Tỉnh Sơn La hiện có 57 công trình thủy điện vừa và nhỏ được cấp chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đầu tư đã hoàn thành đi vào hoạt động. Năm 2023, sản lượng điện đóng góp vào lưới điện quốc gia đạt 2,5 tỷ KWh, nộp ngân sách địa phương trên 460 tỷ đồng, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Những ngày đầu xuân Giáp Thìn, nắng ấm trải dài trên mặt hồ thủy điện Sập Việt, xã Sạp Vạt, huyện Yên Châu. Dẫn tôi tham quan nhà máy, anh Nguyễn Văn Lưu, quản lý Nhà máy, phấn khởi nói: Nhà máy được vận hành từ năm 2017 với 2 tổ máy, công suất 23,4 MW. Năm 2023, sản lượng điện đạt trên 64 triệu KWh, doanh thu đạt 70 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước trên 17 tỷ đồng.

Gắn bó với nhà máy thủy điện từ những ngày đầu hoạt động, anh Quàng Văn Hùng, Trưởng ca vận hành, Nhà máy thủy điện Sập Việt, chia sẻ: Do đặc thù công việc, nhà máy vận hành liên tục, ngày tết anh em cũng phải phân công nhau trực, mặc dù xa nhà, song được ban lãnh đạo nhà máy quan tâm, động viên cả vật chất và tinh thần nên chúng tôi yên tâm làm việc.

Tiếp hành trình đầu năm mới, chúng tôi đến thăm Nhà máy thủy điện Bó Sinh của Công ty cổ phần Đầu tư năng lượng thương mại xây dựng Hoàng Sơn (thành phố Hòa Bình) đầu tư xây dựng tại xã Bó Sinh, huyện Sông Mã. Đây là một trong 4 công trình thủy điện nhỏ đang được xây dựng trên địa bàn tỉnh. Cùng lãnh đạo công ty kiểm tra tiến độ và động viên cán bộ, công nhân thi công tại công trường, chúng tôi cảm nhận không khí thi đua lao động nơi đây, tất cả đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ thi công, hoàn thành xây dựng để đưa dòng điện của nhà máy sớm hòa vào lưới điện quốc gia.

Anh Phạm Đức Việt, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư năng lượng thương mại xây dựng Hoàng Sơn, thông tin: Công trình bắt đầu thi công từ tháng 9/2021, dự kiến hoàn thành và đưa vào sử dụng tháng 6/2024, gồm 2 tổ máy, công suất thiết kế 24 MW, tổng vốn đầu tư gần 800 tỷ đồng, vị trí xây dựng tại bản Huổi Lán, xã Bó Sinh. Đến nay, tổng khối lượng thi công đạt 50%, đã hoàn thành đập tràn giai đoạn 1. Công ty đang huy động gần 100 công nhân tập trung thi công, dự kiến đầu xuân mới 2024 sẽ lắp đặt tổ máy đầu tiên, đến tháng 9 sẽ hoàn thành thi công, phát điện hòa lưới điện quốc gia.

Thông tin về bức tranh thủy điện nhỏ trên địa bàn tỉnh, ông Nguyễn Văn Bắc, Giám đốc Sở Công Thương, cho biết: Ngay từ bước lập quy hoạch các dự án thủy điện nhỏ đã được đánh giá tác động ảnh hưởng tới môi trường và nhân dân vùng dự án. Công tác quản lý các dự án thủy điện nhỏ trên địa bàn tỉnh được thực hiện theo đúng quy định. Các chủ đầu tư cơ bản chấp hành nghiêm quy định về đất đai, môi trường, tài nguyên nước, các quy định về lập, thẩm định dự án đầu tư, quản lý chất lượng công trình, đặc biệt là công tác quản lý an toàn đập, hồ chứa.

Đến nay toàn tỉnh đã có 57/71 công trình thủy điện vừa và nhỏ được cấp chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đầu tư hoàn thành đi vào hoạt động, tổng công suất hơn 670 MW; 4 công trình đang thi công, tổng công suất 98 MW; 10 công trình chuẩn bị đầu tư, tổng công suất 102,6 MW; 5 dự án đang thẩm định để quyết định chủ trương đầu tư, tổng công suất 36,5 MW.

Phát triển thủy điện nhỏ trên địa bàn tỉnh không chỉ góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, mà còn góp phần bảo vệ và phát triển rừng đầu nguồn thông qua chi trả phí dịch vụ môi trường rừng. Các thủy điện còn chung tay với địa phương đầu tư các hệ thống điện, như: Cấp điện cho bản Pá Xá Hồng, bản Nậm Hồng, huyện Mường La; bàn giao hệ thống điện để đấu nối thi công cấp điện cho bản Làng Sáng, bản Háng Đồng C, huyện Bắc Yên; đầu tư xây dựng mới hơn 400 km đường giao thông; ủng hộ xây dựng nhà văn hóa của các bản... Trong quá trình thi công xây dựng các nhà máy thủy điện đã tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương và khi đi vào hoạt động giải quyết việc làm ổn định cho hơn 800 lao động.

Phát triển hiệu quả, bền vững gắn với bảo vệ môi trường, các nhà máy thủy điện nhỏ đã và đang góp những dòng điện vào hệ thống lưới điện quốc gia, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, dệt nên những mùa xuân đất nước.