Vài năm trở lại đây, nhận thấy nhu cầu tiêu thụ lớn, nhiều hộ dân và hợp tác xã huyện Yên Châu đưa vào thử nghiệm trồng cây đu đủ lấy hoa, đẩy mạnh chế biến các sản phẩm từ hoa đu đủ, được thị trường ưa chuộng, bước đầu nâng cao thu nhập cho người dân.

Hơn 2 năm trước, gia đình chị Trần Thị Hồng, tiểu khu 1, thị trấn Yên Châu khởi nghiệp bằng việc thu mua hoa đu đủ tươi mọc tự nhiên của bà con về sao bán. Sau một thời gian, thấy sản phẩm hoa đu đủ sấy ngày càng được nhiều người biết đến và có nhu cầu sử dụng lớn, chị Hồng liên kết với một số hộ trồng thử nghiệm 1ha cây đu đủ đực làm nguyên liệu, rồi mở rộng diện tích trồng lên 7 ha cây đu đủ lấy hoa. Dự kiến, thời gian tới, phát triển lên 10 ha; phấn đấu sớm thành lập HTX, sau đó sẽ ký hợp đồng với các đơn vị thu mua triển khai cho nhân dân trồng cây đu đủ đực và bao tiêu đầu ra.

Chị Trần Thị Hồng nói: Khác với sản phẩm quả, hoa đu đủ đực có cánh mảnh, không đồng đều nên khó chế biến. Quá trình chế biến nếu không điều chỉnh nhiệt độ, thời gian sấy phù hợp, thành phẩm rất dễ có vị đắng, khó sử dụng. 

Sau nhiều tháng kiên trì, học hỏi, thử nghiệm chế biến, gia đình chị Hồng sản xuất thành công sản phẩm trà hoa đu đủ với hương thơm dịu, vị ngọt nhẹ, thanh mát. Nâng cao chất lượng sản phẩm, gia đình liên kết với một số hộ trồng hoa đu đủ nghiên cứu tự chế tạo ra máy sấy lạnh thay vì sấy nhiệt. Vì vậy, sản phẩm giữ nguyên hương vị, màu sắc tự nhiên và hàm lượng chất dinh dưỡng cao.

Hiện nay, cứ 10-12kg hoa đu đủ tươi, chế biến được 1kg hoa khô; gia đình chị Hồng xuất bán trung bình 2 tạ hoa khô/tháng, với giá 270 nghìn đồng/kg; được nhiều người tin tưởng tìm mua. 

Có nhiều doanh nghiệp, HTX trên địa bàn huyện Yên Châu cũng đầu tư sản xuất, liên kết thu mua sản phẩm hoa đu đủ cho cho nhân dân. Điển hình, HTX tuổi trẻ 26/3 đã xây dựng thương hiệu, phát triển vùng trồng, chế biến sâu các sản phẩm từ cây đu đủ thành hàng hóa. Từ tháng 11/2021, các thành viên của HTX đã tự ươm, nhân giống cây đu đủ đực, trồng 3 ha tại các xã Sặp Vạt, Tú Nang, Phiêng Khoài.

HTX 26/3 còn đầu tư hệ thống máy sấy lạnh và quản lý, kiểm soát quy trình sản xuất khắt khe, chặt chẽ từ khâu thu hoạch, sấy và đóng gói, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Vì vậy, sản phẩm hoa đu đủ đực có chất lượng đồng đều và giữ được hàm lượng dược tính cao nhất. Hằng tuần, HTX 26/3 cử cán bộ xuống vườn, kiểm tra quá trình sinh trưởng, phát triển để khi thu hái đạt năng suất, chất lượng cao nhất; hướng dẫn người dân kỹ thuật trồng, chăm sóc, tự nhân rộng vùng nguyên liệu.

Anh Nguyễn Văn Toàn, Phó Giám đốc HTX tuổi trẻ 26/3, cho biết: Sau 3 tháng trồng, cây đu đủ đã cho thu hoa. Đảm bảo chất lượng, hoa đu đủ chỉ thu hoạch vào buổi sáng, sau đó làm sạch và phân loại, cắt cuống đưa vào máy sấy lạnh 20 tiếng. Đến nay, HTX đã sản xuất, chế biến các sản phẩm, gồm hoa đu đủ sấy lạnh nguyên hoa; hoa đu đủ ngâm mật ong; trà lọc hoa đu đủ. Mỗi tháng, HTX chế biến 5 tạ hoa đu đủ tươi, sản phẩm được bán trực tiếp tại các cửa hàng đặc sản của tỉnh và huyện, các khu du lịch; qua các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội. Năm 2022, trà hoa đu đủ của HTX được công nhận sản phẩm OCOP cấp tỉnh.

Trao đổi với ông Lại Hữu Hưng, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Yên Châu, được biết: Trước đây, các hộ dân chỉ trồng rải rác trong vườn, chủ yếu phục vụ nhu cầu của gia đình và thường sử dụng hoa đu đủ tươi dùng làm món ăn, giá trị kinh tế chưa cao. Từ khi đưa vào chế biến sâu, đặc biệt được công nhận sản phẩm OCOP, sản phẩm hoa đu đủ của huyện đã được biết đến rộng rãi hơn, qua đó, giúp bà con nông dân phát triển kinh tế ngay tại địa phương. Thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục hỗ trợ các HTX tìm hiểu, liên kết, mở rộng thị trường sản xuất và chế biến nhiều loại sản phẩm từ hoa đu đủ, góp phần đa dạng hóa các loại cây trồng trên địa bàn, nâng cao thu nhập cho nhân dân.

Với đặc tính cây đu đủ dễ trồng và chăm sóc, thích hợp với đất đồi, ít sâu bệnh, phù hợp với trình độ sản xuất của nhiều người dân địa phương, cùng với đó, đầu ra ổn định, cây đu đủ lấy hoa đang trở thành cây trồng triển vọng về kinh tế, góp phần giảm nghèo cho người dân.