Việt Nam đã ký hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 thị trường, trong đó, có các đối tác kinh tế lớn, như: Trung Quốc, Liên minh châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản, Anh, Nga... Nắm bắt cơ hội này, tỉnh Sơn La đã giao các cơ quan chức năng đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm kịp thời, đúng kế hoạch, đạt hiệu quả.

Kết nối giao thương mở rộng thị trường

Hằng năm, các hoạt động xúc tiến thương mại và kết nối tiêu thụ sản phẩm, nhất là các sản phẩm nông sản luôn được  tỉnh ta chỉ đạo triển khai kịp thời. Các cấp, các ngành phối hợp chặt chẽ trong quá trình tổ chức. Các sự kiện xúc tiến thương mại, gian hàng trưng bày, giới thiệu các sản phẩm nông sản của tỉnh luôn để lại ấn tượng mạnh, thu hút đông đối tác, người tiêu dùng trong và ngoài nước tìm hiểu, kết nối giao thương.

Năm 2023, lần đầu tiên tỉnh Sơn La được lựa chọn đại diện Việt Nam tham gia Khu gian hàng quốc gia tại Hội chợ ASEAN-Trung Quốc lần thứ 23 (CAEXPO 2023) tại thành phố Nam Ninh, Quảng Tây, Trung Quốc - một trong những sự kiện xúc tiến thương mại lớn nhất trong năm được tổ chức tại Trung Quốc. Kết thúc sự kiện, tỉnh Sơn La vinh dự được Ban tổ chức Hội chợ CAEXPO trao giải thiết kế và tổ chức Khu gian hàng quốc gia ấn tượng nhất.

Cũng trong năm 2023, tỉnh đã hỗ trợ doanh nghiệp, HTX quảng bá, giới thiệu sản phẩm trên 3 sàn thương mại điện tử quốc tế: Alibaba.com, EC21.com, Agrimp.com; hỗ trợ các doanh nghiệp, HTX sản xuất sản phẩm xoài, cà phê quảng bá, giới thiệu, tìm kiếm đối tác tại thị trường Anh, Đức, Úc và Trung Quốc thông qua công cụ quảng cáo Google Adwords. Nhất là, phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp, Công ty TNHH Interspace Việt Nam triển khai việc quảng bá, tiêu thụ sản phẩm mận, cũng như các sản phẩm nông sản, sản phẩm OCOP... trên sàn thương mại điện tử Postmart và các mạng xã hội Facebook, TikTok.

Ngoài ra, tỉnh còn tổ chức Hội nghị kết nối giao thương sản phẩm cà phê Sơn La trong chuỗi các sự kiện tại Lễ hội Cà phê Sơn La lần thứ nhất năm 2023, góp phần giới thiệu, quảng bá sản phẩm cà phê Arabica tỉnh Sơn La và các tỉnh Tây Bắc, thu hút hàng trăm nghìn lượt nhân dân, du khách tham quan, trải nghiệm.

Bà Lê Thị Hồng Anh, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh, cho biết: Nắm bắt thị trường, Sơn La đã đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại và phát triển thương mại điện tử trong thời gian qua, góp phần xây dựng thương hiệu sản phẩm nông sản Sơn La với các doanh nghiệp xuất khẩu trong nước và các đối tác quốc tế.

Với việc chủ động, tích cực kết nối giao thương mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa, nhất là hàng hóa nông sản Sơn La đã đem lại kết quả tích cực. Giá bán của các sản phẩm có giá trị tham gia xuất khẩu lớn trong quý I/2024 như sắn, cà phê... tương đối ổn định. Đặc biệt, sản phẩm cà phê Arabica đang được các đối tác trên thế giới quan tâm, riêng trong tháng 5, cà phê rang nguyên hạt tăng 10.17%. Các sản phẩm nông sản của tỉnh cơ bản tiêu thụ hết với giá cả hợp lý, góp phần ổn định, phát triển kinh tế - xã hội tỉnh. Giá trị hàng hóa tham gia xuất khẩu của tỉnh năm 2023 ước đạt 186,8 triệu USD, tăng 6,83% so với năm 2022. Trong đó, giá trị nông sản, thực phẩm tham gia xuất khẩu ước đạt 177,6 triệu USD, tăng 8,84% so với năm 2022.

