Còn hơn 1 tháng nữa, các doanh nghiệp, HTX, hộ sản xuất trên địa bàn huyện Sông Mã bước vào thu hoạch nhãn, xoài. Ngay từ cuối tháng 3, huyện đã chủ động xây dựng, ban hành kế hoạch sản xuất, chế biến, tiêu thụ, xuất khẩu nông sản; xúc tiến thương mại, phát triển thương mại điện tử.

Những năm gần đây, chất lượng các sản phẩm xoài, nhãn của huyện Sông Mã đã được khẳng định, tạo uy tín với người tiêu dùng, nhờ vậy, thị trường tiêu thụ được mở rộng tại nhiều tỉnh, thành trong cả nước và xuất khẩu. Huyện Sông Mã có trên 10.678 ha cây ăn quả các loại, trong đó, trên 9.300 ha đã cho thu hoạch. Năm 2022, huyện xuất khẩu 4.358 tấn quả, trong đó, 3.158 tấn quả nhãn tươi và long nhãn, còn lại là xoài.

Năm 2023, dự kiến sản lượng sản lượng nhãn, xoài đạt khoảng 82.000 tấn quả, trong đó, dự kiến xuất khẩu khoảng 22.000 tấn quả đi các nước: Trung Quốc, Úc, Vương quốc Anh, Hàn Quốc... còn lại tiêu thụ trong nước và chế biến long nhãn.

Ông Nguyễn Tiến Hải, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, cho hay: Ngay từ đầu năm, huyện tổ chức tập huấn kỹ thuật chăm sóc, thu hoạch, bảo quản nông sản cho thành viên các HTX, doanh nghiệp; quản lý chặt chẽ 46 mã vùng trồng phục vụ xuất khẩu; duy trì và phát triển các chuỗi liên kết sản xuất, cung ứng và tiêu thụ sản phẩm. Cùng với đó, đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, HTX quảng bá, gửi mẫu sản phẩm chào hàng; tham gia các sự kiện, tuần hàng trưng bày, giới thiệu nông sản trong và ngoài tỉnh. Đồng thời, liên kết với các đơn vị có đủ năng lực để phục vụ việc tiêu thụ, xuất khẩu. 

Thời điểm này, các thành viên HTX Dịch vụ nông, lâm nghiệp Nà Lứa, xã Mường Hung, đang tập trung bao trái xoài. Hiện nay, HTX có 60 ha cây ăn quả các loại, trong đó, 9 ha sản xuất theo mô hình ứng dụng công nghệ cao, hữu cơ. Anh Quàng Văn Hính, Giám đốc HTX, thông tin: Vài năm trở lại đây, HTX sử dụng phương pháp bao trái, vừa tạo ra mẫu mã sản phẩm đồng đều, tiết kiệm chi phí cho người sản xuất, vừa góp phần bảo vệ môi trường. Hiện nay, HTX đã kết nối với Công ty cổ phần Nông nghiệp hữu cơ FUSA Hải Dương và một số thương lái ở Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa để đảm bảo đầu ra cho sản phẩm. 

Còn tại HTX Dịch vụ nông nghiệp Hoa Mười, xã Chiềng Khoong, dự kiến sản lượng nhãn khoảng 350 - 400 tấn quả tươi. Ngoài liên kết với một số tiểu thương ở các chợ đầu mối lớn như: Chợ Long Biên (Hà Nội), Việt Trì (Phú Thọ), Thổ Tang (Vĩnh Phúc), HTX còn liên kết với Công ty TNHH cổ phần Nông nghiệp hữu cơ FUSA Hải Dương chào hàng tại một số thị trường EU. Năm nay, dự kiến xuất khẩu sang thị trường Úc khoảng 20-25 tấn quả, thị trường Trung Quốc khoảng 30 tấn quả.

