LTS: Từ ngày 1/7, mức lương cơ sở tăng từ 1.490.000 đồng lên 1.800.000 đồng, thay đổi mức đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) và các mức hưởng trợ cấp. Nhiều người dân quan tâm tác động của việc tăng mức lương cơ sở đến mức đóng và các quyền lợi của người tham gia BHXH, BHYT, BHTN, nhất là người tham gia BHXH, BHYT tự nguyện. Phóng viên Báo Sơn La đã có cuộc trao đổi với ông Đinh Thanh Tùng, Phó Giám đốc BHXH tỉnh. Trân trọng thông tin tới bạn đọc.

Phóng viên: Xin ông cho biết về tình hình phát triển người tham gia BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh Sơn La?

Ông Đinh Thanh Tùng: Hiện nay, toàn tỉnh có 1.197.500 người tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Trong đó, gần 117.718 người tham gia BHXH bắt buộc, bằng 15,5% lực lượng lao động; 43.427 người người tham gia BHXH tự nguyện, bằng 5,7% lực lượng lao động; 1.233.022 người tham gia BHYT (1.170.671 người tham gia tại tỉnh; 62.351 người đi làm và tham gia tại các tỉnh khác), tỷ lệ bao phủ BHYT toàn tỉnh đạt 94,8% dân số. Từ đầu năm đến nay, thu BHXH, BHYT, BHTN đạt hơn 947,5 tỷ đồng.

Số người tham gia BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh có xu hướng giảm, nguyên nhân do số người nhận BHXH một lần đang có xu hướng gia tăng; toàn tỉnh trên 91.000 lao động đi làm việc ngoại tỉnh đã tham gia BHXH bắt buộc tại tỉnh đang làm việc, trong đó, trên 62.000 lao động tham gia BHXH, BHYT nhưng chưa được tính vào chỉ tiêu bao phủ BHXH, BHYT của tỉnh. Mức chuẩn hộ nghèo tăng 700.000 lên 1.500.000 đồng, ảnh hưởng đến mức đóng BHXH tự nguyện; các xã đạt chuẩn nông thôn mới tăng lên, đối tượng được ngân sách Nhà nước mua thẻ BHYT giảm chuyển sang đối tượng tự đóng cao, trong khi thu nhập của người dân trên địa bàn thấp, khó khăn phát triển người tham gia BHXH, BHYT.

Phóng viên: Việc tăng mức lương cơ sở từ 1.490.000 đồng lên 1.800.000 đồng từ ngày 1/7/2023, sẽ thay đổi mức đóng BHXH, BHYT và các mức hưởng trợ cấp như thế nào, thưa ông?

Ông Đinh Thanh Tùng: Mức lương cơ sở tăng lên 1,8 triệu đồng từ ngày 1/7, thì mức đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp cũng tăng lên đối với người lao động là cán bộ, công chức, viên chức hưởng lương theo thang bảng lương Nhà nước. Cụ thể, mức đóng = 8% x tiền lương theo ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề (nếu có).

Riêng người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn, mức đóng = 8% x mức lương cơ sở, tương ứng 144.000 đồng/tháng, tăng 24.800 đồng so với mức cũ.

Còn người chỉ tham gia BHYT, theo quy định, mức đóng BHYT bằng 4,5% mức lương cơ sở. Như vậy, từ ngày 1/7/2023, mức đóng BHYT theo mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng là 81.000 đồng/tháng; tương đương 972.000 đồng/năm.

Đối với đối tượng được ngân sách Nhà nước hỗ trợ theo quy định tại Điều 4, Nghị định số 146/NĐ-CP, người thuộc hộ gia đình cận nghèo được ngân sách Trung ương hỗ trợ 70% mức đóng, ngân sách tỉnh hỗ trợ 30% mức đóng. Người thuộc hộ nghèo đa chiều thiếu hụt các dịch vụ cơ bản nhưng không thiếu hụt về BHYT, được ngân sách Nhà nước hỗ trợ 70% mức đóng, người tham gia đóng 30% mức đóng, chỉ phải đóng 24.300 đồng/tháng (291.600 đồng/năm). Học sinh, sinh viên và người thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình theo quy định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ được ngân sách Trung ương hỗ trợ 30% mức đóng, ngân sách tỉnh hỗ trợ 20% mức đóng, phải đóng 40.500 đồng/tháng (486.000 đồng/năm).

Đối với người tham gia BHYT hộ gia đình, theo quy định, mức đóng của người thứ nhất bằng 4,5% mức lương cơ sở; người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất; từ người thứ năm trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất.

