Chiến tranh đã lùi xa, Bản anh hùng ca, Khu di tích lịch sử Ngã Ba Cò Nòi đã trở thành một điểm đến trong hành trình du lịch hướng về cội nguồn “Qua miền Tây Bắc”, là địa chỉ đỏ trong những trang sử vàng của dân tộc giáo dục truyền thống yêu nước cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

Tôn vinh những giá trị lịch sử

Tôn vinh những giá trị lịch sử, công lao đóng góp của quân và dân ta nói chung, của lực lượng thanh niên xung phong nói riêng trong chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ, năm 1996, Ban liên lạc hai Đội Thanh niên xung phong 34 và 40 đã làm việc với Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La, Tỉnh đoàn Sơn La thống nhất chủ trương xây dựng Tượng đài, Nhà lưu niệm tại Ngã ba Cò Nòi. Để ghi lại chiến tích anh hùng của TNXP tại Ngã ba Cò Nòi, ngày 21/4/2000 Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La đã quyết định xây dựng Khu đài tưởng niệm TNXP tại Ngã ba Cò Nòi. Và đúng ngày 7/5/2002, Đài tưởng niệm được khánh thành.

Đài tưởng niệm liệt sỹ Thanh niên xung phong được xây dựng bên cạnh Ngã ba Cò Nòi lịch sử trên diện tích 20.000 m2. Cụm tượng đài được xây dựng với nhóm tượng 3 nam thanh niên xung phong cao 12 mét, đặt trên bệ khối đá nặng 280 tấn. Cùng với nhóm tượng đài còn có hai bức phù điêu thể hiện hình ảnh toàn dân ra trận chiến đấu chống thực dân Pháp. Các bức phù điêu tái hiện lại hình ảnh quân và dân chi viện cho chiến trường Điện Biên Phủ, sức mạnh của lực lượng thanh niên xung phong trong việc san lấp hố bom, thông đường, kéo pháo.

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (1954-2004), ngày 29/4/2004 di tích được Bộ Văn hóa, Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là di tích lịch sử cấp quốc gia.

Tháng 1/2019, UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi, tổng diện tích 10,51 ha, gồm khu tưởng niệm tâm linh, Quảng trường, sân lễ hội, khu dịch vụ, chứng tích hố bom, cây xanh cảnh quan, bãi đỗ xe và hạ tầng kỹ thuật. Đồng thời, tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi, do đồng chí Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy làm Trưởng ban.

Ông Vũ Tiến Đĩnh, Chủ tịch UBND huyện Mai Sơn, thông tin: Năm 2020, tỉnh chỉ đạo huyện Mai Sơn và các đơn vị liên quan triển khai thực hiện xây dựng các hạng mục trong giai đoạn I của dự án, gồm nhà tưởng niệm; bia ghi công; sân và một số hạng mục khác, với tổng mức đầu tư gần 15 tỷ đồng; trong đó, ngân sách hơn 3,8 tỷ đồng, còn lại là nguồn xã hội hóa từ các tổ chức, cá nhân. Sau gần 1 năm thi công, ngày 14/7/2021, tỉnh ta tổ chức Lễ khánh thành Khu tâm linh giai đoạn I.

Phát huy hiệu quả giá trị khu di tích, đảm bảo tính khả thi của quy hoạch đã được phê duyệt, những năm qua, tỉnh Sơn La tiếp tục đề xuất với Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Cựu thanh niên xung phong Việt Nam đầu tư các hạng mục công trình giai đoạn II của Dự án (2021-2025) tổng mức đầu tư khoảng 104 tỷ đồng.

Sau khi hoàn thành các hạng mục trong quy hoạch dự kiến vào năm 2030, công trình tu bổ, tôn tạo Khu di tích Ngã ba Cò Nòi sẽ là điểm du lịch, tri ân các anh hùng liệt sĩ thanh niên xung phong trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp.

Địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống anh hùng

70 năm đã trôi qua, Ngã ba Cò Nòi đã trở thành địa chỉ đỏ trong những trang sử vàng của dân tộc, là nơi ghi dấu những chiến công đặc biệt tiêu biểu của lực lượng thanh niên xung phong, của quân và dân ta trong những năm tháng ác liệt nhất của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Ông Nguyễn Vũ Điền, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh, chia sẻ: Những chiến công vẻ vang năm xưa của lực lượng thanh niên xung phong Việt Nam tại Ngã ba Cò Nòi đã khắc sâu trong ký ức của đồng bào Tây Bắc và người dân cả nước. Chiến công vẻ vang đó, trở thành sức mạnh tinh thần to lớn, góp phần giáo dục cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau về truyền thống yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc. Những địa danh như bến phà Tạ Khoa - đèo Chẹn; rừng bản Nhọt; đèo 82 Chiềng Đông, đèo Pha Đin, cầu Tà Vài, đặc biệt là “tọa độ lửa” Ngã ba Cò Nòi... đã đi vào lịch sử dân tộc như một minh chứng điển hình cho tinh thần đấu tranh bất khuất, oanh liệt của các thế hệ cha ông ta trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Hiện nay, Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi là một trong 13 di tích được xếp hạng cấp quốc gia của tỉnh Sơn La, là di tích lịch sử duy nhất ghi dấu chiến công của lực lượng thanh niên xung phong Việt Nam ở tỉnh Sơn La. Chào mừng 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, Ban quản lý Di tích đã chỉnh trang khuôn viên sạch đẹp, bảo đảm an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy để phục vụ tốt nhân dân, du khách về với Di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi.

Chị Đỗ Thị Thu Hằng, thuyết minh viên Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi, chia sẻ: Năm 2023, Di tích đã đón khoảng 5.000 lượt khách tham quan. Từ đầu năm đến nay, đã có khoảng 6.000 khách tới tham quan, dâng hương.

Hòa trong dòng người về thăm Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi có nhiều phóng viên, nhà báo đã đến tìm hiểu về những chiến công của lực lượng thanh niên xung phong và trực tiếp tìm gặp những nhân chứng lịch sử. Nhà báo Nguyễn Thanh Long, phóng viên báo Quảng Bình xúc động nói: Đây là lần đầu tiên tôi đến với Sơn La và thăm Di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi. Tôi rất tự hào về tinh thần yêu nước, sự quả cảm và ý chí bất khuất kiên cường của những chiến sĩ thanh niên xung phong đã không tiếc tuổi thanh xuân, cống hiến máu xương vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Hằng năm, các hoạt động tổ chức thắp nến tri ân, thăm hỏi, động viên các gia đình thương binh, liệt sĩ, vận động đoàn viên, thanh niên đóng góp hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người có công với cách mạng... của tuổi trẻ trên địa bàn huyện Mai Sơn. Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi đã trở thành “Địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc, sẵn sàng xả thân vì độc lập, tự do của Tổ quốc cho thế hệ trẻ.

Anh Lò Đức Ngọc, Bí thư Huyện đoàn Mai Sơn, cho biết: Chào mừng 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, Huyện đoàn đã cho ra mắt công trình thanh niên số hóa giới thiệu về Khu di tích lịch sử Ngã ba Cò Nòi. Công trình thiết kế dưới dạng Infographic gồm 18 trang, màu sắc đa dạng, nội dung chủ đạo được nhấn mạnh bằng chữ kích thước to, màu sắc nổi bật kèm hình ảnh minh chứng sắc nét, dễ hình dung, làm nổi bật thông tin chính và tạo hứng thú cho người đọc.

70 năm, “Ngã ba Cò Nòi - khúc tráng ca bất tử” mãi mãi là cột mốc lịch sử trường tồn của đất nước, dân tộc Việt Nam, biểu thị cho tinh thần, ý chí bảo vệ độc lập, tự do của Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân, giữ gìn non sông gấm vóc đất nước. Là một trong những địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống đấu tranh giải phóng dân tộc của quân và dân ta và là mạch nguồn bồi đắp, giáo dục truyền thống yêu nước, tình cảm cách mạng cho các thế hệ hôm nay và mai sau.