Mở rộng thị trường tiêu thụ, huyện Sông Mã còn tích cực tham gia các đoàn công tác do tỉnh tổ chức khảo sát, nghiên cứu thị trường nước ngoài để hỗ trợ xuất khẩu. Phối hợp với các đơn vị như: Công ty TNHH Sản xuất và thương mại tổng hợp Phương Mai, Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Trường Mai, Công ty TNHH Hùng Thảo Bắc Giang, Công ty TNHH cổ phần Nông nghiệp hữu cơ FUSA và một số thương lái, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đã thực hiện ký cam kết với tỉnh về thực hiện xuất khẩu. Đồng thời, duy trì thị trường truyền thống như: Trung Quốc, Australia đối với trái cây tươi; phát triển các thị trường tiềm năng, thị trường các nước đã ký kết các Hiệp định Thương mại tự do với Việt Nam như: Nhật Bản, Hàn Quốc, các nước khu vực EU.

Ông Trần Văn Lộc, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Hưng Lộc, xã Chiềng Khương, nói: Đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu, 100% thành viên HTX chỉ sử dụng các loại phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học để bón cho gần 70 ha cây ăn quả; liều lượng, ngày giờ bón phân được ghi chép cẩn thận vào sổ theo dõi sản xuất. Hiện nay, ngoài sự hỗ trợ về thị trường tiêu thụ của cơ quan chuyên môn, HTX đã chủ động kết nối với một số bạn hàng ở các chợ đầu mối, siêu thị để tìm đầu ra cho sản phẩm. Giảm áp lực cho việc tiêu thụ quả tươi, các thành viên HTX cũng rà soát, đầu tư nâng cấp 6 lò sấy long nhãn. Dự kiến đầu tháng 6, bắt đầu thu hoạch xoài và sang tháng 7 sẽ thu hoạch nhãn. 

Hiện nay, huyện Sông Mã đã phối hợp chặt chẽ với Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cập nhật, cung cấp các thông tin dự báo thị trường để định hướng tổ chức sản xuất, hỗ trợ tiêu thụ, xuất khẩu nông sản trên địa bàn. Khuyến khích, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, HTX quảng bá, giới thiệu, gửi sản phẩm nhãn chào hàng, tham gia các hội chợ, triển lãm thương mại trong nước và quốc tế. Hướng dẫn các HTX, hộ sản xuất đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử Sendo, Shopee, Lazada, Pots mart, Voso... để quảng bá, giới thiệu và kết nối tiêu thụ, xuất khẩu nông sản năm 2023.

Đến thời điểm này, các xã, thị trấn đang đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các HTX, nông hộ thay dần các lò sấy thủ công sang lò sấy hơi, nhiệt để tạo ra sản phẩm long nhãn có mẫu mã đẹp, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng. Ngoài ra, huyện còn tập trung hỗ trợ cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng sản phẩm long nhãn tại 2 làng nghề chế biến long nhãn Hồng Nam và Hải Sơn, xã Chiềng Khoong. Hiện nay, toàn huyện có 2.994 lò sấy với tổng công suất chế biến từ 1.500 - 2.000 tấn quả tươi/ngày. Dự kiến sản lượng nhãn quả tươi đưa vào chế biến khoảng 25.000 tấn, chiếm 35,72% tổng sản lượng năm 2023. Đồng thời, duy trì 5 container lạnh bảo quản nông sản với công suất khoảng 130-162 tấn quả tươi và 3 kho lạnh có khả năng bảo quản khoảng 360 tấn quả tươi.

Ông Cà Văn Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Chiềng Khương, thông tin: Xã có 690 ha nhãn, trong đó, trên 25 ha sản xuất theo quy trình VietGAP, 10 ha nhãn được cấp mã vùng trồng xuất khẩu đi Trung Quốc, Úc. Ngoài việc chủ động liên kết với bạn hàng, các HTX, hộ sản xuất cũng lên kế hoạch chế biến long nhãn. Hiện nay, nhân dân trong xã đã đầu tư 298 lò sấy long nhãn, duy trì 1 container lạnh đảm bảo tiêu thụ hết nhãn của nông dân trong xã và các xã lân cận.

Với sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền và sự chủ động của các HTX, người nông dân, tin rằng vụ xoài, nhãn năm nay ở huyện biên giới sẽ có thị trường tiêu thụ ổn định, đạt được mục tiêu xuất khẩu, tiêu thụ đã đề ra, góp phần đưa thương hiệu trái cây của Sông Mã vươn xa đến với thị trường trong nước và quốc tế.