Ngược dòng lịch sử, cách đây 75 năm, ngày 15/6/1949, đồng chí Trần Quyết thay mặt Tỉnh ủy đến lũng Đán Đanh, xã Mường Chùm, trực tiếp trao cờ cho đội Chiến Thắng và công bố quyết định thành lập Đảng bộ huyện Mường La do đồng chí Hoàng Cầm La làm Bí thư. Từ khi thành lập đến nay, Đảng bộ đã lãnh đạo nhân dân Mường La vượt qua khó khăn, thử thách, góp sức giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, giành nhiều thắng lợi trong công cuộc đổi mới, xây dựng quê hương Mường La ngày càng phát triển.

Trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập và bảo vệ Tổ quốc, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc huyện Mường La đã phát huy tinh thần yêu nước, góp phần tô thắm truyền thống hào hùng của dân tộc. Trong kháng chiến chống Pháp, Mường La có 1.000 người nhập ngũ, trên 15.000 người tham gia dân quân, du kích. Trong chống Mỹ, cứu nước, nhân dân Mường La vừa sản xuất, vừa chiến đấu, đóng góp trên 50.000 tấn lương thực, 2.300 tấn thực phẩm, hàng chục vạn cây tre, hàng trăm nghìn ngày công; động viên trên 10.000 lượt người nhập, tái ngũ, trên 1.000 TNXP. Những năm 1978 - 1979, Mường La ra sức chi viện cho các tỉnh biên giới. Chỉ tính riêng năm 1979, trong 4 đợt tuyển quân, Mường La đã huy động 1.500 thanh niên nhập ngũ.

Thực hiện Quyết định số 105/CP ngày 13/3/1979 của Hội đồng Chính phủ về việc điều chỉnh địa giới một số xã thuộc tỉnh Sơn La, 7 xã của huyện Mường La chuyển về thị xã Sơn La (Chiềng An, Chiềng Xôm, Chiềng Đen, Chiềng Cọ, Chiềng Sinh, Chiềng Ngần, Hua La) và 2 xã về huyện Mai Sơn (Mường Bằng, Chiềng Sung). Huyện Mường La còn lại 16 xã với quy mô dân số 35 nghìn người. Đảng bộ còn 400 đảng viên sinh hoạt tại 41 tổ chức cơ sở đảng.

Thực hiện Quyết định số 133 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) về việc chuyển huyện lỵ Mường La từ Chiềng An (nay là phường Chiềng An, thành phố Sơn La) về xã Ít Ong (nay là thị trấn Ít Ong), sau hơn hai tháng thực hiện, đến ngày 19/5/1979, huyện Mường La đã hoàn thành di chuyển huyện lỵ về địa điểm mới, cách địa điểm cũ hơn 40 km.

75 năm xây dựng và phát triển, Đảng bộ đã trải qua 21 kỳ đại hội. Hiện nay, Đảng bộ có 57 tổ chức cơ sở đảng, với 6.496 đảng viên. Đảng bộ luôn chú trọng công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở đảng và đảng viên; lãnh đạo xây dựng, củng cố hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.

Trong thời kỳ xây dựng đất nước, nhất là gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, Đảng bộ huyện đã vận dụng sáng tạo chủ trương, chỉ thị, nghị quyết của Đảng vào thực tiễn địa phương; xác định nhiệm vụ trọng tâm, cụ thể, có tính đột phá để tập trung chỉ đạo và tổ chức thực hiện. 

Với phương châm “Tất cả vì dòng điện ngày mai của Tổ quốc”, huyện Mường La quyết tâm, đồng lòng thực hiện Nghị quyết số 44/NQ-QH ngày 9/6/2001 của Quốc hội khóa X về chủ trương đầu tư xây dựng công trình thủy điện Sơn La và Nghị quyết số 13/NQ-QH ngày 16/12/2002 của Quốc hội khóa XI về phương án xây dựng thủy điện Sơn La trên địa bàn huyện Mường La. Sau hơn 10 năm, huyện đã hoàn thành di chuyển và tái định cư cho 3.527 hộ, 16.062 nhân khẩu đến nơi ở mới, sớm ổn định cuộc sống. Đây là thành tích của tỉnh Sơn La nói chung và huyện Mường La nói riêng, là kết quả của sự hy sinh lợi ích cá nhân cho lợi ích lớn quốc gia của nhân dân các dân tộc trong huyện.

Mỗi thời kỳ, Đại hội Đảng bộ huyện đề ra những mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể để lãnh đạo, đưa Mường La ngày càng phát triển. Đại hội Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2020-2025, đã tập trung lãnh đạo thực hiện 3 khâu đột phá: Phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới; phát triển nông nghiệp xanh gắn với kinh tế du lịch; đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng theo hướng đồng bộ. Đồng thời, đề ra các nhiệm vụ trọng tâm và các giải pháp phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại.

