Sơn La có hơn 274 km đường biên giới tiếp giáp với hai tỉnh Hủa Phăn, Luông Pha Băng, nước CHDCND Lào. Tuyến biên giới trải dài 69 bản thuộc 17 xã biên giới của 6 huyện. Công an tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Ban Chỉ đạo phòng, chống và kiểm soát ma túy 6 huyện biên giới đã tham mưu xây dựng kế hoạch liên ngành chuyển hóa, xây dựng xã biên giới “sạch về ma túy” giai đoạn 2023 - 2025, đẩy mạnh biện pháp phòng chống à đẩy lùi tệ nạn ma tuý, giữ vững an ninh trật tự, bảo đảm cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân khu vực biên giới.

Huy động tổng lực tham gia phòng, chống ma túy

Với tuyến biên giới trải dài, địa hình phức tạp, nhiều đường mòn, lối mở; tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy, diễn biến phức tạp, phương thức hoạt động tinh vi, liều lĩnh, các đối tượng trang bị vũ khí nóng để sẵn sàng tấn công lực lượng làm nhiệm vụ. Qua rà soát, phía ngoại biên có 330 đối tượng nghi vấn hoạt động phạm tội mua bán, vận chuyển ma túy, trong đó, có 107 đối tượng liên quan trực tiếp tới địa bàn 17 xã biên giới. Đến ngày 14/7/2023, trên địa bàn 17 xã biên giới có 176  người sử dụng trái phép chất ma túy, 235 người nghiện ma túy, 175 người quản lý sau cai, 33 đối tượng truy nã về ma túy; 7 tháng đầu năm, đã phát hiện, bắt giữ 106 vụ, 123 đối tượng phạm tội về ma túy…

Đại tá Trần Thanh Sơn, Phó Giám đốc Công an tỉnh, cho biết: Thực hiện Đề án 135 của UBND tỉnh về “Chuyển hóa, xây dựng xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Sơn La không có ma túy, giai đoạn 2023-2025, tầm nhìn đến năm 2030”, Công an tỉnh và các đơn vị, chỉ đạo quán triệt, triển khai thực hiện kế hoạch liên ngành và giao chỉ tiêu, nhiệm vụ cho các đơn vị chức năng để tổ chức thực hiện. Gắn chặt trách nhiệm của lực lượng chuyên trách phòng chống ma túy với cấp ủy, chính quyền địa phương các xã biên giới trong chỉ đạo, điều hành nhằm giải quyết căn bản, triệt để tình hình tội phạm, tệ nạn ma túy ngay từ địa bàn biên giới, “xóa sổ trên địa đồ” những địa bàn trọng điểm, phức tạp.

Quá trình triển khai, 100% các xã, bản biên giới đều đã thành lập Ban Chỉ đạo, huy động tối đa sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong công tác đấu tranh phòng, chống và kiểm soát ma túy; xây dựng các mô hình tự quản về an ninh trật tự. Công an tỉnh bố trí Công an xã chính quy tại 17/17 xã biên giới, trong đó có nhiều đồng chí nguyên là cán bộ công tác tại Cơ quan điều tra các cấp; phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương bố trí 1 đồng chí chỉ huy Công an xã tại mỗi xã tham gia tham gia Ban Chấp hành Đảng bộ xã tại 17/17 xã biên giới. Bộ Chỉ huy BĐBP duy trì 5 đồng chí BĐBP tăng cường các xã biên giới tham gia Ban Chấp hành đảng bộ cấp huyện và 17 đồng chí giữ chức danh Phó Bí thư Đảng ủy 17 xã biên giới...

Các huyện biên giới đã chú trọng hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội tại địa bàn xã, bản biên giới, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Tiêu biểu như huyện Vân Hồ đã chỉ đạo, hướng dẫn nhân dân xã biên giới Tân Xuân chăm sóc tre măng bát độ, đàn gia súc, gia cầm; hỗ trợ kinh phí triển khai làm đường giao thông nông thôn; chỉ đạo triển khai cho vay vốn ưu đãi đối với người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo phát triển kinh tế; mở lớp học xóa mù chữ tại bản Sa Lai; tổ chức thăm hỏi, động viên, giúp đỡ các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, phối hợp trao tặng 50 đèn năng lượng mặt trời, 60 suất quà cho hộ nghèo bản Cột Mốc và tổ chức phiên chợ 0 đồng, trao tặng các phần quà cho các hộ dân tại bản Bún, bản Láy thuộc xã Tân Xuân...

