng con em đạt thành tích cao trong học tập.

Để hoạt động hiệu quả, dòng họ đã xây dựng quỹ khuyến học, với mức đóng góp 40.000 đồng/hộ/năm. Mức tiền thưởng cho các cháu có thành tích học tập cũng được phân loại theo mức độ thành tích, từ 50.000 đồng đến 5 triệu đồng/cá nhân. Ngoài ra, Ban Khuyến học dòng họ còn kịp thời khen thưởng đột xuất những cá nhân có thành tích vượt trội hoặc có tiến bộ rõ rệt trong học tập. Dù phần thưởng không lớn, nhưng đã động viên tinh thần, khuyến khích con em trong dòng họ học tập tốt hơn. Riêng năm 2020, đã khen thưởng 25 cháu đạt danh hiệu học sinh khá, giỏi.

Hiện, dòng họ có 2 tiến sĩ; 3 thạc sỹ và 25 người có trình độ cao đẳng, đại học trở lên, trong đó nhiều người đang công tác tại các cơ quan nhà nước, các trường học trên địa bàn huyện, tỉnh. Đây là những tấm gương sáng để các con cháu trong dòng họ tiếp tục học tập, rèn luyện và noi theo.

Ông Vì Văn Thiết chia sẻ thêm: Cùng với chú trọng việc học tập, Ban Khuyến học dòng họ còn thường xuyên nhắc nhở, vận động các gia đình quan tâm quản lý, giáo dục con em chấp hành tốt các quy định của pháp luật, không mắc các tệ nạn xã hội, xây dựng lối sống lành mạnh, nhất là lứa tuổi thanh, thiếu niên; khuyến khích các cháu phấn đấu, rèn luyện trở thành những người có kiến thức, có ích cho gia đình, dòng họ và cộng đồng xã hội.

Bên cạnh đó, các gia đình trong dòng họ Vì còn đoàn kết, giúp đỡ nhau phát triển kinh tế, áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao thu nhập để có điều kiện chăm lo cho con cháu học hành chu đáo. Nhiều mô hình đem lại hiệu quả kinh tế như: Mô hình trồng nấm sạch; trồng cây ăn quả; trồng rau sạch kết hợp chăn nuôi gia súc, gia cầm. Hiện, dòng họ không có hộ nghèo, 80% hộ gia đình có kinh tế ổn định, khá giả. Một số gia đình có thu nhập từ 200 - 500 triệu đồng/năm, như gia đình các ông: Vì Văn Tưới, Vì Văn Bình...

Những kết quả đạt được trong thi đua khuyến học, khuyến tài của dòng họ Vì cần tiếp tục được biểu dương, ghi nhận, góp phần bồi đắp tri thức và niềm tự hào cho các thế hệ con cháu.