Với sự lãnh đạo của Đảng bộ, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và nhân dân, đến nay đã hoàn thành nhiều chỉ tiêu quan trọng. Chất lượng nguồn nhân lực không ngừng nâng cao; tập huấn, chuyển giao khoa học công nghệ và đào tạo cho 5.067 lao động, giải quyết việc làm mới 2.600 người. Sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa. Lĩnh vực du lịch có nhiều khởi sắc, kết hợp phát triển du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng vùng lòng hồ thủy điện Sơn La, gắn du lịch với phát triển nông nghiệp xanh, tạo thành chuỗi giá trị cho các sản phẩm mang đặc trưng của huyện. 

Mường La phát huy tiềm năng, thế mạnh phát triển công nghiệp thủy điện, hiện có 24 dự án thủy điện vừa và nhỏ, với tổng công suất 192 MW, tổng sản lượng điện sản xuất ước đạt 650 triệu Kwh. Hoạt động thương mại phát triển, thị trường hàng hóa, dịch vụ cơ bản đáp ứng các hoạt động kinh tế và đời sống nhân dân. Kết cấu hạ tầng được đầu tư theo hướng đồng bộ, đáp ứng tốt hơn yêu cầu phát triển kinh tế, đảm bảo quốc phòng, an ninh và phục vụ đời sống của nhân dân. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nhận được hưởng ứng, chung tay góp sức của nhân dân và cả hệ thống chính trị, nông thôn có nhiều khởi sắc.

Lĩnh vực văn hóa, y tế, giáo dục chuyển biến tích cực. Giáo dục được quan tâm đầu tư toàn diện, chất lượng giáo dục ngày càng được nâng lên. Hiện nay, toàn huyện có 26 trường đạt chuẩn quốc gia; đã hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi; 16/16 xã, thị trấn đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS. Hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế được đầu tư; chất lượng chăm sóc sức khỏe của nhân dân được nâng lên. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đang trở thành phong trào sâu rộng và có sức lan tỏa đến từng gia đình, dòng họ, khu dân cư, cơ quan, đơn vị.

Đời sống vật chất và tinh thần nhân dân được cải thiện rõ rệt. Đảng bộ lãnh đạo triển khai thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, công tác chăm lo cho người nghèo, người có công. Tỷ lệ hộ nghèo giảm, hiện còn 14,11%. Chưa đầy 2 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2020-2025, Mường La đã ra khỏi danh sách huyện nghèo theo Quyết định số 353/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ.

Quốc phòng, an ninh được đảm bảo, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Triển khai thực hiện hiệu quả kế hoạch hoạt động đối ngoại, đặc biệt là tăng cường hợp tác với huyện Mường La, tỉnh U Đôm Xay, nước CHDCND Lào.

Với truyền thống yêu nước, dũng cảm, kiên cường trong đấu tranh, cần cù, sáng tạo trong lao động, sản xuất, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc huyện Mường La đã đoàn kết, khắc phục mọi khó khăn, hăng hái chiến đấu, lao động sản xuất, lập nên nhiều thành tích to lớn, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cùng nhân dân cả tỉnh, cả nước viết lên những trang sử hào hùng của quê hương, đất nước.

Phát huy truyền thống quý báu của quê hương Mường La anh hùng, tự hào về những thành tựu trong 75 năm qua, Đảng bộ, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể chính trị, xã hội cùng toàn thể nhân dân các dân tộc trong huyện vững tin vào sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh; tăng cường xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu; xây dựng hệ thống chính trị hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Phát huy dân chủ và sức mạnh đoàn kết các dân tộc; đẩy mạnh đổi mới, sáng tạo; phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên; khơi dậy khát vọng, ý chí vươn lên của cán bộ, đảng viên và nhân dân, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh. Phấn đấu sớm đưa Mường La trở thành huyện phát triển khá của tỉnh Sơn La.

Bảng vàng thành tích

★3 đơn vị được công nhận danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp.

★5 tập thể, 5 cá nhân được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì, hạng Ba; 898 gia đình được tặng “Bảng gia đình vẻ vang”; 158 lượt cơ quan, đơn vị trực thuộc huyện được tặng Cờ thi đua xuất sắc của UBND tỉnh, các bộ, ngành, đoàn thể Trung ương về thành tích dẫn đầu ngành.

★2.283 cá nhân được tặng Huân chương Kháng chiến hạng Nhất, Nhì, Ba; 2.391 cá nhân được tặng Huy chương Kháng chiến hạng Nhất, Nhì, Ba.

★Hàng nghìn cá nhân được tặng bằng khen của Chính phủ, bộ, ngành Trung ương, Ban Thường vụ Tỉnh ủy

Một số hình ảnh trên các lĩnh vực của huyện Mường La