Ban Chỉ đạo phòng, chống ma túy các xã, các bản biên giới chủ động phối hợp với lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng trên địa bàn triển khai nhiều giải pháp thiết thực, như tổ chức các hội nghị tuyên truyền về công tác phòng, chống tội phạm, phòng, chống ma túy tới quần chúng nhân dân, học sinh trên địa bàn; tổ chức cho 100% các hộ gia đình trên địa bàn ký cam kết giáo dục, quản lý người thân trong gia đình chấp hành nghiêm các quy định pháp luật; tham gia phát hiện, tố giác tội phạm ma túy. Các đơn vị đã phối hợp duy trì thực hiện có hiệu quả công tác phối hợp với các cấp và lực lượng chức năng của bạn Lào trong công tác đảm bảo ANTT khu vực biên giới; tập trung đấu tranh, triệt xoá các điểm, tụ điểm, đối tượng bán lẻ trái phép chất ma tuý trên tuyến biên giới.

Nhiều kết quả đáng ghi nhận

Theo đánh giá, mặc dù mới triển khai được 5 tháng, đến nay 100% các xã biên giới đã rà soát, xác định các cấp độ trọng điểm về ma túy để tiến hành các biện pháp chuyển hóa, làm sạch. Các xã ưu tiên triển khai các biện pháp tuyên truyền, vận động phòng, chống ma túy ít nhất 1 tháng 1 lần tại mỗi bản, trường học. Trên địa bàn 17 xã biên giới không để xảy ra tình trạng trồng và tái trồng cây có chứa chất ma túy; 100% số đối tượng tha tù về địa bàn đều được quan tâm quản lý, giáo dục, hỗ trợ, tái hòa nhập cộng đồng; những trường hợp quản lý sau cai, đối tượng nghi nghiện đều có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn phù hợp.

Từ giữa tháng 8/2023 đến nay, tại địa bàn các xã biên giới đã phát hiện, bắt giữ tổng số: 35 vụ, 51 đối tượng; tang vật thu giữ trên 1.650 gam heroin; 42.192 viên ma túy tổng hợp; 1.973 gam ma túy dạng đá; 22,66 gam thuốc phiện; đấu tranh, loại khỏi diện 1 điểm ở xã Chiềng Khương có nguy cơ phức tạp về ma túy; đấu tranh bắt giữ, loại khỏi diện 8 đối tượng bán lẻ trái phép chất ma túy; tổ chức vận động, tuyên truyền thu hồi 48 khẩu súng tự chế; tái hòa nhập cộng đồng và giải quyết việc làm 7 người sau cai nghiện, người mãn hạn tù liên quan đến ma túy; phối hợp trao đổi thông tin, bắt giữ tội phạm ma túy 6 vụ, 8 đối tượng tại địa bàn Lào; phối hợp xác minh, truy bắt 2 đối tượng truy nã lẩn trốn ở khu vực biên giới Sông Mã, Sơn La - Hủa Phăn, Lào.

Xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu là xã biên giới địa bàn rộng, có hơn 21,5 km đường biên giới, với nhiều đường tiểu ngạch, nhân dân hai bên biên giới thường xuyên qua lại thăm thân, là điều kiện tội phạm ma túy lợi dụng hoạt động. Tổng số người nghiện có hồ sơ quản lý là 8 trường hợp; 7 trường hợp chấp hành xong hình phạt tù trở về địa phương. Công an xã tích cực bám nắm cơ sở, tranh thủ các già làng, trưởng bản, người có uy tín tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật; tổ chức tuyên truyền tại 30/30 bản, cho 100% số người dân ký cam kết không phạm tội, tệ nạn ma túy, không trồng cây chứa chất ma túy; phát huy hiệu quả 143 nhóm liên gia tự quản, vận động nhân dân tích cực tham gia tố giác tội phạm; thành lập 30 tổ an ninh tự quản, lắp đặt 30 hòm thư tố giác tội phạm tại các bản. Phối hợp với Công an huyện, Đồn Biên phòng Chiềng On đấu tranh quyết liệt với các loại tội phạm, nhất là tội phạm về ma túy...  

Thiếu tá Lừ Hồng Vinh, Trưởng Công an xã Phiêng Khoài, cho biết: Công an xã lập hồ sơ đưa 4 người đi cai nghiện bắt buộc; chuyển hóa thành công 1 bản ra khỏi địa bàn phức tạp ma túy. Nhờ đó, đến nay trên địa bàn xã không xảy ra các vụ việc phạm tội liên quan đến ma túy; không có đường dây, ổ nhóm, điểm, tụ điểm phức tạp về ma túy; không phát sinh thêm người nghiện mới.

Dẫu còn nhiều khó khăn, nhưng với sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền tỉnh và các huyện biên giới, lực lượng công an, biên phòng tỉnh cùng nhân dân sẽ xây dựng tuyến biên giới ổn định, phát triển, tạo lập “lá chắn”, “vùng đệm an toàn” không để ma túy thẩm lậu từ bên kia biên giới vào địa bàn tỉnh, quyết tâm đạt được mục tiêu xây dựng xã biên giới “sạch về ma túy”, vì cuộc sống bình yên cho đồng bào các dân tộc trên các bản làng nơi vùng biên.