Tháng 12/1953, Bộ Chính trị quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ. Toàn Đảng, toàn quân và nhân dân cả nước hạ quyết tâm phải toàn thắng trong chiến dịch lịch sử này. Công tác chuẩn bị cho chiến dịch được Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ chỉ đạo khẩn trương. Một khí thế thi đua, yêu nước sục sôi được phát động khắp cả nước và các địa phương trong đó có Sơn La, với tinh thần “tất cả cho tiền tuyến, tất cả cho chiến thắng”.

Sơn La thời điểm đó thuộc khu Tây Bắc, là tỉnh tiếp giáp với mặt trận Điện Biên Phủ, được xác định là hậu phương trực tiếp, vừa là tiền phương từ hướng Nam của mặt trận Điện Biên. Trong chiến dịch lịch sử này, Sơn La gánh vác trọng trách lớn, do địa bàn có huyết mạch giao thông nối liền giữa Việt Bắc và Tây Bắc, nối liền miền xuôi với miền núi, có ý nghĩa quyết định vào thắng lợi chiến dịch.

Thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, Chính phủ, Tổng Quân ủy Trung ương, Đảng bộ, quân và dân các dân tộc tỉnh Sơn La cùng với cả nước đã sục sôi khí thế thi đua chuẩn bị nhân lực, vật lực, huy động mọi nguồn lực tại chỗ để phục vụ chiến dịch với một quyết tâm cao nhất. Căn cứ yêu cầu của Hội đồng cung cấp mặt trận Trung ương và khả năng của địa phương, tỉnh Sơn La được Khu ủy Tây Bắc giao huy động nhân tài vật lực với mức độ cao so với các địa phương.

Mặc dù mới được giải phóng, còn nhiều khó khăn phức về đời sống, xã hội, hệ thống chính quyền cách mạng ở cơ sở mới được củng cố, nhưng Đảng bộ tỉnh Sơn La đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai công tác chuẩn bị phục vụ chiến dịch, động viên nhân vật lực trong toàn tỉnh với tinh thần chủ động, khí thế sục sôi cách mạng tiến công để góp phần tích cực vào chiến thắng Điện Biên Phủ.

Chấp hành chỉ đạo của Trung ương Đảng, Khu ủy Tây Bắc, ngay từ tháng 11/1953, Đảng bộ tỉnh Sơn La đã triển khai kế hoạch chuẩn bị phục vụ cho chiến cuộc Đông xuân 1953-1954 trên từng lĩnh vực, trong đó nhiệm vụ bảo vệ vùng mới giải phóng, trọng tâm là phối hợp tổ chức truy quét, tiêu diệt các cụm phỉ ở các địa bàn thuộc vùng Sông Mã, Mường La, Thuận Châu, nhằm củng cố vững chắc hậu phương, làm sạch địa bàn để tập trung phục vụ chiến dịch thắng lợi.

Đồng thời, toàn Đảng bộ, quân và nhân dân các dân tộc khẩn trương tham gia phối hợp triển khai “chiến dịch mở đường” để phục vụ chiến dịch. Tỉnh Sơn La được giao nhiệm vụ bảo đảm tuyến đường 13 từ Ba Khe, Văn Chấn, tỉnh Yên Bái đến Cò Nòi, huyện Mai Sơn và tuyến đường 41 từ Mộc Châu lên tới Tuần Giáo, tỉnh Lai Châu (cũ). Đây là đoạn đường khó khăn, có nhiều đèo, núi đá, cầu ngầm qua suối, có bến phà Tạ Khoa qua sông Đà, các trạm, cụm kho dọc đường, đặc biệt điểm nối giữa đường 13 và đường 41 tại ngã ba Cò Nòi - là những trọng điểm bắn phá khốc liệt của địch.

Toàn tỉnh đã huy động liên tục lượng lớn dân công với trên 2 triệu ngày công. Lực lượng dân công thường xuyên trên mặt đường có thời điểm gần 2 vạn người. Bộ đội công binh Trung đoàn 151 của tỉnh - lực lượng chủ công làm đường vừa đánh mìn phá đá, phá bom nổ chậm, vừa hướng dẫn dân công về kỹ thuật, bảo đảm thi đua lao động sôi nổi, khẩn trương, liên tục diễn ra trên các tuyến đường dài hàng trăm km, vừa chạy đua với thời gian, bất chấp máy bay địch tăng cường bắn phá. Nam, nữ thanh niên các dân tộc trong tỉnh đã không quản thời tiết nắng, mưa, vượt đèo cao, suối sâu, bất chấp mọi hiểm nguy, sự đe dọa của đạn bom, máy bay bắn phá, ngày đêm thực hiện nhiệm vụ đảm bảo giữ cho con đường thông suốt.