Như vậy, khi mức lương cơ sở tăng lên 1,8 triệu đồng, thì mức đóng BHYT theo hộ gia đình cũng tăng theo. Cụ thể, mức đóng BHYT hộ gia đình của người thứ nhất là 81.000 đồng/tháng, tăng 13.950 đồng so với hiện nay; tương đương với 972.000 đồng/năm; mức đóng BHYT của người thứ hai là 56.700 đồng/tháng, thứ ba 48.600 đồng/tháng, thứ tư 40.500 đồng/tháng và từ người thứ năm trở đi là 32.400 đồng/tháng. 

Đối với BHXH tự nguyên, theo quy định, mức đóng hằng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (1.500.000 đồng) và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng.

Bên cạnh đó, khi tham gia BHXH tự nguyện, người dân còn được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỉ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn.

Cụ thể, Nhà nước hỗ trợ 40% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo; hỗ trợ 35% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ cận nghèo; hỗ trợ 20% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ gia đình làm nông, lâm, ngư, nghiệp có mức sống trung bình và người dân tộc thiểu số; hỗ trợ 10% đối với các đối tượng khác.

Như vậy, mức lương cơ sở tăng không ảnh hưởng đến mức tiền Nhà nước hỗ trợ cho các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Bởi Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn.

Với việc tăng lương cơ sở, các quyền lợi về BHXH, BHYT, BH thất nghiệp của người tham gia tăng theo quy định của Luật BHXH năm 2014, như mức hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau, thai sản tăng từ 447.000 đồng lên 540.000 đồng/ngày. Lao động nữ sinh con hoặc người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi và trường hợp sinh con nhưng chỉ có cha tham gia BHXH, thì được trợ cấp một lần tăng từ 2.980.000 đồng lên 3.600.000 đồng​.

Mức lương hưu hàng tháng thấp nhất của người lao động tham gia BHXH bắt buộc đủ điều kiện hưởng lương hưu và trợ cấp mai táng tăng 1.490.000 đồng/tháng lên 1.800.000 đồng/tháng. Trợ cấp tuất hằng tháng tăng từ 745.000 đồng/tháng lên 900.000 đồng/tháng…

Phóng viên: Xin ông cho biết giải pháp của BHXH tỉnh để đảm bảo chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH, BHYT trên địa bàn?

Ông Đinh Thanh Tùng: Theo Quyết định số 335/QĐ-UBND ngày 7/3/2023 về việc giao chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh Sơn La năm 2023. Toàn tỉnh phấn đấu có gần 150.000 người tham BHXH, đạt 19,7% lực lượng lao động trở lên; gần 1.200.000 người tham gia BHYT, đảm bảo tỷ lệ bao phủ BHYT từ 96% dân số trở lên; trong đó, 100% số học sinh sinh viên và 90% trở lên hộ gia đình làm nông lâm ngư nghiệp có mức sống trung bình tham gia BHYT.

Ngành BHXH tiếp tục tham mưu UBND tỉnh tăng cường chỉ đạo UBND các huyện, thành phố thực hiện chính sách BHXH, BHYT; huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến huyện, đến cấp xã trong tuyên truyền, vận động để thực hiện chính sách BHXH, BHYT. Đổi mới hình thức tuyên truyền phù hợp với từng địa bàn dân cư, các nhóm đối tượng tham gia BHXH, BHYT.

Đa dạng hóa công tác xã hội hóa, huy động, vận động sự ủng hộ của các nhà hảo tâm, doanh nghiệp tặng sổ bảo hiểm xã hội, thẻ BHYT cho người dân có hoàn cảnh khó khăn; kêu gọi mỗi công chức, viên chức tặng một thẻ BHYT cho người dân có hoàn cảnh khó khăn tại các xã, phường, thị trấn vùng I, xã đạt chuẩn nông thôn mới. Sử dụng linh hoạt các nguồn lực, từ kinh phí chi trả dịch vụ môi trường rừng chuyển sang hỗ trợ mua thẻ BHYT cho người dân.

Bện cạnh đó, ngành BHXH đẩy mạnh cải cách hành chính; tích cực chuyển đổi số; đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp truyền thông, bảo đảm người dân có thể tiếp cận tốt nhất mọi thông tin về chính sách BHXH, BHYT.

Phối hợp với ngành Y tế nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh BHYT. Giải quyết, chi trả kịp thời, đầy đủ các quyền lợi về BHXH, BHTN, BHYT cho người tham gia. Ứng dụng công nghệ thông tin, kiểm soát việc gia tăng chi phí khám, chữa bệnh, ngăn ngừa tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ khám, chữa bệnh BHYT. Đảm bảo người dân tham gia BHXH, BHYT, BHTN được thụ hưởng chính sách ưu việt của Đảng, Nhà nước; hướng tới BHXH, BHYT toàn dân.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn ông!