Thời gian qua, trên địa bàn huyện Sông Mã đã xảy ra nắng nóng kéo dài, ít mưa nên lượng nước tại các công trình hồ chứa, sông, suối, đập giảm mạnh. Qua thống kê, có hơn 88 ha lúa vụ xuân có khả năng bị hạn. UBND huyện đã chỉ đạo các xã, thị trấn, cơ quan, đơn vị tập trung triển khai các biện pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước trên địa bàn.

Tại xã Chiềng Sơ, nhiều diện tích lúa bị thiếu nước sản xuất. Anh Cà Văn Hỏa, bản Nà Cần, lo lắng: Gia đình có 500 m² lúa, những ngày gần đây nắng nóng kéo dài, lúa thiếu nước; ruộng lại xa dòng sông Mã nên không chủ động được nguồn nước tưới. Nếu không mưa, diện tích này bị hạn, gia đình sẽ chuyển sang trồng cây ngắn ngày.

Ông Lò Văn Tưởng, Phó Chủ tịch UBND xã Chiềng Sơ, cho biết: Xã có 890 ha cây ăn quả các loại và gần 100 ha lúa xuân. Hiện nay, có 10 ha lúa tại các bản Nà Lốc II, Nà Cần, Nà Cần II, Cần Tọ đang bị thiếu nước, nếu không khắc phục được, sẽ chuyển đổi sang trồng các loại cây ngắn ngày. Đối với cây ăn quả, xã vận động bà con vun xới gốc giữ ẩm cho cây. Những hộ dân khu vực vùng sông Mã sử dụng máy bơm nước để tưới hằng ngày cho cây.

Tại xã Nậm Nằm, nắng nóng kéo dài đã ảnh hưởng đến sản xuất của bà con. Anh Lò Văn Nước, Phó Chủ tịch UBND xã, cho biết: Xã có khoảng 30 ha sắn không phát triển do thiếu nước, tập trung tại các bản: Púng Hày, Púng Khương, Chạy Cang, Nậm Mằn. Còn một số diện tích cây ăn quả bị ảnh hưởng, xã tuyên truyền bà con vun gốc, sử dụng cỏ khô để giữ ẩm.

HTX Hoa Mười, xã Chiềng Khoong có 45 ha nhãn, trong đó 25 ha nhãn chín sớm. Hiện nay, 15 ha bị ảnh hưởng bởi nắng nóng, dẫn đến diện tích nhãn chín sớm quả bị héo, vỏ rám nắng. Ông Lường Văn Mười, Giám đốc HTX, cho hay: HTX vận động các thành viên bơm nước từ suối gần khu sản xuất để tưới cho diện tích nhãn vào sáng sớm, hoặc chiều muộn, hạn chế cây bị khô hạn. Đối với diện tích không có nước, sử dụng lá nhãn, cành nhãn khô phủ quanh gốc để giữ độ ẩm cho cây.

Huyện Sông Mã có 1 công trình hồ chứa; 183 công trình đập dâng; 124 công trình phai tạm dâng nước; 400 km kênh, đảm bảo nước tưới cho 1.760 lúa chiêm xuân, hơn 10.700 ha cây ăn quả. Theo các cơ quan chức năng, nguồn nước tại các công trình năm 2024 ít hơn so với cùng kỳ nhiều năm trước. Hạn chế thiệt hại do hạn hán, UBND huyện chỉ đạo các xã hướng dẫn, hỗ trợ nông dân sử dụng phương pháp tưới nước tiết kiệm trong sản xuất; tuyên truyền, vận động người dân tại những vùng thiếu nước và có khả năng hạn hán chuyển đổi sang trồng một số cây có khả năng chịu hạn cao.

Ông Nguyễn Chí Thành, quyền Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNN huyện, cho biết: Phòng đã tham mưu với UBND huyện chỉ đạo các xã chủ động phối hợp với Chi nhánh Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thuỷ lợi Sơn La tại Sông Mã hướng dẫn nhân dân tận dụng triệt để các nguồn nước sẵn có tại sông, suối, khe, rạch, ao hồ làm guồng nước, bơm tưới. Phối hợp với tổ thuỷ lợi cơ sở kiểm tra công tác vận hành, điều tiết, phân phối nước tưới tiêu hợp lý, không để nước chảy tràn lãng phí. Đối với những diện tích thiếu nước do nước đầu nguồn thiếu, tuyên truyền, vận động nhân dân chuyển đổi sang các loại giống cây trồng ngắn ngày, như: Ngô, đỗ, lạc, ngô ngọt, rau chân vịt… 

Ông Nguyễn Văn Huynh, Trưởng Chi nhánh Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác công trình thủy lợi Sơn La tại Sông Mã, thông tin: Chi nhánh đã phối hợp với Phòng Nông nghiệp&PTNT huyện và UBND các xã, bản kiểm tra, rà soát đánh giá tất cả các hồ chứa nước; các đập dâng lấy nước trên địa bàn; triển khai các giải pháp gia tăng khả năng tích trữ nước trong phạm vi cho phép. Thời điểm này, qua kiểm tra, rà soát, mực nước ở các hồ, đơn vị tham mưu cho huyện áp dụng việc tưới luân phiên, ưu tiên những vùng có diện tích cấy lúa lớn, xa lấy trước, gần lấy sau.

Ứng phó với hạn hán kéo dài, các phòng chức năng huyện Sông Mã khuyến cáo người dân sử dụng những biện pháp tưới nước tiết kiệm; nạo vét ao hồ tích trữ nguồn nước. Đồng thời, triển khai các biện pháp che phủ gốc đảm bảo độ ẩm cho cây trồng; nhân rộng các mô hình tưới nước tiết kiệm, đảm bảo nguồn nước chống hạn, phục vụ sản xuất hiệu quả.