Nhắc đến miền "chuối ngọt, xoài thơm" Yên Châu, không thể bỏ qua một sản phẩm đã làm nên thương hiệu: Xoài tròn. Hiện nay, toàn huyện có hơn 600 ha xoài tròn, sản lượng trung bình đạt gần 4.000 tấn/năm. Đây là giống xoài bản địa, gắn bó với người dân Yên Châu từ bao đời.

Yên Châu là vùng trồng xoài quy mô lớn của tỉnh với trên 3.280 ha xoài, sản lượng ước đạt 15.000 tấn quả/năm. Là địa phương có khí hậu nóng, khô cùng với địa hình dốc, chất đất đỏ, phù hợp với cây xoài, vì vậy, xoài tròn nơi đây có vị ngon, ngọt và có mùi thơm đặc trưng, được người tiêu dùng ưa chuộng.

Từ năm 2012, xoài tròn được chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý và hệ thống nhận diện thương hiệu, huyện Yên Châu đã lựa chọn, quy hoạch vùng trồng xoài tròn tại 3 xã: Chiềng Pằn, Viêng Lán, Sặp Vạt. Đây là các xã có các điều kiện địa lý đặc biệt, thích hợp cho sự sinh trưởng, phát triển của giống xoài này.

Nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, cũng như mở rộng diện tích trồng xoài tròn, những năm qua, huyện Yên Châu đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tổ chức các lớp tập huấn tự nguyện cho nông dân về kỹ thuật trồng, chăm sóc cây xoài tròn; phối hợp với Viện Nghiên cứu rau quả Hà Nội xây dựng mô hình ghép cải tạo xoài địa phương; nhân giống, phát triển cây xoài tròn từ giống đầu dòng; tổ chức tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, bảo quản sản phẩm quả sau thu hoạch cho nông dân các xã.

Bên cạnh đó, huyện vận động các hộ, các HTX liên kết sản xuất và chủ động tìm kiếm đầu mối, doanh nghiệp ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, hỗ trợ các HTX về bao bì, tem truy xuất nguồn gốc, xây dựng điểm thu mua, góp phần quảng bá, giới thiệu sản phẩm, nâng cao giá trị kinh tế quả xoài tròn.

Sau khi được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý, xoài tròn Yên Châu tiếp tục được Bộ Nông nghiệp và PTNT đưa vào danh mục nguồn gen cây trồng quý hiếm cần bảo tồn và là giống xoài bản địa duy nhất của miền Bắc Việt Nam được liệt kê trong danh mục của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO) cần được giữ gìn, phát triển.

Cùng với bảo tồn, gìn giữ giống xoài tròn bản địa, hiện nay, huyện Yên Châu phát triển thêm nhiều giống xoài mới, cho năng suất cao, như xoài tượng da xanh Đài Loan, Thái, Úc… Trung bình mỗi năm, huyện tiêu thụ trong nước trên 13.000 tấn và xuất khẩu 3.200 tấn xoài sang thị trường các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…

Đảm bảo đầu ra cho sản phẩm xoài, huyện xây dựng kế hoạch tiêu thụ; chỉ đạo các phòng chức năng phối hợp với các xã thực hiện giám sát, hướng dẫn, tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật chăm sóc, thu hái, đóng gói, bảo quản quả xoài đảm bảo quy trình kỹ thuật. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh xúc tiến, giới thiệu sản phẩm xoài đến các đơn vị tại các tỉnh, thành phố và các doanh nghiệp xuất khẩu, chế biến. Nhờ đó, sản phẩm xoài của địa phương ngày càng chiếm lĩnh được thị trường trong nước, xuất khẩu.

Quảng bá thương hiệu xoài, năm nay, huyện Yên Châu tiếp tục tổ chức Ngày hội xoài, thu hút hàng nghìn lượt nhân dân, du khách trong và ngoài tỉnh tới tham quan, trải nghiệm. Chuỗi sự kiện hoạt động ngày hội tổ chức đa dạng kéo dài, với nhiều nội dung hấp dẫn hơn.

Đến đây, ngoài được trải nghiệm hái quả, thưởng thức các loại xoài tròn, xoài hôi, tượng da xanh… tươi ngon, thơm và ngọt, du khách còn được thưởng thức các sản phẩm chế biến, như: Xoài sấy dẻo, bánh xoài, nước ép xoài..., cùng với rất nhiều nông sản, đồ thủ công mỹ nghệ truyền thống, tiêu biểu của huyện.

Ngày hội xoài Yên Châu lần thứ V, năm 2024 cũng là dịp để quảng bá thương hiệu xoài đến với đông đảo du khách trong và ngoài nước, tạo cơ hội để những người trồng xoài được tìm hiểu, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm trồng, chăm sóc, tạo ra sản phẩm có giá trị cao từ quả xoài. Thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư, tạo ra cơ hội hợp tác giữa người trồng xoài với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh để sản xuất, kinh doanh các sản phẩm từ quả xoài, đưa thương hiệu xoài Yên Châu vươn xa, góp phần tạo việc làm cho người lao động, tăng thu nhập cho người nông dân trồng xoài của huyện. Đồng thời, tạo sự tương hỗ giữa phát triển nông nghiệp với du lịch, xây dựng sản phẩm du lịch mới hấp dẫn, thu hút đông đảo khách du lịch đến các điểm du lịch của huyện Yên Châu.