Chiều 11-3, lễ đón chính thức Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Phu nhân và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam được tổ chức trọng thể tại Phủ Tổng thống ở thủ đô Ma-pu-tô của CH Mô-dăm-bích, với nghi lễ dành cho nguyên thủ quốc gia. Đông đảo quần chúng nhân dân Mô-dăm-bích đã nồng nhiệt chào đón Chủ tịch nước cùng Phu nhân và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang hội kiến Chủ tịch QH Mô-dăm-bích V.Ma-ca-mô. 

Sau lễ đón chính thức, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Tổng thống Mô-dăm-bích Ph.G.Ni-u-xi đã tiến hành hội đàm trong bầu không khí cởi mở, thân tình và hữu nghị. Tham dự hội đàm về phía Mô-dăm-bích có các Bộ trưởng: Ngoại giao và Hợp tác; Nội vụ; Nông nghiệp và An ninh lương thực; Thủy sản; Công thương; Giao thông và Truyền thông; Khoa học Công nghệ, Đại học và Dạy nghề; Bộ trưởng phụ trách dân sự Phủ Tổng thống, cùng lãnh đạo nhiều bộ, ngành có quan hệ hợp tác với Việt Nam. Tổng thống Mô-dăm-bích Ph.G.Ni-u-xi nhiệt liệt chào mừng Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm cấp nhà nước tới Mô-dăm-bích, coi đây là một sự kiện trọng đại, chuyến thăm đầu tiên của một lãnh đạo Nhà nước Việt Nam tới Mô-dăm-bích và là dấu mốc quan trọng trong quan hệ giữa hai nước. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang bày tỏ vui mừng khi quay trở lại thăm đất nước Mô-dăm-bích anh em sau bảy năm trên cương vị mới, cảm ơn về sự đón tiếp nồng nhiệt và trọng thị mà lãnh đạo và nhân dân Mô-dăm-bích dành cho đoàn. Hai nhà lãnh đạo đã thông báo cho nhau tình hình mỗi nước, bày tỏ hài lòng về quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam - Mô-dăm-bích đang phát triển tốt đẹp và mở rộng trên nhiều lĩnh vực. Tổng thống Mô-dăm-bích coi Việt Nam là biểu tượng anh hùng trong đấu tranh giải phóng dân tộc, bày tỏ sự ngưỡng mộ về những thành tựu đạt được trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đánh giá cao những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội cũng như những nỗ lực cải cách của Mô-dăm-bích trong thời gian qua.

Về quan hệ chính trị, hai bên nhất trí cần tăng cường trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao hai nước, tăng cường phối hợp và ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn và tổ chức quốc tế. Hai nhà lãnh đạo cũng dành thời gian trao đổi sâu sắc về các vấn đề quốc tế và khu vực mà hai nước quan tâm, cho rằng các nước phải nỗ lực đóng góp cho việc duy trì hòa bình và ổn định trên thế giới, nhất trí các xung đột, tranh chấp về biên giới lãnh thổ cần được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cảm ơn Mô-dăm-bích đã ủng hộ Việt Nam ứng cử vào Hội đồng kinh tế xã hội của Liên hợp quốc và đề nghị Mô-dăm-bích ủng hộ Việt Nam ứng cử vào Ủy ban luật pháp quốc tế (ILC) nhiệm kỳ 2017-2021 và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021. Hai bên nhất trí rằng, cơ chế Ủy ban liên chính phủ và tham khảo chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao hai nước cần được tổ chức thường xuyên, đặt ra các mục tiêu cụ thể để có thể triển khai thực hiện thật sự hiệu quả.

Về lĩnh vực thương mại, hai vị lãnh đạo cho rằng, trao đổi thương mại song phương còn thấp, chưa tương xứng tiềm năng và quan hệ chính trị tốt đẹp giữa hai nước và nhất trí giao các bộ, ngành thảo luận các biện pháp cụ thể, phấn đấu tới năm 2020 nâng kim ngạch song phương giữa hai nước lên ít nhất 500 triệu USD và tăng dần sau đó. Để đạt mục tiêu này, đề nghị Mô-dăm-bích tạo cơ chế/khuôn khổ hợp tác kinh tế thuận lợi cho doanh nghiệp hai nước, trước tiên là xem xét xây dựng kho ngoại quan hàng hóa. Hai nhà lãnh đạo bày tỏ vui mừng về liên doanh đầu tư viễn thông Movitel, liên doanh giữa Viettel và Công ty đầu tư SPI của Mô-dăm-bích, cho rằng thành công của liên doanh này là minh chứng cho hiệu quả đầu tư vào Mô-dăm-bích và là động lực để các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào thị trường này. Mô-dăm-bích đánh giá cao những đóng góp của Movitel vào phát triển kinh tế - xã hội của Mô-dăm-bích, đồng thời nhất trí nhân rộng mô hình liên doanh đầu tư này sang các lĩnh vực như dầu khí, thương mại, chế biến nông sản, xây dựng…

