Nâng cao các tiêu chí đô thị loại II, hướng tới các tiêu chí đô thị loại I, thành phố Sơn La đang huy động các nguồn lực đầu tư, hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, mở rộng không gian đô thị, theo đó, nhu cầu xây dựng nhà ở, công trình mới tăng cao. Đảm bảo trật tự xây dựng, Thành phố tăng cường quản lý, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm liên quan đến xây dựng.

Phường Chiềng Lề có kết cấu hạ tầng khá phát triển, hệ thống giao thông liên tổ, bản cơ bản được rải nhựa, đổ bê tông; đa dạng các loại hình kinh doanh, thương mại, dịch vụ, nhu cầu xây dựng của nhân dân cũng tăng lên. Ông Trần Quốc Thắng, Phó Chủ tịch UBND phường Chiềng Lề, cho biết: Hằng năm, UBND phường đã xây dựng kế hoạch tăng cường quản lý TTXD trên địa bàn; chủ động phối hợp với Phòng Quản lý đô thị xác nhận cam kết xây dựng, kiểm tra thực địa làm cơ sở cho việc cấp giấy phép xây dựng. Từ năm 2022 đến nay, UBND phường phối hợp cấp 60 giấy phép xây dựng. Qua kiểm tra, chỉ phát hiện một trường hợp ở bản Lầu xây dựng sai giấy phép xây dựng, UBND phường đã hoàn thiện hồ sơ trình UBND Thành phố ban hành quyết định xử phạt theo quy định; tuyên truyền vận động một trường hợp tự giác tháo gỡ công trình xây dựng trên đất không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất.

Còn tại xã Hua La, qua kiểm tra thực tế, đầu năm 2023, UBND xã phát hiện một hộ dân, bản Hoàng Văn Thụ xây dựng công trình trái phép trên diện tích 600 m² đất nông nghiệp. UBND Thành phố đã giao các cơ quan, đơn vị liên quan, UBND xã Hua La kiểm tra, rà soát hiện trạng. UBND Thành phố ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 11,5 triệu đồng. Qua tuyên truyền, vận động, đối thoại hộ gia đình đã đồng ý, tự nguyện tháo dỡ công trình xây dựng vi phạm trên đất nông nghiệp.

Ông Nguyễn Thế Phương, Phó Chủ tịch UBND Thành phố, cho biết: Việc người dân xây dựng các công trình sai phép, không tuân thủ các quy chế quản lý đô thị ảnh hưởng đến quy hoạch, kiến trúc cảnh quan của thành phố, khó khăn cho công tác quản lý và mất mỹ quan đô thị. Để hạn chế vi phạm trong quá trình xây dựng, giai đoạn 2021-2022, UBND Thành phố đã ban hành trên 58 văn bản chỉ đạo tổ chức, triển khai thực hiện quản lý quy hoạch, quản lý TTXD và cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn. Giao các phòng, ban tham mưu xây dựng, ban hành kế hoạch kiểm tra định kỳ, thường xuyên, đột xuất, kết hợp giữa kiểm tra hiện trường ngẫu nhiên hoặc theo phản ánh của nhân dân... Đồng thời, giải thể Đội quy tắc đô thị và giao nhiệm vụ quản lý TTXD trên địa bàn cho Tổ quy tắc của UBND các xã, phường.

UBND Thành phố chỉ đạo Hội đồng tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật tăng cường tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về trật tự xây dựng tới nhân dân trên địa bàn; giai đoạn 2020 - 2022, đã phối hợp tổ chức 147 cuộc tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, Luật Xây dựng; cử 30 lượt công chức tham gia lớp đào tạo trực tuyến về xử lý vi phạm hành chính do Trường Thanh tra Chính phủ tổ chức; cử trên 60 lượt công chức tham gia các lớp bồi dưỡng, tập huấn do Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức; thành lập 1 nhóm Zalo thuận tiện thông tin, trao đổi và gửi văn bản chỉ đạo quản lý đất đai, trật tự xây dựng...

Để công tác kiểm tra hiệu quả, UBND các xã, phường phối hợp với Phòng Quản lý đô thị Thành phố nắm số hộ đề nghị giấy phép xây dựng nhà ở, cử cán bộ xuống trực tiếp kiểm tra, theo dõi trong quá trình xây dựng, kiên quyết xử lý những trường hợp cố tình không có giấy phép vẫn tự ý xây dựng. Trong quá trình các hộ xây dựng nhà ở, cán bộ được phân công theo dõi khu vực thường xuyên bám sát tiến độ để tránh tình trạng "cấp một đằng, làm một nẻo".

Bằng những giải pháp quyết liệt từ tuyên truyền, phân công nhiệm vụ cụ thể, gắn trách nhiệm người đứng đầu và thực hiện xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, công tác quản lý TTXD trên địa bàn Thành phố đã chuyển biến tích cực. Từ đầu năm đến nay, trên địa bàn Thành phố chỉ phát hiện, xử lý 3 công trình vi phạm TTXD, xử phạt vi phạm hành chính 210 triệu đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu là  xây nhà ở vượt diện tích so với giấy phép được cấp; xây nhà ở, nhà xưởng, điểm bán hàng trong khu quy hoạch, trên đất nông nghiệp... Qua tuyên truyền, vận động, thuyết phục, các hộ vi phạm đã hiểu và tự nguyện tháo gỡ công trình xây dựng trái phép, không có trường hợp nào phải thực hiện cưỡng chế.

Trước sự phát triển, mở rộng không gian đô thị, nhu cầu tách hộ, xây dựng nhà ở mới sẽ tiếp tục tăng cao, trong khi nhận thức, ý thức chấp hành quy định về TTXD của một số cá nhân còn hạn chế. Thời gian tới, cùng với việc tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức tuân thủ, chấp hành quy định về TTXD của các tổ chức, cá nhân, UBND Thành phố tiếp tục tăng cường kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm TTXD, lấn chiếm đất công, vi phạm hành lang an toàn giao thông… Đẩy nhanh hoàn thiện các đồ án quy hoạch phân khu; tăng cường công tác quản lý quy hoạch, đất đai và TTXD trên địa bàn; xử lý nghiêm, dứt điểm các trường hợp vi phạm.