Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Giáo dục đại học (GDĐH) được ban hành sẽ mở rộng phạm vi và nâng cao hiệu quả tự chủ đại học, giải quyết những đòi hỏi cấp bách trong đổi mới căn bản, toàn diện GDĐH, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để thúc đẩy hệ thống GDĐH phát triển.

Quang cảnh phiên họp sáng 13/3.

Sáng 13/3, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 22, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã xem xét, cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học.

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, báo cáo UBTVQH về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật GDĐH, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết, Luật GDĐH ban hành năm 2012 là luật chuyên ngành đầu tiên trong lĩnh vực GDĐH, đã đáp ứng kịp thời việc thể chế hóa quan điểm, đường lối của Đảng trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên, sau gần 05 năm triển khai thực hiện, Luật GDĐH đã dần bộc lộ một số hạn chế, bất cập trước yêu cầu mới của thực tiễn tổ chức và hoạt động GDĐH trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Những hạn chế cơ bản của Luật GDĐH 2012 đã trở thành những điểm nghẽn, nút thắt cản trở đổi mới căn bản, toàn diện GDĐH trên thực tiễn, đó là: Về tự chủ đại học và quản trị đại học; quản lý đào tạo; quản lý nhà nước đối với Giáo dục đại học trong điều kiện tự chủ đại học…

Trên cơ sở tổng kết thực tiễn thi hành Luật GDĐH năm 2012, Dự án Luật được ban hành sẽ mở rộng phạm vi và nâng cao hiệu quả tự chủ đại học, giải quyết những đòi hỏi cấp bách trong đổi mới căn bản, toàn diện GDĐH, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để thúc đẩy hệ thống GDĐH phát triển.

Một vấn đề cốt lõi sửa đổi Luật GDĐH chính là làm rõ quyền tự chủ của cơ sở GDĐH, theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ lần này Luật sẽ quy định theo hướng quyền tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình của cơ sở GDĐH; theo đó, sửa đổi, bổ sung các điều, khoản liên quan tới tự chủ đại học ở các điều 12, 16, 32, 33, 45, 64-67,…. Chính sách tự chủ đại học được sửa đổi, bổ sung tập trung vào các quy định về tổ chức cơ sở GDĐH, hoạt động đào tạo, khoa học công nghệ, hợp tác quốc tế, tài chính, tài sản của cơ sở GDĐH nhằm đổi mới quản lý nhà nước giúp cơ sở GDĐH phát huy nội lực trong thực hiện tự chủ, linh hoạt, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển kinh tế - xã hội và chịu trách nhiệm giải trình trong quá trình thực hiện sứ mệnh, mục tiêu và nhiệm vụ của nhà trường, cạnh tranh lành mạnh để nâng cao chất lượng, hội nhập quốc tế.

Thảo luận cho ý kiến về Dự thảo luật, một số thành viên của UBTVQH đề nghị Dự thảo Luật bổ sung giải thích thuật ngữ cơ sở GDĐH; quy định hệ thống cơ sở GDĐH bao gồm đại học quốc gia, đại học, trường đại học, học viện, viện...

Ngoài ra, một số ý kiến cho rằng việc đẩy mạnh tự chủ là cần thiết và phù hợp với xu thế chung của GDĐH; đề nghị đi đôi với mở rộng tự chủ là vấn đề làm rõ trách nhiệm giải trình và đổi mới quản trị cơ sở GDĐH, đặc biệt là vai trò, năng lực của Hội đồng trường. Dự thảo cần quy định rõ điều kiện để cơ sở GDĐH được tự chủ; đồng thời, làm rõ trách nhiệm giải trình trên nguyên tắc minh bạch, khách quan và trung thực, thông qua chế độ thông tin, báo cáo, kiểm toán tài chính, công khai kết quả hoạt động thường niên và chịu trách nhiệm trước pháp luật; cũng như quy định rõ về cơ chế kiểm định chất lượng trong việc thực hiện tự chủ đại học./.