Về hợp tác nông nghiệp, thủy sản, hai bên nhất trí cho rằng, đây là lĩnh vực hợp tác rất tiềm năng. Mô-dăm-bích đánh giá cao thành công của dự án hợp tác ba bên Việt Nam - Mô-dăm-bích - Nhật Bản về trồng lúa tại tỉnh Dăm-bê-di-a, đưa ba giống lúa phù hợp điều kiện thổ nhưỡng của Mô-dăm-bích vào trồng trọt, góp phần tăng năng suất lúa lên gấp hai lần, giúp giải quyết nhu cầu lương thực tại chỗ và tạo công ăn việc làm cho người dân. Mô-dăm-bích rất mong muốn Việt Nam cử chuyên gia sang làm việc tại Viện Nghiên cứu về thủy sản và giúp xây dựng mô hình nuôi cá lồng trên biển tại Mô-dăm-bích mà Việt Nam có nhiều kinh nghiệm. Hai vị lãnh đạo cũng nhất trí giao các bộ, ngành liên quan thúc đẩy nghiên cứu việc triển khai dự án trồng cao-su đang bị chững lại.

Về lĩnh vực giao thông vận tải, Tổng thống Mô-dăm-bích mong muốn đẩy mạnh hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực hàng hải và vận tải biển mà Việt Nam có thế mạnh, cho biết đang dự thảo luật kêu gọi đầu tư tư nhân về vận tải đường biển, một phương thức vận tải hiệu quả với chi phí thấp. Tổng thống đề nghị Việt Nam tiếp tục giúp Mô-dăm-bích đào tạo nhân lực trong lĩnh vực hàng hải. Ngoài ra, Việt Nam cho biết, sẵn sàng giúp Mô-dăm-bích đào tạo nhân lực trong lĩnh vực công nghệ thông tin, quân y, viễn thông,… và chia sẻ kinh nghiệm trong các lĩnh vực phòng, chống thiên tai, phòng chống tội phạm, khủng bố, bạo động, phòng cháy, chữa cháy, tăng gia sản xuất trong quân đội… Hai bên nhất trí phối hợp đàm phán và sớm ký Hiệp định bảo vệ tin mật, Hiệp định dẫn độ và Hiệp định chuyển giao người bị kết án tù. Hai vị lãnh đạo nhất trí hai nước cần tổ chức sớm cuộc họp của Ủy ban liên chính phủ lần thứ tư để cụ thể hóa và triển khai thực hiện các nội dung được thống nhất trong hội đàm.

* Sau hội đàm, hai vị lãnh đạo đã chứng kiến lễ ký Phụ lục Nghị định thư về hợp tác trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam và Bộ Giáo dục và Phát triển Nhân lực Mô-dăm-bích. Nhân dịp này, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang mời Tổng thống Ph.G.Ni-u-xi sang thăm Việt Nam trong thời gian thuận tiện, Tổng thống Mô-dăm-bích đã vui vẻ nhận lời.

* Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp nhà nước tới CH Mô-dăm-bích, sáng 12-3 (giờ địa phương), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã thăm trụ sở Quốc hội (QH) Mô-dăm-bích, hội kiến Chủ tịch QH V.Ma-ca-mô.

Chủ tịch QH Mô-dăm-bích V.Ma-ca-mô chào mừng và đánh giá cao chuyến thăm Mô-dăm-bích của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cùng Đoàn đại biểu cấp cao của Chính phủ Việt Nam, coi đây là mốc quan trọng mở ra giai đoạn mới cho quan hệ hợp tác giữa hai nước. Bà V.Ma-ca-mô nhấn mạnh, Mô-dăm-bích và Việt Nam có quan hệ truyền thống lâu đời, đậm tình hữu nghị và cảm ơn sự ủng hộ và tình đoàn kết quý báu của Việt Nam dành cho Mô-dăm-bích trong giai đoạn đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây cũng như trong công cuộc xây dựng đất nước ngày nay. Bà Chủ tịch QH cho rằng QH hai bên có nhiều kinh nghiệm và thông tin có thể chia sẻ cho nhau, khẳng định quyết tâm đẩy mạnh hợp tác với Việt Nam, phối hợp chặt chẽ tại các tổ chức liên nghị viện quốc tế, góp phần củng cố quan hệ hợp tác song phương, nhất là trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại, viễn thông, nông nghiệp… và đề xuất nghiên cứu ký kết thỏa thuận nhằm tăng cường hợp tác giữa hai QH. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang bày tỏ vui mừng được trở lại thăm Mô-dăm-bích sau bảy năm và tận mắt chứng kiến những thành tựu mà nhân dân Mô-dăm-bích anh em đã đạt được trong xây dựng đất nước và đánh giá cao vai trò của QH Mô-dăm-bích trong việc xây dựng môi trường đoàn kết, thống nhất, góp phần vào công cuộc xây dựng phát triển đất nước.

