Mai Sơn là huyện có tiềm năng lợi thế về điều kiện tự nhiên, đất đai bằng phẳng, thổ nhưỡng màu mỡ, với diện tích đất nông nghiệp chiếm 95,2% đất tự nhiên. Những phiêng bãi màu mỡ, vùng cao nguyên Nà Sản rộng lớn đã hình thành phát triển các cây ăn quả, cây công nghiệp, vùng nguyên liệu gắn liền với nhà máy chế biến. Đây là những yếu tố quan trọng thúc đẩy phát triển nông nghiệp và các mô hình kinh tế ứng dụng công nghệ cao.

Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được tập trung lãnh đạo, chỉ đạo. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Mai Sơn ban hành Nghị quyết số 04-NQ/HU ngày 25/2/2021 về phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với phát triển du lịch đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Sau hơn 2 năm triển khai, nhận thức của các doanh nghiệp, HTX, tổ chức, cá nhân được nâng lên, quy mô, diện tích sản xuất, đối tượng tham gia thực hiện ngày càng mở rộng.

Về huyện Mai Sơn, chứng kiến nhiều mô hình nông nghiệp công nghệ cao đã hiện hữu với những vườn cây ăn quả xanh ngát được ứng dụng hệ thống tưới nước chủ động, sản xuất theo hướng hữu cơ, theo tiêu chuẩn VietGAP...

Thăm vườn na đang chuẩn bị cho thu hoạch của HTX Mé Lếch, xã Cò Nòi, anh Nguyễn Quốc Hội, Phó Giám đốc HTX Mé Lếch, cho biết: HTX thành lập năm 2018, với 20 thành viên. Từ khi thành lập, HTX xây dựng quy chế, yêu cầu thành viên chăm sóc cây ăn quả đúng quy trình kỹ thuật, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm theo tiêu chuẩn VietGAP; có sổ theo dõi thời gian trồng, quá trình sinh trưởng và phát triển. HTX có 100 ha na Thái và na dai, năng suất 13-15 tấn/ha, cho thu hoạch từ tháng 7 và kéo dài đến tháng 12 dương lịch, giá bán từ 30-35 nghìn đồng/kg na dai; 50-55 nghìn đồng/kg na Thái. Trừ chi phí, thu nhập 400-600 triệu đồng/ha.

Đến xã Nà Bó, thăm vườn thanh long của HTX nông nghiệp Ngọc Hoàng, ấn tượng những trụ bê tông phủ kín cây thanh long với những quả to, tròn, đỏ rực cả một vùng. Bà Nguyễn Thị Dung, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp Ngọc Hoàng, nói: Hiện nay, HTX trồng gần 100 ha thanh long theo hướng hữu cơ, tiêu chuẩn VietGAP; liên kết với hơn 100 hộ dân tại các huyện Mộc Châu, Yên Châu, Thuận Châu trồng thêm 100 ha thanh long ruột đỏ; sản lượng mỗi năm đạt trên 2.500 tấn, bán được 20.000-22.000 đồng/kg, thu nhập 400-500 triệu đồng/ha/năm.

Từ năm 2020 đến nay, HTX nông nghiệp Ngọc Hoàng xuất khẩu 600 tấn thanh long ruột đỏ sang thị trường Pháp, Anh, Nga, Hàn Quốc. Ngoài ra, các thành viên HTX thực hiện kỹ thuật rải vụ, điều khiển thanh long ra quả vào dịp Tết Nguyên đán, giá bán 35.000-40.000 đồng/kg, cao hơn nhiều so với giá bán chính vụ.

Ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp, từ năm 2020 đến nay, toàn huyện trồng mới được 1.107 ha cây ăn quả, nâng diện tích cây ăn quả lên 11.000 ha, đạt 95,6% so với chỉ tiêu nghị quyết. Trong đó, 3.500 ha cây ăn quả sản xuất theo hướng công nghệ cao, đạt 64,8% kế hoạch, 1.200 ha cây ăn quả theo hướng hữu cơ, bằng 50% chỉ tiêu nghị quyết; hơn 985 ha lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm, tăng 608,8 ha so với năm 2020; gần 998 ha cấp giấy chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, tăng 706,9 ha so với năm 2020.

Toàn huyện có 51 doanh nghiệp, HTX đang sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, tăng 41,2% so với năm 2020; hơn 1.217 ha cây ăn quả được cấp mã số vùng trồng; UBND tỉnh công nhận 2 vùng cà phê ứng dụng công nghệ cao và có 5 cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu.

Ngoài ra, huyện còn phát triển các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ cà phê, mía, ngô giống, sắn, ngô ngọt, đậu tương rau... gắn với các nhà máy chế biến. Đến nay, diện tích liên kết sản xuất đạt 8.622,4 ha; duy trì, phát triển 47 chuỗi cung ứng thực phẩm nông sản, thủy sản an toàn, với tổng diện tích hơn 2.397 ha.

Nói về phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn, bà Cầm Thị Khay, Phó Chủ tịch UBND huyện Mai Sơn, cho biết: UBND huyện tiếp tục chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn của huyện phối hợp UBND các xã, thị trấn, các doanh nghiệp, HTX, các hộ dân tổ chức lại sản xuất nông nghiệp. Lồng ghép các nguồn vốn tập trung đầu tư hạ tầng phục vụ sản xuất gắn với đẩy mạnh thu hút, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư các dự án sản xuất, chế biến nông sản trên địa bàn; nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, phát triển hợp tác xã gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực và chương trình OCOP. Tăng cường triển khai ứng dụng thương mại điện tử trong tiêu thụ nông sản...

Phấn đấu đến năm 2025, toàn huyện có 5.400 ha cây ăn quả sản xuất theo hướng ứng dụng công nghệ cao; 2.700 ha cây ăn quả sản xuất theo hướng hữu cơ. Giá trị thu nhập trên 200 triệu đồng/ha đất canh tác ứng dụng công nghệ cao; 70% các doanh nghiệp, HTX sản xuất nông nghiệp tuân thủ quy trình canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, GlobalGap; 50% diện tích cây ăn quả theo tiêu chuẩn VietGAP được cấp mã số vùng trồng, có cơ sở sơ chế, đóng gói sản phẩm. Hàng năm, sản xuất từ 25% sản phẩm quả phục vụ xuất khẩu; 30% phục vụ tiêu dùng trong nước; 45% phục vụ các nhà máy chế biến trong và ngoài tỉnh...

Với sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền, sự quyết tâm của các hộ nông dân, HTX, doanh nghiệp trên địa bàn, huyện Mai Sơn đang hình thành các vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ đối với các sản phẩm chủ lực, góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng của ngành nông nghiệp theo hướng bền vững, xây dựng thương hiệu, đưa nông sản của huyện Mai Sơn ngày một vươn xa.