Cùng với đường bộ, các dòng sông với những con thuyền, chiếc phà cũng hướng ra mặt trận. Riêng bến phà Tạ Khoa thường xuyên bị máy bay oanh tạc, có đợt chúng huy động máy bay đánh phá mấy ngày liền, nhưng với tinh thần tất cả vì thắng lợi của chiến dịch, cán bộ và dân công bến phà vẫn hiên ngang dũng cảm, không quản nguy hiểm, hy sinh, tổ chức vận hành phà đúng giờ ấn định, không để ách tắc, phấn đấu tốc độ di chuyển nhanh (từ 15 đến 20 phút một chuyến), đảm bảo mỗi ngày đêm vận chuyển an toàn 25 đến 35 lượt xe hàng qua sông, luôn vượt mức kế hoạch giao từ 200 - 500% trong mọi tình huống.

Công tác vận tải, cung cấp hậu cần cho chiến dịch, tỉnh Sơn La xác định là hậu phương trực tiếp của tiền tuyến lớn và là trạm trung chuyển chính của toàn chiến dịch. Hầu hết các tổng kho dự trữ của chiến dịch đều đặt trên đất Sơn La, rồi từ đây tiếp tục chuyển ra mặt trận. Vì vậy, một tạ gạo huy động tại Sơn La chuyển tới mặt trận sẽ có giá trị bằng cả tấn gạo ở nơi xa chuyển đến. Toàn Đảng bộ, quân và nhân dân các dân tộc Sơn La đã dồn mọi khả năng có thể cả nhân lực, vật lực ở địa phương cung cấp cho tiền tuyến trên mặt trận Điện Biên Phủ. Nhiều nơi đồng bào tự nguyện đăng ký cung cấp thóc gạo, trâu, bò, lợn phục vụ để bộ đội ăn no đánh thắng. Kết quả, tỉnh Sơn La đã huy động được 2.744 tấn gạo, vượt 199 tấn so với kế hoạch giao, 73 tấn thịt, vượt 13 tấn và gần 140 tấn rau, đậu các loại...

Công tác huy động dân công, tỉnh Sơn La đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giao, vừa bảo đảm dân công làm đường, trực sửa luôn thông suốt tuyết đường 13, 41; vừa huy động làm kho, lán ở các trạm trung chuyển, bốc vác, vận chuyển lương thực, vũ khí đạn được cho bộ đội từ hậu phương ra tiền tuyến và phục vụ thương binh. Tổng số dân công đã huy động phục vụ trong cả chiến dịch gần 22.000 người (vượt chỉ tiêu 10.000 người) với gần 2 triệu ngày công. Nhiều tấm gương hy sinh quả cảm của dân công đã góp phần làm sáng chói thêm chiến công oanh liệt của dân tộc ta trong chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ.

Mặt khác, trong quá trình vừa chuẩn bị toàn diện cho chiến dịch, Đảng bộ Sơn La vừa chỉ đạo xây dựng lực lượng, tích lũy, huy động nguồn nhân lực, vật lực; thường xuyên cảnh giác chiến đấu với các ổ, nhóm gián điệp, biệt kích của địch tung vào địa bàn và bọn phản động địa phương. Lực lượng công an và bộ đội địa phương trong tỉnh còn đảm nhiệm trọng trách bảo vệ an toàn các tuyến cầu đường vận chuyển, các trạm, tổng kho hậu cần và giữ gìn trật tự trị an địa bàn. Cùng thời gian này, nhiều thanh niên yêu nước đã xung phong lên đường tòng quân; chỉ tính trong 6 tháng đầu năm 1954, toàn tỉnh đã tuyển 1.043 tân binh bổ sung cho bộ đội chủ lực và các đơn vị bộ đội địa phương, xây dựng 2 tiểu đoàn bộ đội của tỉnh để làm nhiệm vụ cơ động chiến đấu bảo vệ hậu phương và phối hợp với chiến dịch.

Kết thúc chiến dịch Điện Biên Phủ, Đảng bộ, quân và dân các dân tộc tỉnh Sơn La và nhiều đơn vị, cá nhân được Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Khu Tây Bắc tặng những phần thưởng cao quý. Nhiều đơn vị, như bến phà Tạ Khoa, các huyện Thuận Châu, Phù Yên, Mường La đã được tặng danh hiệu đơn vị phục vụ xuất sắc.

Phát huy truyền thống vẻ vang và hào khí Điện Biên Phủ anh hùng, Sơn La đang tiếp tục nỗ lực vươn lên trong công cuộc đổi mới, cùng toàn Đảng, toàn quân, nhân dân cả nước thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.