* Cùng ngày, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm trụ sở Đảng Mặt trận Giải phóng Mô-dăm-bích (FRELIMO) và gặp Tổng Thư ký Đảng E.Ma-sa-va trong sự chào đón nồng nhiệt của đông đảo quần chúng và đảng viên FRELIMO. Tổng Thư ký Đảng FRELIMO vui mừng chào đón Chủ tịch nước tới thăm trụ sở Đảng lần thứ hai trên cương vị mới, cho biết FRELIMO rất coi trọng mối quan hệ lâu đời với Đảng CS Việt Nam và luôn nỗ lực hết sức để củng cố mối quan hệ này. Ông E. Ma-sa-va chúc mừng Việt Nam vừa tổ chức thành công Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng CS Việt Nam lần thứ XII, bầu ra ban lãnh đạo mới và xác định mục tiêu tổng quát cho năm năm tới; cảm ơn Việt Nam đã hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm với Đảng FRELIMO trong công tác xây dựng Đảng, giúp đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực cho Đảng. Ông cho biết, nhiều đảng viên FRELIMO sau khi được đào tạo tại Việt Nam trở về nước, đã được tin tưởng giao các trọng trách lãnh đạo trong các cấp ủy Đảng.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thông báo vắn tắt kết quả Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng CS Việt Nam lần thứ XII và khẳng định hai nước cần tiếp tục duy trì hợp tác chặt chẽ giữa hai Đảng, làm nền tảng cho phát triển quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai nước. Chủ tịch nước bày tỏ tin tưởng, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng FRELIMO, Mô-dăm-bích sẽ tiếp tục đạt nhiều thành công hơn trong phát triển đất nước, góp phần thúc đẩy quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai Đảng và nhân dân hai nước Việt Nam - Mô-dăm-bích.

* Trước đó, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Phu nhân đã tới đặt hoa tại Đài tưởng niệm các anh hùng dân tộc Mô-dăm-bích và Đại lộ Hồ Chí Minh tại Thủ đô Ma-pu-tô.

* Cùng ngày, tại Thủ đô Ma-pu-tô, CH Mô-dăm-bích, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Tổng thống Mô-dăm-bích Ph.G.Ni-u-xi đã tham dự Diễn đàn Doanh nghiệp Mô-dăm-bích - Việt Nam, do Liên đoàn các hiệp hội doanh nghiệp Mô-dăm-bích phối hợp Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức. Diễn đàn thu hút đại diện gần 200 doanh nghiệp, các bộ, ngành hai nước đến chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi cơ hội hợp tác.

Tại Diễn đàn, Tổng thống Mô-dăm-bích Ph.G.Ni-u-xi cho biết, trong chính sách hướng Đông, Chính phủ Mô-dăm-bích quan tâm trụ cột về kinh tế mà hai bên có tiềm năng, nhất là nông nghiệp, năng lượng, du lịch, xây dựng, giao thông vận tải. Khẳng định Mô-dăm-bích đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi để mời gọi đầu tư nước ngoài, Tổng thống tin tưởng, cùng với những chiến lược vĩ mô, doanh nghiệp hai bên cần bàn bạc và đưa ra những giải pháp để cụ thể hóa những thỏa thuận cấp cao. Mô hình Movitel là minh chứng cho sự thành công của doanh nghiệp Việt Nam tại Mô-dăm-bích và những kinh nghiệm từ triển khai dự án này cần được mở rộng sang các lĩnh vực khác. Ghi nhận những kiến nghị của doanh nghiệp hai nước, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nêu rõ, Việt Nam có vị trí cửa ngõ quan trọng tại khu vực ASEAN, đang liên thông, kết nối với nhiều thị trường quan trọng khác thông qua nhiều hiệp định thương mại đã được ký kết. Việt Nam coi trọng hợp tác nhiều mặt trên tinh thần cùng có lợi với Mô-dăm-bích, nhưng kết quả như hiện tại chưa tương xứng tiềm năng. Chủ tịch nước nêu những thuận lợi cho việc thúc đẩy hợp tác giữa hai nước; hoan nghênh những sáng kiến được nêu tại Diễn đàn; tin tưởng với sự ủng hộ của lãnh đạo hai nước, chắc chắn sẽ có nhiều doanh nghiệp Việt Nam đến Mô-dăm-bích, tiếp nối thành công của Movitel.