Hiện nay, Thuận Châu có sản phẩm chè Trọng Nguyên đạt sản phẩm OCOP 4 sao. Sản phẩm chè được tham gia hội chợ, giới thiệu trong hoạt động xúc tiến thương mại trong và ngoài nước. Bà Nguyễn Thị Bình, Giám đốc HTX, chia sẻ: Năm 2023, HTX sản xuất 230 tấn chè khô cung cấp thị trường trong nước và nước ngoài; doanh thu khoảng 11 tỷ đồng. Việc ứng dụng thâm canh các giống chè chất lượng cao, sản xuất theo hướng hữu cơ, sản phẩm chè của HTX đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường, mở rộng thị trường xuất khẩu. Những tháng đầu năm 2024, HTX đã xuất gần 100 tấn chè xanh sơ chế sang thị trường Đài Loan.

Nhân lên niềm vui cho nông sản Sơn La, ngày mùng 8/6/2024 Vietnam Airlines sẽ đưa quả mận hậu Sơn La lên phục vụ bữa trưa, tối trên tuyến bay đến các nước châu Âu, Nhật, Hàn và các chuyến bay nội địa. Ngoài ra, có cả bánh mousse làm từ mận và trà mận. Việc này, giúp định vị thương hiệu, mở ra nhiều cơ hội xuất khẩu nông sản Sơn La.

Thích ứng nhanh chóng, hiệu quả hơn nữa

Năm 2024, các hoạt động xuất khẩu nói chung và xuất khẩu nông sản nói riêng, dự báo tiếp tục gặp nhiều khó khăn và thách thức do tình hình chiến tranh xung đột tại một số khu vực trên thế giới vẫn diễn ra phức tạp. Bên cạnh đó, nhiều nền kinh tế lớn đang thực hiện các điều kiện nhập khẩu hàng hóa ngày càng nghiêm ngặt. Đòi hỏi nông sản xuất khẩu của Sơn La phải đáp ứng các yêu cầu về chất lượng sản phẩm, lao động, môi trường, giảm phát thải khí nhà kính, chống phá rừng, tăng trưởng xanh...

UBND tỉnh đã tập trung chỉ đạo các sở, ngành, huyện, thành phố xây dựng thương hiệu quốc tế cho các sản phẩm nông sản của tỉnh để tăng sức sức cạnh tranh; chủ động triển khai thực hiện xúc tiến thương mại tiêu thụ sản phẩm nông sản. Thường xuyên cập nhật thông tin và diễn biến tình hình xuất nhập khẩu, nhất là thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu với Trung Quốc, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp, HTX và các cá nhân chủ động điều tiết hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa.

Không dừng ở việc chú ý thị trường xuất khẩu nông sản tươi, trong quý I/2024, các sở, ngành, huyện, thành phố tham mưu cho UBND tỉnh thu hút các doanh nghiệp chế biến nông sản vào đầu tư gắn với phát triển vùng nguyên liệu để sản xuất ra sản phẩm xuất khẩu đóng hộp. Đến nay, đã phối hợp tham gia ý kiến đối với các dự án chế biến nông sản: Nhà máy sản xuất ngũ cốc ăn liền và hoa quả sấy của Công ty cổ phần sản xuất thương mại đầu tư VFI; “Nhà máy đóng gói và chế biến hoa quả Solas” của Công ty cổ phần Bảo Lâm Sơn La; “Nhà máy chế biến tinh bột biến tính BHL Sơn La” của Công ty cổ phần chế biến nguyên liệu thực phẩm BHL.

Theo số liệu thống kê, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh Sơn La quý I/2024 ước đạt 8,51 triệu USD, tăng 60,53% so với cùng kỳ năm trước. Tổng giá trị hàng hóa tham gia xuất khẩu của tỉnh quý I ước đạt 71,51 triệu USD, tăng 14,97% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, giá trị nông sản, thực phẩm tham gia xuất khẩu ước đạt 70,33 triệu USD, tăng 16,24% so với cùng kỳ năm 2023.

Năm 2024, tỉnh Sơn La phấn đấu giá trị hàng hóa tham gia xuất khẩu đạt 196,1 triệu USD, tăng 5% so với năm 2023. Trong đó, sản phẩm nông sản, thực phẩm tham gia xuất khẩu đạt 186,8 triệu USD, tăng 5,17% so với năm 2023.

Thách thức đặt ra đối với hàng nông sản Việt Nam hiện nay khi xuất khẩu vào các nước có ký FTA phải đáp ứng hàng rào kỹ thuật với thương mại (TBT) gồm hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cao. Vì vậy, thời gian tới, đòi hỏi các cấp, các ngành trong toàn tỉnh phải có sự thích ứng nhanh chóng, hiệu quả hơn nữa trong việc chỉ đạo ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất, đáp ứng tiêu chuẩn sản phẩm xuất khẩu.