Đảm bảo môi trường hoạt động cho các doanh nghiệp kinh doanh đa cấp hợp pháp, Sở Công Thương đã tích cực phối hợp với các đơn vị, các sở, ban, ngành có liên quan, UBND các huyện, thành phố tăng cường công tác quản lý nhà nước trong hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp trên địa bàn tỉnh.

Tính đến nay, Sở Công Thương đã tiếp nhận, xác nhận cho 11 doanh nghiệp đăng ký và đang hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp tại địa phương. Các doanh nghiệp này đều đáp ứng các điều kiện hoạt động kinh doanh của pháp luật về bán hàng đa cấp với trên 3.800 người, chủ yếu tập trung tại thành phố Sơn La và các huyện Mộc Châu, Mai Sơn, Sông Mã. Hàng hóa kinh doanh là các mặt hàng thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, hàng hóa tiêu dùng, trong đó chủ yếu là thực phẩm chức năng. Đây là những mặt hàng rất khó xác định giá trị cũng như thời gian sử dụng, các sản phẩm này hầu như không được quảng cáo trên các phương tiện thông tin đại chúng, mà được quảng cáo đến người tiêu dùng thông qua các hội nghị về giới thiệu sản phẩm. Do đó, người tiêu dùng phần lớn tiếp nhận thông tin từ phía người bán hàng.

Các ngành chức năng đã tăng cường kiểm tra, giám sát các hội nghị, hội thảo, đào tạo về bán hàng đa cấp và kiểm tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện, xử lý các tổ chức, cá nhân hoạt động kinh doanh bán hàng đa cấp có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Đồng thời, tuyên truyền, phổ biến pháp luật về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, nâng cao nhận thức, giúp người dân cảnh giác, nhận diện các hành vi kinh doanh theo phương thức đa cấp bất chính, phản ánh đến các cơ quan chức năng nắm bắt, xử lý kịp thời.

Sở Công Thương đã tham mưu với UBND tỉnh về triển khai thực hiện Đề án nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp giai đoạn năm 2021-2025 và Quyết định của UBND tỉnh về ban hành quy chế phối hợp quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp trên địa bàn tỉnh. Các sở, ngành, đơn vị trên địa bàn tỉnh đã chủ động triển khai các nhiệm vụ phù hợp theo lĩnh vực, chức năng, nhiệm vụ của ngành mình.

Qua công tác kiểm tra, giám sát cho thấy các doanh nghiệp kinh doanh theo phương thức bán hàng đa cấp đều tuân thủ quy định về đăng ký hoạt động và ủy quyền cho một cá nhân cư trú tại địa phương để thay mặt doanh nghiệp làm việc với các cơ quan nhà nước tại tỉnh Sơn La. Năm 2022, Công ty TNHH Siberian Health Quốc tế bị thu hồi giấy xác nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp và chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương.

Tuy nhiên, công tác kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh phương thức đa cấp gặp nhiều khó khăn, đặc thù kinh doanh theo phương thức đa cấp là một mô hình kinh doanh phức tạp, phạm vi hoạt động trên nhiều địa phương, số lượng người tham gia lớn, các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp trên địa bàn tỉnh không có trụ sở tại tỉnh mà được thực hiện thông qua mạng lưới bán hàng của người tham gia.

Nhiều công ty đã lợi dụng sự thiếu thông tin thị trường hoặc sai lệch để lôi kéo người tham gia bằng hứa thưởng cao và những cơ hội làm giàu nhanh chóng làm cho người người tham gia một cách mù quáng. Một số doanh nghiệp có người đại diện được ủy quyền tại địa phương nhưng không nằm trong hệ thống nhà phân phối nên không nắm được tình hình hoạt động của công ty, không cung cấp được thông tin cho cơ quan có thẩm quyền khi được yêu cầu.

Hơn nữa, hiện nay phương thức kinh doanh đa cấp đang phát triển, còn nhiều đối tượng có dấu hiệu lừa đảo đa cấp, vi phạm pháp luật trong hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, với nhiều hình thức tinh vi, như: Bán hàng thông qua các nhóm kín, các buổi livestream trực tuyến trên mạng xã hội Facebook, Zalo, thông qua hình thức đầu tư tiền ảo, sàn giao dịch với kỹ thuật công nghệ cao, dẫn đến công tác quản lý nhà nước còn gặp nhiều khó khăn.

Bà Đỗ Thị Bích Châu, Phó Giám đốc Sở Công Thương, cho biết: Ngành tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm các văn bản, nội dung chỉ đạo của các cấp, các ngành về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp. Nâng cao năng lực, trách nhiệm, tăng cường công tác phối hợp với các đơn vị, lực lượng chức năng trong kiểm tra, kiểm soát hoạt động bán hàng đa cấp, nhất là cơ quan công an và quản lý thị trường để hỗ trợ việc phát hiện và xử lý các tổ chức hoạt động bất hợp pháp, với các vụ việc phức tạp, sử dụng công nghệ cao. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao ý thức về pháp luật trong hoạt động bán hàng đa cấp...

Cùng với sự vào cuộc của các ngành chức năng, mỗi người dân cần có ý thức tự giác, tự bảo vệ mình trước các chiêu trò dụ dỗ, lừa đảo của loại hình bán hàng đa cấp biến tướng. Đối với các doanh nghiệp kinh doanh bán hàng đa cấp, cần nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, đạo đức kinh doanh, công khai, minh bạch trong hoạt động và cung cấp thông tin.