Mạng internet ngày càng phát triển, bao phủ khắp mọi miền, tạo điều kiện cho nhiều nông dân, hộ sản xuất, kinh doanh, HTX có thêm cơ hội giới thiệu và đưa sản phẩm nông, lâm, thủy sản đến với thị trường. Đặc biệt, sự xuất hiện của các gian hàng trực tuyến trên sàn thương mại điện tử đã và đang giúp sản phẩm nông sản Sơn La đến với người tiêu dùng nhanh và hiệu quả.

Từ bán hàng online...

Khi thương mại điện tử (TMĐT) còn chưa được biết đến nhiều ở một tỉnh miền núi như Sơn La thì mạng xã hội là khởi điểm cho bước tiếp cận với bán hàng online qua internet. Gia đình chị Tặng Thị Bích, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu, chuyên trồng rau liên kết với HTX. Từ năm 2019, chị Bích bắt đầu mua gom thêm rau của bà con nông dân trong xã mang đi tiêu thụ các nơi. Tìm kiếm nhiều mối bán hàng, mỗi lần thu hoạch rau, chị đều livestream trên facebook. Ban đầu chưa có nhiều tương tác, nhưng chị vẫn kiên trì giới thiệu về các loại rau an toàn, trái cây và quy trình trồng, chăm sóc của nông dân... Cách làm đó đã dần thu hút được nhiều người xem. Trang facebook cá nhân của chị hiện đã có tới 3,3 nghìn người theo dõi, mỗi video livestream thu hút vài trăm lượt xem, giúp chị tạo dựng được uy tín với cả người nông dân bán hàng và khách hàng tiêu thụ sản phẩm. Chị Bích vui vẻ nói: Thông qua facebook, tôi không chỉ bán được sản phẩm của riêng gia đình trồng mà còn giúp bà con xung quanh kết nối tiêu thụ các loại rau, quả theo mùa nhanh hơn, thuận lợi hơn.

Hai năm trước, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, các hình thức bán hàng trực tuyến đã phát huy rõ hiệu quả. Thương mại điện tử dần được quan tâm và phát triển theo hướng chuyên nghiệp. Trước đây, những thành viên của HTX Tây Bắc, huyện Yên Châu bất lợi trong cạnh tranh sản phẩm trên thị trường, bởi vị trí xa các thành phố lớn, phải qua nhiều cầu mới có thể đưa sản phẩm tới người tiêu dùng ngoại tỉnh. Nhưng từ 2018, khi sản phẩm tỏi đen của HTX được chứng nhận đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao lên sàn TMĐT đã có thể giao dịch với mọi khách mà không phải qua trung gian.

Chị Nguyễn Thị Yến Linh, Giám đốc HTX Tây Bắc, chia sẻ: Ban đầu, chúng tôi chỉ có duy nhất sản phẩm tỏi đen bán thử trên 4 sàn TMĐT (Postmart, Sendo, Shopee, Lazada). Sau một thời gian hoạt động thấy hiệu quả, nhận được sự tương tác và phản hồi tích cực của khách hàng, HTX tiếp tục phát triển và đưa thêm 7 sản phẩm lên các sàn TMĐT. Hiện tại, doanh thu bình quân từ bán hàng trực tuyến đạt trên 50 triệu đồng/tháng/sàn TMĐT. Chúng tôi đang tiếp tục phát triển bán hàng trên các trang mạng xã hội Facebook, Zalo, Tiktok.

HTX Thái Tuấn, huyện Quỳnh Nhai cũng đạt được những hiệu quả bước đầu và nhận thấy tiềm năng từ loại hình bán hàng hiện đại này. Chị Đinh Thị Yến, Giám đốc HTX, cho biết: Năm 2021, HTX bắt đầu đưa sản phẩm cá tép dầu khô lên các sàn TMĐT Postmart, Sendo, Voso, Shopee, Lazada. Ngoài kênh bán hàng truyền thống thì các sàn thương mại điện tử mang đến hiệu quả kinh doanh tốt. Mỗi năm, HTX bán ra thị trường 3,1 tấn cá tép dầu khô, trong đó đơn hàng trực tuyến chiếm 30%. Ưu điểm của loại hình bán hàng này là đơn vị nhận được hỗ trợ kỹ thuật từ tạo lập tài khoản cho đến chốt đơn hàng, có nhân viên đến tận nơi nhận hàng và giao hàng cho khách.

Cùng với phát triển bán hàng trên các sàn TMĐT, nhiều đơn vị có sản phẩm được chứng nhận OCOP, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu còn tận dụng ưu thế từ dịch vụ quảng cáo trên Facbook, học làm Tiktok, chụp ảnh nghệ thuật, xây dựng video giới thiệu sản phẩm để quảng bá trên mạng xã hội. Đây là bước tiếp cận nhanh với khách hàng tiềm năng, có nhu cầu thực trên không gian ảo vừa để bán hàng thông qua các nền tảng này, vừa kết nối với cửa hàng trực tuyến trên các sàn TMĐT, giúp tăng doanh số bán hàng trên nhiều kênh khác nhau.

Đến lên sàn thương mại điện tử

Hiện nay, rất nhiều HTX, đơn vị, hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh đã được cơ quan chức năng hướng dẫn và dần làm quen với kênh bán hàng mang tính thức thời này. Tính đến tháng 3/2023, toàn tỉnh đã có trên 113.500 tài khoản hoạt động trên các sàn TMĐT, trên 138.700 hộ sản xuất, kinh doanh được đào tạo kỹ năng số và kỹ năng hoạt động trên không gian mạng; gần 2.500 sản phẩm nông sản của Sơn La đã được đưa lên sàn TMĐT.

Anh Nguyễn Công Duy, Phòng Kế hoạch - Kinh doanh, Bưu điện tỉnh, thông tin: Năm 2022, đã có 60 sản phẩm OCOP, hơn 1.500 sản phẩm nông sản Sơn La được đưa lên sàn Postmart. Đội ngũ nhân viên của Postmart đã hướng dẫn về kỹ năng số và kỹ năng hoạt động trên không gian mạng cho gần 35.000 lượt người.

Những năm gần đây, việc tập huấn, phổ biến kỹ năng giao dịch trên sàn TMĐT cho các hộ, đơn vị sản xuất, kinh doanh được Sở Công Thương đặc biệt chú trọng triển khai; mở ra hướng đi mới giúp tháo gỡ khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm. Hiện nay, Sở Công Thương đang tiếp tục triển khai thực hiện Đề án “Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động xúc tiến thương mại giai đoạn 2021-2030” trên địa bàn tỉnh Sơn La; phối hợp với VNPT Sơn La, các sở, ngành, các huyện, thành phố xây dựng kế hoạch triển khai thí điểm sàn giao dịch và truy xuất nguồn gốc, xuất xứ nông sản của tỉnh.

Bên cạnh đó, Sở Công Thương đã xây dựng trang thông tin giới thiệu sản phẩm (https://agritradepage.vn) với 42 doanh nghiệp, HTX và 52 sản phẩm nông sản tiêu biểu bằng 3 ngôn ngữ (Việt, Anh, Trung); hỗ trợ quảng bá, giới thiệu và bán sản phẩm trên 3 sàn TMĐT quốc tế là: Alibaba.com, EC21.com, Agrimp.com. Sở cũng thiết lập kênh Youtube nông sản Sơn La, xây dựng các bài viết, hình ảnh, video giới thiệu sản phẩm bằng nhiều ngôn ngữ để quảng bá sâu rộng sản phẩm nông sản tiêu biểu của Sơn La đến thị trường nước ngoài.

Anh Phạm Trung Kiên, Phó trưởng Phòng Quản lý thương mại - Hợp tác quốc tế, Sở Công Thương, nói: Đến nay, các sản phẩm tham gia sàn TMĐT ngày càng phong phú, đa dạng, từ các sản phẩm nông sản sơ chế, chế biến, như chè, cà phê, sữa đến các loại hoa quả sấy và sản phẩm quả tươi, như mận hậu, xoài, nhãn, bơ, chanh leo, mật ong... Hiện tại, đã có 110 sản phẩm OCOP, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, sản phẩm nông sản được đăng tải lên sàn giao dịch.

Các sàn TMĐT không chỉ đơn thuần là cầu nối giữa sản xuất và người tiêu dùng, mà còn là kênh quảng bá, giới thiệu sản phẩm nông sản của Sơn La đến với thị trường trong và ngoài nước theo hướng hiệu quả, tiết kiệm chi phí. Lợi ích lớn nhất mà sàn TMĐT mang lại chính là giúp người nông dân tiêu thụ sản phẩm, tăng doanh số bán hàng và thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh phát triển.